Theo một tuyên bố chính thức của Bộ Quốc phòng Mỹ, Bộ trưởng Esper đã tổ chức lễ đón tiếp Bộ trưởng Kono tại đảo Guam, nhằm tái khẳng định sức mạnh của liên minh Mỹ - Nhật và thảo luận về việc mở rộng hợp tác quốc phòng song phương.
"Cả 2 bộ trưởng nhắc lại cam kết duy trì trật tự dựa trên luật pháp ở Biển Đông và Biển Hoa Đông, và rộng hơn là trong khu vực và thế giới. Bộ trưởng hoan nghênh nỗ lực của Nhật Bản trong việc tăng cường hợp tác với các đối tác cùng chí hướng khác, bao gồm các thành viên của Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Ấn Độ, Australia, cũng như hợp tác 3 bên với Mỹ và Hàn Quốc", Lầu Năm Góc cho biết.
Reuters dẫn lời ông Taro Kono cho biết, Tokyo nhất trí rằng "cộng đồng quốc tế sẽ phản ứng kiên quyết trước bất kỳ sự thay đổi đơn phương nào đối với hiện trạng" ở Biển Đông cũng như Biển Hoa Đông - khu vực tranh chấp căng thẳng giữa Nhật Bản và Trung Quốc.
Đáng chú ý, các tuyên bố trên được đưa ra ngay khi Trung Quốc ngang nhiên tiếp diễn các hoạt động quân sự hóa ở tuyến đường thủy trọng yếu. Hôm 26/8, Trung Quốc đã bắn 2 tên lửa vào Biển Đông, được xem như một hành động cảnh cáo Washington, sau khi 1 máy bay do thám của Mỹ bị Bắc Kinh cáo buộc "xâm nhập vào vùng trời cấm bay" của quân đội Trung Quốc.
Theo Bộ Quốc phòng Mỹ, cuộc tập trận quân sự kéo dài từ ngày 24-30/8 của Trung Quốc, là động thái mới nhất trong một chuỗi dài các hành động sai trái của Bắc Kinh, nhằm khẳng định "các yêu sách hàng hải trái pháp luật và gây bất lợi cho các nước láng giềng Đông Nam Á ở Biển Đông".
