Thế nhưng, trong lúc hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn và chứng nhận nông nghiệp hữu cơ của nước ta còn chưa hoàn thiện, sự nhập nhèm, “tự phong” về nông sản hữu cơ đang đánh lừa nhiều người tiêu dùng.
Trong bối cảnh vấn đề vệ sinh ATTP còn nhiều bất cập, thực phẩm bẩn được phát hiện ở nhiều nơi, thì nông sản hữu cơ có cơ hội để xác lập chỗ đứng trên thị trường, ít nhất cũng tạo cho người tiêu dùng (NTD) cảm giác yên tâm khi sử dụng. Tuy nhiên, điều đáng nói, dù phải chấp nhận bỏ ra số tiền cao hơn để mua thực phẩm hữu cơ, nhưng chưa chắc NTD đã mua được sản phẩm hữu cơ đúng nghĩa. Nhận định này hoàn toàn có cơ sở, bởi hiện nay, hệ thống chứng nhận nông nghiệp hữu cơ của Việt Nam gần như còn bỏ ngỏ và tụt hậu so với thế giới.
Nông nghiệp hữu cơ đã qua gần 20 năm manh nha phát triển nhưng mãi tới năm 2015, Bộ KH&CN mới ban hành TCVN11041:2015, hướng dẫn sản xuất, chế biến, ghi nhãn và tiếp thị thực phẩm được sản xuất theo phương pháp hữu cơ, áp dụng cho sản phẩm trồng trọt và chăn nuôi. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa hình thành hệ thống các tổ chức chứng nhận sự phù hợp của Việt Nam với TCVN và được các tổ chức quốc tế thừa nhận. Trong bối cảnh ấy, một số DN lớn đã tìm đến chứng nhận cho sản phẩm của mình từ các tổ chức quốc tế như Control Union, IFOAM… Mặc dù vậy, trên thực tế, không phải cơ sở sản xuất, DN nào cũng có điều kiện kinh phí để làm chứng nhận nông nghiệp hữu cơ do các tổ chức quốc tế cấp.
Chưa hết, theo đánh giá của Bộ NN&PTNT, muốn chuyển đổi sang sản xuất nông nghiệp hữu cơ phải có thời gian khá dài để cải tạo đất, chi phí sản xuất cao. Nghĩa là nông nghiệp hữu cơ không đơn thuần chỉ là sản xuất không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học mà đòi hỏi nhiều yếu tố khác về đất, nguồn nước và quy trình khắt khe. Khó khăn là vậy, song sự có mặt của nhan nhản các nông sản hữu cơ được dán nhãn mác, bày bán trên thị trường cho thấy không ít cơ sở sản xuất, kinh doanh đang “tự phong” và đánh lừa NTD về chất lượng sản phẩm. Câu chuyện này cũng giống như việc hàng ngàn cửa hàng thực phẩm sạch được mở ra, nhất là tại các TP lớn, song khái niệm “thực phẩm sạch” như thế nào cũng chưa thực sự rõ ràng, minh bạch.
Tại hội nghị bàn giải pháp thúc đẩy sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp hữu cơ tổ chức hôm 4/4, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường khẳng định, việc sớm hoàn thiện bộ tiêu chuẩn về nông nghiệp hữu cơ được xem là nhiệm vụ quan trọng và cấp bách hiện nay. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, cùng với hoàn thiện hàng lang pháp lý, cơ quan chức năng cần vào cuộc rà soát việc sản xuất, kinh doanh thực phẩm hữu cơ, đưa các sản phẩm này về đúng với giá trị thật của nó. Và hơn hết qua việc rà soát đó sẽ góp phần bảo vệ quyền lợi chính đáng của NTD, vốn đang bị lung lạc niềm tin vào "ma trận" thực phẩm.
