Gần 60.000 người hâm mộ bóng đá đã chật kín Sân vận động Emirates của London vào Chủ nhật để xem trận Chelsea gặp Arsenal. Vở nhạc kịch “Cinderella” của Andrew Lloyd Webber đã có màn ra mắt hoành tráng ở West End sau nhiều lần trì hoãn do Covid-19. Trên tàu điện ngầm, khu vực vẫn bắt buộc phải đeo khẩu trang, một nửa số người không tuân thủ.
Tất cả những điều này xảy ra vào thời điểm nước Anh ghi nhận hơn 30.000 ca mắc mới mỗi ngày, các bệnh viện đang tiến hành những đợt tiêm chủng mới và dữ liệu sơ bộ cho thấy khả năng bảo vệ nhờ vaccine sẽ giảm vài tháng sau liều thứ hai.
Đó là giai đoạn mới kỳ lạ của đại dịch. Trong bối cảnh nước Anh đã đi tiên phong trong những bước đi chống dịch trước đây – từ ứng phó biến thể đến triển khai vaccine - các chuyên gia cho rằng đây có thể là tấm gương về tương lai mà các quốc gia khác có thể soi chiếu bản thân trong thời gian tới.
Tim Spector - Giáo sư dịch tễ học di truyền tại Đại học King’s College London, đứng đầu một nghiên cứu lớn về các triệu chứng của Covid-19 cho biết: “Người Anh dường như không quan tâm đến tỷ lệ mắc mới gia tăng”. “Có vẻ như chúng tôi đang chấp nhận điều đó - rằng đây là cái giá của sự tự do.”
Sự bình thản này còn có thể xuất phát từ thực tế là tỷ lệ mắc mới của Anh, dù cao, nhưng vẫn chưa đến mức giới chức chính phủ dự đoán trong kịch bản dỡ bỏ hoàn toàn các hạn chế do Covid-19. Một phần do số người dân được tiêm chủng đầy đủ khá lớn và số ca bệnh chuyển biến nghiêm trọng đã giảm. Hoặc có thể đơn giản là người dân đã quá mệt mỏi, sau 17 tháng với những tít báo tràn ngập thông tin về dịch bệnh và những đợt phong tỏa diện rộng ngột ngạt.
“Đó là cảm giác cuối cùng cũng thể thở phào, rằng chúng ta có thể bắt đầu lấy lại những gì đã mất trong thời gian qua”, theo Devi Sridhar, người đứng đầu chương trình sức khỏe cộng đồng toàn cầu tại Đại học Edinburgh.
Giáo sư Sridhar cho biết, với gần 80% dân số trưởng thành được tiêm phòng đầy đủ và virus vẫn xuất hiện rộng rãi, Anh có thể là hình mẫu cho các quốc gia khác về việc “liệu có thể quản lý Covid một cách bền vững hay không”. ''Hiện đây là câu hỏi khó bởi Anh vẫn đối mặt với những thách thức quan trọng, như việc mở cửa trở lại các trường học vào ngày 1/9'', Giáo sư này cho biết thêm.
Việc mở cửa lại trường học chắc chắn sẽ khiến số ca mắc còn tăng, do Anh vẫn chưa quyết định tiêm chủng cho trẻ em và thanh thiếu niên. Đáng nói là số ca mắc mới sẽ không còn là số liệu quan trọng để đánh giá tình hình, do tỷ lệ những người nhiễm bệnh phải nhập viện hiện đã giảm mạnh so với giai đoạn trước của đại dịch. Gần 970 người đã nhập viện vào ngày 24/8, thấp hơn nhiều so với con số 4.583 vào ngày 12/1, cao điểm của đợt bùng phát gần nhất.
Tuy nhiên, số ca nhập viện hiện vẫn tăng theo ngày, cùng với đó là tỷ lệ tử vong. Cụ thể, số ca nhập viện tuần trước đã tăng 6,7% so với 1 tuần trước đó, trong khi số ca tử vong tăng 12,3%, tổng cộng 133 người vào ngày 28/8. Tính cả số bệnh nhân khác nằm viện, các bác sĩ cho biết Dịch vụ Y tế Quốc gia khó có thể đối phó với một làn sóng bệnh nhân Covid nữa.
Chính phủ Anh hiện vẫn thở phào khi dự đoán số ca mắc mới sau khi mở cửa thấp hơn dự đoán và khẳng định chiến lược tiêm chủng đã thành công, rằng bệnh dịch sẽ được kiểm soát.
Nadhim Zahawi, quan chức Anh chịu trách nhiệm chương trình tiêm chủng quốc gia đã so sánh số ca mắc mới hàng ngày hiện nay vào thời điểm tương tự tháng 12/2020. “Con số tử vong lúc đó cao gấp 5 lần hiện nay”, ông viết trên Twitter và khẳng định vaccine đã có hiệu quả.
Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng con số khoảng 100 ca tử vong/ngày vẫn đáng lo ngại thay vì tự hào. Hơn nữa, họ cho biết, việc Anh sớm dẫn đầu trong cuộc chạy đua tiêm chủng đồng nghĩa tác dụng bảo vệ của vaccine cũng giảm dần trước tiên.
Gabriel Scally - Giáo sư thỉnh giảng về sức khỏe cộng đồng tại Đại học Bristol - cựu giám đốc y tế công cộng khu vực cho biết: “Đó là một bình thường mới nghiệt ngã”. Theo giáo sư này, do Anh là một trong những quốc gia đầu tiên thực hiện tiêm chủng đại trà, họ cũng là những quốc gia đầu tiên trải qua sự suy giảm khả năng miễn dịch - một vấn đề đã làm ảnh hưởng đến Israel, một nước áp dụng vaccine sớm khác.
Theo dữ liệu khảo sát chính thức, khoảng 9/10 người Anh cho biết họ sử dụng khẩu trang trong vòng 7 ngày qua khi ra đường, Nhưng thực tế việc tuân thủ này vẫn còn lỏng lẻo. Sau khi hầu hết các hạn chế được dỡ bỏ, cảnh sát giao thông mất trách nhiệm pháp lý trong việc thực thi quy định đó. Thay vào đó các cán bộ vận tải ở các phương tiện giao thông công cộng được giao nhiệm vụ này, tuy nhiên công đoàn lao động cũng khuyến cáo họ tránh đối đầu với công chúng.
