Ngày 8/7, phía Nga cho biết, việc chính quyền Tehran quyết định rút bớt cam kết trong Thỏa thuận Hạt nhân Iran, còn được gọi là Kế hoạch Hành động toàn diện chung (JCPOA), theo đó tăng tỷ lệ giới hạn làm giàu uranium, là hậu quả của quyết định rút khỏi JCPOA của Mỹ. Trong khi đó, Bắc Kinh lên tiếng chỉ trích Washington đã ‘bắt nạt đơn phương” nước Cộng hòa Hồi giáo.
Phát biểu trong cuộc họp báo tại Bắc Kinh ngày 8/7, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng nhấn mạnh: “Chiến dịch gây áp lực tối đa mà Mỹ đang áp đặt đối với Iran là nguyên nhân sâu xa của cuộc khủng hoảng hạt nhân Iran hiện tại”.
Trước đó, hôm 7/7, chính quyền Iran tuyên bố rằng việc làm giàu uranium của đất nước sẽ vượt 3,6% "trong vài giờ nữa" và sẽ giảm thêm cam kết của nước này đối với thỏa thuận JCPOA trong 60 ngày tới, nếu các nước còn lại trong thỏa thuận không có giải pháp hạn chế lệnh trừng phạt của Mỹ chống Tehran.
Theo chính phủ Iran, việc giảm các cam kết của Iran theo thỏa thuận trong hiệp định hạt nhân là "song song với việc cứu JCPOA và không phá hủy nó, xu hướng này có thể dẫn đến việc ngừng tham gia JCPOA của Iran”. Theo Ngoại trưởng Iran Javad Zarif, động thái của Tehran nhằm mục đích buộc các cường quốc châu Âu ký kết thỏa thuận phải thực hiện biện pháp bảo vệ Iran trước lệnh trừng phạt kinh tế của Mỹ.
Chính phủ Nga ngày 8/7 cũng bày tỏ lo ngại về các thông báo rút bớt cam kết theo JCPOA của Tehran, và cho biết Moscow sẽ theo đuổi các giải pháp ngoại giao trong nỗ lực nhằm cứu vãn hiệp ước đang có nguy cơ sụp đổ.
Ông Dmitry Peskov - Người phát ngôn của Điện Kremlin, nói rằng cuộc khủng hoảng hạt nhân Iran hiện tại cũng liên quan đến Nga, đồng thời nhấn mạnh Moscow vẫn cam kết thực hiện hiệp ước hạt nhân đa phương ký năm 2015. “Chúng tôi vẫn là những người ủng hộ JCPOA” - ông Peskov nói và khẳng định thông báo của Iran là một trong những hậu quả của việc Mỹ đơn phương từ bỏ thỏa thuận hạt nhân lịch sử này.
“Nga và Tổng thống (Vladimir) Putin đã cảnh báo về những hậu quả sắp xảy ra sau khi một trong các quốc gia quyết định chấm dứt nghĩa vụ của mình trong JCPOA và rút khỏi hiệp ước này”, người phát ngôn Điện Kremlin nhấn mạnh.
Cũng trong ngày 8/7, người phát ngôn của Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran Behrouz Kamalvandi cho biết, nước này đã bắt đầu làm giàu uranium đạt tỷ lệ tới 4,5%, phá vỡ giới hạn 3,67% theo thỏa thuận hạt nhân đặt ra.
Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình nhà nước, ông Behrouz Kamalvandi, nói rằng Tehran có thể xem xét việc làm giàu uranium lên mức 20% hoặc cao hơn theo các bước tiếp theo trong quá trình rút bớt các cam kết theo JCPOA.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã rút khỏi thỏa thuận giữa Iran và sáu cường quốc thế giới vào tháng 5 năm 2018 và kể từ đó đã áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với nhiều lĩnh vực bao gồm các ngành công nghiệp tài chính và dầu mỏ quan trọng./.
