Ấp ủ ước mơ nhiều năm trời là giúp mẹ và người nông dân quê mình đỡ vất vả, anh Trần Đại Nghĩa, ở thôn Đông Hoàng, xã Đông Hoàng, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình đã chế tạo thành công máy cấy không cần động cơ. Máy dễ sử dụng, giá thành rẻ và phù hợp trên nhiều vùng đồng đất. Việc làm của anh thực sự đã giúp giấc mơ giải phóng bớt sức lao động của người nông dân thành hiện thực.
Chế tạo máy cấy để mong bố mẹ đỡ vất vả…
Sinh ra và lớn lên ở vùng quê thuần nông trong tỉnh Thái Bình, anh Trần Đại Nghĩa, ở thôn Đông Hoàng, xã Đông Hoàng, huyện Tiền Hải đã chứng kiến đời ông, bà bố, mẹ và người dân vùng quê mình luôn phải làm lụng vất vả, nhất là những ngày mùa vụ.
Lớn lên, anh được cho đi học một khóa sửa chữa điện tử ở Trường Trung cấp nghề ở Nam Định, nhưng cứ ngày nghỉ là lại về làm quần quật trên đồng để đỡ đần bố mẹ, thu vén ít tiền cho bản thân theo học.
| Anh Trần Đại Nghĩa đang giới thiệu nguyên lý hoạt động của máy cấy do anh chế tạo với khách tham quan. |
Anh Trần Đại Nghĩa cho biết: "Học xong, tôi về quê sửa chữa điện tử kiếm sống, rồi lập gia đình. Đồng lúa quê nhà vẫn là nơi chủ yếu nuôi sống đại gia đình của tôi. Bố mẹ tôi vẫn chưa hết khổ. Vợ tôi vẫn phải còng lưng xuống cấy, đêm về đau ê ẩm cả người. Nhất là những tháng mang bầu, việc cấy hái cứ phải cúi gằm mặt xuống, thật vất vả. Điều ấy cứ day dứt mãi trong tôi mà lúc đó chẳng biết làm thế nào để giúp".
Thế rồi phong trào xuất khẩu lao động ở Tiền Hải trở nên khá sôi động. Gia đình cố lo tiền để anh sang Hàn Quốc làm việc. Sẵn có nghề sửa chữa điện tử trong tay, lại là người thông minh, ở công ty, nhiều loại máy bị hỏng, quản đốc thường tìm đến anh nhờ sửa chữa.
Năm 2002, anh ra cánh đồng, thấy nông dân Hàn Quốc sao mà nhàn hạ quá! Họ có máy cấy bốn bánh to lù lù, chỉ một ngày đã làm được hàng mẫu ruộng như ở Việt Nam.
"Tôi tự nhủ, bao giờ Việt Nam mới có loại máy này? Nếu có, hẳn là mẹ tôi, gia đình tôi rồi người nông dân quê tôi sẽ bớt vất vả. Lúc này thì ý tưởng chế tạo máy hình thành. Tôi cứ nghĩ đến khuôn mặt hả hê, mừng vui của mẹ khi được giải phóng sức lao động mà thấy vui lắm. Tôi liền chụp ảnh máy cấy của nước bạn, và tìm hiểu nguyên lý hoạt động và tìm thêm sách vở để nghiên cứu", anh Nghĩa kể lại.
Ngày chạy taxi, đêm nghiên cứu máy cấy
Về nước năm 2005, có chút vốn liếng, anh mua ôtô về chạy taxi, vợ anh vẫn gắn bó với ruộng đồng và mở được một hiệu tạp hóa. Nhớ lúc ở cánh đồng bên xứ người, anh lại suy nghĩ chế tạo máy cấy. Nhưng dù dày công đi tìm hiểu, nhưng anh không thể thấy động cơ nào có thể phù hợp cho việc chế tạo máy cấy trên đồng đất quê hương của mình. Người nông dân một nắng hai sương vẫn chưa được giải phóng sức lao động. Năng suất lao động thấp, phải chi phí nhiều, người nông dân quê anh vẫn chẳng được thụ hưởng bao nhiêu từ cấy lúa tiếp tục khiến anh trăn trở suy nghĩ.
Năm 2011, anh tiếp tục cần mẫn nghiên cứu, tìm cách chế tạo máy. Nhưng làm gì đây, khi máy gắn động cơ lớn thì người nông dân sẽ không đủ sức mua, bởi giá thành rất cao, máy to và nặng, bà con khó vận chuyển. Tôi nghĩ đến chuyện làm ra chiếc máy không cần động cơ. Có như thế, máy mới không tốn nhiên liệu, nhẹ, di chuyển dễ dàng, giá thành hạ, phù hợp với điều kiện kinh tế của người nông dân.
