Nguyên nhân làm giảm sức cạnh tranh của hàng Việt Nam

KTĐT - Không thể phủ nhận thời gian vừa qua chúng ta đã đẩy mạnh cải cách về thủ tục hành chính (TTHC) trong nhiều lĩnh vực.

Và trong nhiều trường hợp doanh nghiệp đã được tạo điều kiện để rút ngắn thủ tục. Tuy nhiên, cũng còn không ít kẽ hở đã bị những “con sâu” lợi dụng để nhằm hành doanh nghiệp cho ra... “phí”. Đòi hỏi phải triệt tiêu ngay tất cả loại phí không tên này trong một sớm một chiều sẽ là điều không tưởng nhưng nếu dẹp từ từ, từng bước là điều có thể. Theo nhiều chuyên gia kinh tế, do đã tồn tại từ nhiều năm nay nên động cơ để thay đổi tình trạng này không thể đòi hỏi ý chí từ một vài cá nhân hoặc từng doanh nghiệp, mà phải bắt đầu từ các tổ chức tập thể.

Tại buổi họp nhóm rà soát thủ tục hành chính (TTHC) lĩnh vực thuế do Phòng Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI) tổ chức mới đây, các DN xuất khẩu khẳng định những chi phí không tên đã làm giá thành sản phẩm tăng 3%. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp vận tải cho biết chỉ riêng các loại phí không tên hiện chiếm đến 20% giá cước vận tải. Đây chính là lực cản lớn, kéo lùi sức cạnh tranh của hàng VN.

Chỉ xét riêng trong lĩnh vực thuế, bà Trần Thị Hương – Trưởng nhóm rà soát TTHC thuế của VCCI đưa ra nhận xét, 10 TTHC của đợt rà soát ưu tiên được VCCI đăng ký có nội dung và cấu trúc gần như trùng nhau, trừ phần quy định về thời hạn giải quyết TTHC đối với hoàn thuế trước và sau kiểm tra bộ hồ sơ cho mỗi thủ tục. Một số TTHC còn sao chép nhầm từ ngữ. Việc sao chép từ TTHC này sang TTHC khác chưa được kiểm tra kỹ càng. Phần quy trình thực hiện viết thiếu và lẫn lộn giữa trình tự, hướng dẫn thực hiện.

Với thời gian ngắn, nhóm rà soát TTHC lĩnh vực thuế của VCCI đã đồng thời tiến hành nhiều biện pháp để thu thập thông tin từ DN và chuyên gia như thu thập phiếu góp ý, phỏng vấn DN, trao đổi qua điện thoại với cán bộ trực tiếp làm công tác hoàn thuế tại DN, mời chuyên gia tư vấn và trao đổi họp nhóm. Những thông tin thu được cùng thống nhất, rà soát thủ tục hoàn thuế GTGT theo nhóm, không tách rời từng TTHC.

Với tư cách là chuyên gia tư vấn cho nhóm rà soát TTHC thuế, Luật gia Vũ Xuân Tiền – Chủ tịch Hội đồng thành viên Cty VFAM nhận xét, các thủ tục về hoàn thuế GTGT có thể cắt bỏ hoặc ghép lại với nhau. Việc ghép các TTHC hoàn thuế với nhau có thể thực hiện theo tiêu chí loại hình kinh doanh hàng hóa để quy định TTHC.

Theo báo cáo tổng hợp ý kiến nhóm rà soát TTHC lĩnh vực thuế của VCCI, nhóm rà soát đã đề xuất gộp 8 TTHC hoàn thuế đối với hàng xuất khẩu thành 1 hoặc 2 thủ tục là hoàn thuế trước kiểm tra sau và kiểm tra trước hoàn thuế sau.

Bên cạnh đó, việc quy định thời hạn giải quyết TTHC cũng không thống nhất. Trong khi, Luật Quản lý thuế quy định thồi gian giải quyết là 15 ngày đối với trường hợp hoàn trước kiểm tra sau và 60 ngày đối với trường hợp kiểm tra trước hoàn sau thì tại văn bản hướng dẫn thực hiện các TTHC lại quy định là “tính ngày làm việc”.

Đại diện Công ty Luật AIC đưa ra nhận xét, thời gian 15 ngày làm việc như vậy là quá dài vì các DN rất cần vốn để quay vòng sản xuất. Các DN hoàn trước kiểm tra sau là các DN đã từng hoàn thuế nhiều lần nên cơ quan thuế đã có lí lịch hoàn thuế. Do vậy, thời gian phù hợp để giải quyết việc hoàn thuế trước kiểm tra sau chỉ nên là 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đủ hồ sơ đề nghị hoàn thuế. Với 5 ngày làm việc này, cơ quan thuế hoàn toàn có đủ thời gian để kiểm tra các thông tin trong hồ sơ. Còn đối với trường hợp kiểm tra trước hoàn sau, thời gian cũng chỉ nên quy định là 30 ngày làm việc.

Về thời hạn cơ quan thuế thông báo cho người nộp thuế, các văn bản hướng dẫn cũng không quy định cơ quan thuế sẽ thông báo cho người nộp thuế bằng cách nào. Trên thực tế, cơ quan quản lý thuế trả lời bằng văn bản thì khi đến tay DN cũng phải mất 5 -7 ngày. Chính vì vậy, thời hạn thông báo cần được cụ thể hơn.

Giúp sức cho hàng Việt mạnh lên cùng với việc kêu gọi người tiêu Việt ưu tiên dùng hàng Việt, rất cần mạnh tay quyết liệt đấu tranh loại trừ những loại phí không tên!