Liệu có gây sốc?

Ngay khi công bố, Dự thảo Luật đã ghi nhận không ít ý kiến cho rằng, trong bối cảnh mỗi lít xăng hiện phải "cõng" rất nhiều loại thuế, phí thì việc tăng thuế bảo vệ môi trường để tăng thu ngân sách là chưa hợp lý.

Dự thảo Luật dự kiến khung giá đối với mặt hàng xăng, trừ ethanol có thể ở mức 3.000 - 8.000 đồng/lít, nhiên liệu bay 3.000 - 6.000 đồng/lít, dầu diesel 1.500 - 4.000 đồng/lít. Xăng E5, E10 có thể có khung mức thuế từ 2.700 - 7.200 đồng/lít và 2.500 - 6.800 đồng/lít… Hiện nay, Luật Thuế Bảo vệ môi trường (BVMT) quy định biểu khung mức thuế đối với xăng từ 1.000 - 4.000 đồng/lít, mức đang áp dụng là 3.000 đồng/lít. Khung thuế với nhiên liệu bay từ 1.000 - 3.000 đồng/lít, mức đang áp dụng là 3.000 đồng/lít.

Ảnh minh họa

Ngoài ra, mức thuế BVMT với túi nilon có thể tăng cao nhất trong khung mức thuế được Dự thảo Luật đưa ra, cụ thể là 40.000 - 80.000 đồng/kg, thay vì khung thuế cũ từ 30.000 - 50.000 đồng/kg.

Mức thuế BVMT thực tế hiện nay là 1.000 - 4.000 đồng, cộng thêm các loại thuế, phí khác đánh trực tiếp vào mỗi lít xăng nên thời gian qua mỗi lần điều chỉnh giá xăng, dầu đều có sự cân nhắc. Tuy nhiên, ghi nhận chung là các mức thuế, phí đã khiến số lần điều chỉnh giá xăng trong nước tăng nhiều hơn giảm, mức giảm cũng giảm chậm so với biến động giảm mạnh của giá xăng dầu trên thị trường quốc tế. Chính vì thế, việc dự kiến cộng thêm 8.000 đồng thuế BVMT, cộng với sự phục hồi của giá xăng dầu trên thị trường thế giới thời gian qua khiến giá mặt hàng này trong nước thời gian tới được dự báo sẽ là gánh nặng không nhỏ với người tiêu dùng. Không ít người đã không khỏi ngỡ ngàng khi nghe tới thông tin này. Thực tế, so với các nước trong khu vực và trên thế giới, mức thuế, phí hiện nay của nước ta là quá cao, thậm chí cao gấp rưỡi Mỹ. Mỗi lít xăng đang phải "cõng" rất nhiều loại thuế, phí, đã có lúc chiếm gần 50%. Nhìn vào bức tranh tổng thể của nền kinh tế, trong bối cảnh hiện nay, nếu đánh thuế BVMT cao như vậy chắc chắn sẽ tác động đến sự cạnh tranh của DN, vì xăng dầu là loại vật tư rất quan trọng đối với mọi ngành trong nền kinh tế quốc dân. Vô hình chung khi đánh thuế môi trường cao sẽ làm giảm khả năng cạnh tranh của DN trong khi khả năng cạnh tranh của họ rất là yếu.

Còn lấy lý do điều chỉnh thuế, phí để tháo gỡ khó khăn cho ngân sách là không thuyết phục. Bởi quan điểm này đi ngược lại với sự phát triển của ngành thuế trong việc nuôi dưỡng nguồn thu. Vì thế, Bộ Tài chính phải cải cách việc thu ngân sách, giữ kỷ cương ngân sách... thay vì áp dụng việc tăng các sắc thuế một cách khiên cưỡng với lý do chỉ để bảo đảm nguồn thu.