Và chỉ 2 năm sau đó, Chính phủ các nước châu Âu đã coi nghiên cứu này là phao cứu sinh giúp thoát khỏi cuộc khủng hoảng nợ công.
Tuy nhiên, việc hai nhà khoa học này thừa nhận sai sót trong việc phân tích dữ liệu có thể khiến nhiều quốc gia phải trả giá đắt. Theo hai nhà kinh tế này, khi tỷ lệ nợ công/GDP của một quốc gia vượt quá 90%, GDP của nước đó sẽ giảm 0,1%.
Ngược lại, nếu tỷ lệ này dưới 90% thì tăng trưởng GDP bình quân đạt khoảng 3 - 4%. Phân tích này đã khiến giới hoạch định chính sách châu Âu gần như chỉ còn một lựa chọn duy nhất để thoát khỏi nợ công là cắt giảm chi tiêu để kiểm soát thâm hụt.
Những cuộc biểu tình chống thắt lưng buộc bụng có nguy cơ gây bất ổn xã hội lại xuất phát từ một lỗi... Excel . Trong ảnh: Biểu tình chống cắt giảm chi tiêu công ở Tây Ban Nha.
Trên thực tế, việc tiếp thu nghiên cứu này đã tạo ra làn sóng ban hành chính sách thắt lưng buộc bụng từ Mỹ đến hàng loạt nước châu Âu.Tuy nhiên, kết luận trên của Reinhart và Rogoff đã bị đảo ngược hoàn toàn do lỗi trong bảng tính Excel.
Theo đó, bảng tính Excel đã loại trừ Australia, Áo, Bỉ, Canada và Đan Mạch khỏi dữ liệu phân tích và do đó khiến tốc độ tăng trưởng GDP thực tế trong các năm có tỷ lệ nợ công/GDP cao nhất (vượt 90%) giảm 0,3%. Tác giả của nghiên cứu mới này là 3 chuyên gia gồm Thomas Herndon, Michael Ash và Robert Pollin cũng chỉ ra các công thức tính đáng ngờ khác của Reinhart và Rogoff.
Theo tính toán của nhóm này, tăng trưởng bình quân của các nước có tỷ lệ nợ công/GDP vượt 90% thực tế là 2,2%, mà không phải -0,1%. Sử dụng dữ liệu của Reinhart và Rogoff, các chuyên gia trên nhận thấy, giai đoạn 2000 - 2009, tăng trưởng bình quân của các nước có nợ công vượt 90% GDP sẽ ngang ngửa hoặc cao hơn các nước có tỷ lệ nợ công/GDP từ 30 - 90%.
Đây được coi là một phát hiện chấn động ngành kinh tế thế giới bởi Reinhart và Rogoff là 2 trong số những tên tuổi sáng chói nhất trong lĩnh vực kinh tế học hiện đại.
Các chuyên gia kinh tế toàn cầu cho biết sẽ nghiên cứu lại về mối quan hệ tỷ lệ nợ công/GDP với tăng trưởng kinh tế, tuy nhiên, có thể đã là quá muộn để cứu vãn tình hình.
Tăng trưởng của châu Âu nói riêng, toàn cầu nói chung về cơ bản đã bị thổi bay bởi một lỗi Excel. Hậu quả là hàng triệu lao động của lục địa già đã mất việc, hàng trăm ngàn người rơi vào cảnh nghèo khó, nhiều quốc gia rơi vào tình trạng bất ổn với sự sụp đổ của các Chính phủ và những cuộc biểu tình quy mô lớn diễn ra liên tục.
Ngoài ra, việc thắt lưng buộc bụng tại châu Âu cũng khiến hoạt động xuất khẩu của nhiều quốc gia bị ngưng trệ và làm chệch hướng tăng trưởng của các nền kinh tế đang phát triển. Có lẽ, phải mất cả chục năm nữa, kinh tế châu Âu và thế giới mới khắc phục được những sai lầm xuất phát từ lỗi... Excel này.