Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc cho biết thông tin này tại buổi giao lưu trực tuyến “Tự chủ đại học – Xu thế phát triển tất yếu” do báo Đảng Cộng sản phối hợp với Bộ GD&ĐT tổ chức ngày 25/10.
Trường công – tư cạnh tranh bình đẳng
Phát biểu đề dẫn buổi giao lưu, Tổng biên tập báo Đảng Cộng sản Trần Doãn Tiến nhấn mạnh, nhìn lại 5 năm thực hiện Nghị quyết 29 –NQ/TƯ về đổi mới căn bản và toàn diện GD&ĐT, vấn đề tự chủ ĐH ở nước ta đã có những chuyển biến tích cực. Thực hiện Nghị quyết số 77/NQ/TƯ về thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động đối với cơ sở GDĐH công lập giai đoạn 2014 – 2017, đến nay đã có 23 trường ĐH được Chính phủ cho thí điểm. Sau 3 năm, các cơ sở GDĐH đã có những thành tựu nhất định và được xã hội công nhận. Các trường ĐH đã chủ động mở ngành và phát triển chương trình đào tạo theo nhu cầu xã hội, phương pháp và nội dung giảng dạy tiếp cận chuẩn quốc tế. Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc cho biết, từ những kết quả khả quan khi thực hiện nghị quyết 77, trong dự thảo Luật GD ĐH sửa đổi, bổ sung để trình Quốc hội thông qua 2018, nội dung tự chủ ĐH được làm rõ hơn ở Điều 32 để tạo thuận lợi cho các trường phát triển.
Ngoài ra, còn có những điều khác có liên quan đến tự chủ như về chuyên môn học thuật, tuyển sinh, mở ngành đào tạo, nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế. Tự chủ về nhân sự bộ máy cũng được quy định chi tiết hơn. Dự thảo Luật GDĐH cũng có những điều chỉnh quan trọng theo hướng khuyến khích sự phát triển của các trường tư thục và đảm bảo sự bình đẳng giữa các loại hình cơ sở GDĐH. Trong quy định liên quan đến tự chủ về chuyên môn học thuật, dự thảo Luật GDĐH không phân biệt giữa các loại hình sở hữu trường công – tư, mà chỉ căn cứ vào đều kiện và năng lực. Ví dụ, các trường công, tư được tự chủ mở ngành đào tạo nếu đáp ứng được điều kiện về kiểm định chất lượng, chứ không chỉ 23 trường đang thực hiện thí điểm theo Nghị quyết 77.
Các chính sách lớn của Nhà nước đối với GDĐH được quy định trong dự thảo Luật cũng không phân biệt trường công, tư mà bình đẳng tạo sự cạnh tranh lành mạnh trong tiếp cận nguồn lực. “Đối với trường tư thục, dự thảo Luật GDĐH có quy đinh rành mạch, rõ ràng hơn để khuyến khích và tạo điều kiện cho các trường phát triển tốt hơn, cũng như có phân biệt rạch ròi. Ví dụ trước đây, cơ cấu tổ chức trường tư thục có khác biệt so với trường công lập nhưng hiện nay cũng đảm bảo bình đẳng giữa hai loại hình trường để quyền tự chủ thực hiện một cách đồng bộ” – Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc nhấn mạnh.
Tự chủ nhưng không được phép thu học phí quá cao
Tự chủ về tài chính đồng nghĩa với các trường được thu mức học phí cao, sinh viên trong hoàn cảnh khó khăn khó có cơ hội tiếp cập giáo dục ĐH. Trước những băn khoăn này, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc chia sẻ đây là vấn đề Bộ GD&ĐT rất quan tâm khi thực hiện sửa đổi, bổ sung Luật GDĐH. Theo Thứ trưởng Phúc, Nhà nước có trách nhiệm về vấn đề học bổng và chính sách tín dụng cho sinh viên nghèo. Bộ GD&ĐT quy định các trường trích một nguồn học phí để cấp học bổng cho sinh viên có hoàn cảnh khó khăn. Đồng thời, hiện nay, ĐH tự chủ chi thường xuyên 100% mới được xác định mức thu học phí để đảm bảo bù đắp chi phí đào tạo nhưng cam kết về chất lượng. Nhưng, không phải các trường muốn thu cao đến mức nào mà trên cơ sở bù đắp chi phí đào tạo hợp lý. Các trường công lập nhận ngân sách chi thường xuyên thì thực hiện theo quy định khung giá của Chính phủ.
Thực tế hiện nay, nhiều trường ĐH rất lo lắng nếu phải thực hiện tự chủ nếu phải thu học phí cao thì không có người học. Trong khi không phải trường nào cũng có thể nghiên cứu khoa học, sản xuất để tăng nguồn thu. Chia sẻ vấn đề này, Hiệu trưởng trường ĐH Ngoại thương Bùi Anh Tuấn cho rằng tự chủ ĐH là xu thế tất yếu. Mức độ tự chủ đối với các cơ sở GDĐH là khác nhau vì phụ thuộc vào năng lực và điều kiện của từng trường. Hiện nay, đa số các trường ĐH, khi hình thành đều có ngành nghề truyền thống gắn liền với tên tuổi của mình. Tuy nhiên, trong xu thế hội nhập thì cần phải xem lại cơ cấu ngành nghề cho phù hợp với thị trường lao động. “Trường chúng tôi có ngành truyền thống rất nổi tiếng như chuyên ngành Kinh tế đối ngoại, nhu cầu xã hội rất lớn, điểm tuyển sinh thuộc top đầu các trường của cả nước. Nhưng chúng tôi cũng phải tính đến những ngành nghề mới đáp ứng yêu cầu thị trường lao động. 3 năm gần đây, chúng tôi mở môt số ngành như Kế toán, Logicstic, Kinh doanh quốc tế đáp ứng chuẩn thế giới” – ông Bùi Anh Tuấn cho biết. Đồng thời khuyên các trường ĐH cũng trong điều kiện tương tự, bên cạnh những ngành nghề truyền thống, cần cân nhắc tới ngành mới đáp ứng nhu cầu nhân xã hội. Có như thế mới giải được bài toán khó khăn về kinh phí và mang đến thành công.