“Thế là ngày ngày chạy xe, lúc không có khách, tôi la cà các cửa hiệu sửa chữa xe máy, hàn xì để mua đồ, mài giũa, đấu nối các chi tiết theo bản thiết kế tôi đã vẽ ban đêm.”, anh Nghĩa nhớ lại:
Anh cho biết, ngay cả khi ngồi chờ khách đi taxi, anh cũng bỏ các bản thiết kế ra nghiên cứu. “Tôi chẳng dám nói với vợ con, bố mẹ hay bất cứ ai về công việc của mình. Nhiều hôm đi sớm về khuya, vợ tôi cũng tỏ vẻ thắc mắc. Đến khi chuẩn bị bắt tay vào công đoạn lắp ráp cuối cùng, tôi mới chia sẻ với vợ về công việc mình đang làm. Đến lúc này tôi nghĩ, phải bỏ lái taxi để dồn tâm huyết cho ruộng đồng thôi. Bỏ công việc tốt để về với ruộng đồng, đúng là tôi hơi liều. Nhưng tôi tin là mình đang có hướng đi đúng đắn".
Giấc mơ thành hiện thực…
Bao đêm thức trắng, anh Nghĩa tự tay thiết kế rồi hàn gắn, lắp ghép từng chi tiết. Sau nhiều lần mày mò, làm đi làm lại đến cả chục lần, gần 2 tháng sau chiếc máy cấy lúa ra đời.
“Người trong xóm khi thấy tôi làm cái máy này, đến xem đông lắm. Người ta cứ hỏi tôi làm cái gì, rồi họ đoán non đoán già. Thậm chí có người còn nói tôi bị “khùng”, hết việc làm nên sinh ra thế. Người ta bảo đó là máy gì thì tôi cũng gật…”, anh Nghĩa kể về ngày đầu chế tạo máy cấy.
Thế rồi máy cấy hoàn thiện cũng đã hoàn chỉnh, nhưng khi muốn thử máy thì ruộng đồng đã khô. Anh phải mang máy ra đoạn sông cạn để thử. Bộ phận tách mạ hoạt động rồi, nhưng chưa tốt lắm. Anh mang về “xưởng” nghĩ cách chế tạo cho hoàn thiện hơn.
“Đến vụ, những ngày đầu, tôi cho máy cấy thử chạy ngay trên ruộng lúa nhà mình, thấy hoạt động tốt. Vụ đó, cây lúa phát triển tốt, năng suất cao. Tôi vô cùng sung sướng!", anh Nghĩa hào hứng kể lại.
Những sai số cũng dần được anh khắc phục, chỉnh sửa cho hoàn chỉnh. Và rồi vụ mùa năm 2014, chiếc máy cấy đầu tiên không sử dụng động cơ của anh Nghĩa ra đời hoạt động tốt khiến nhiều người bất ngờ và thán phục.
Chiếc máy cấy không động cơ của anh Nghĩa được thiết kế khá đơn giản, có thể sử dụng trên nhiều loại ruộng lúa khác nhau. Máy được làm bằng sắt có kết cấu vững chắc, thiết kế bộ phận truyền động đơn giản, nhỏ gọn với trọng lượng chưa đến 24kg. So với những chiếc máy cấy nhập khẩu hiện nay, chiếc máy cấy mà anh Nghĩa chế tạo có nhiều ưu điểm. Máy không dùng động cơ mà vận hành bằng sức kéo, nguyên liệu chủ yếu bằng thép hộp nên khá nhẹ. Vì thế, người kéo sẽ không tốn nhiều sức khi di chuyển. Nhờ vào những tính năng ưu việt đó, chiếc máy này đã được nhiều người nông dân lựa chọn.
Theo anh Nghĩa cho biết chiếc máy này không cần phải dùng đến mạ khay. Bà con chỉ cần gieo mạ nền cứng theo từng ô, diện tích 20 x 20 là được. Qua thử nghiệm, mỗi giờ đồng hồ máy cấy được gần 1 sào ruộng. Khoảng cách hàng cấy có thể tự điều chỉnh theo ý muốn. Với bốn mỏ cấy, một giây làm được 4 khóm lúa, và máy có hệ thống gạt bùn nên không phải mất thời gian xoa vết chân người đi lại.
Hôm chúng tôi đến xưởng của anh Nghĩa, có rất đông người dân từ các nơi như Hải Dương, Vĩnh Phúc, Phú Xuyên, Thường Tín, Hà Nội và các huyện trong tỉnh tìm về để đặt hàng mua máy cấy.
Ông Trần Văn Cảnh, ở Thanh Miện - Hải Dương cho biết, tôi xem trên mạng thấy chiếc máy cấy rất thuận tiện với nhà nông nên 4 anh em trong nhà quyết định mua một cái để cho đỡ vất vả.
"Nhà tôi có hơn mẫu ruộng, nếu thuê cấy tay 1 ngày mất 250.000 đồng/công. Nếu bỏ ra 3.900.000 đồng mua máy cấy này về rồi, thì so với cấy tay tôi thấy rẻ hơn nhiều. Hơn nữa, khi đưa máy cấy này đi vào sản xuất sẽ giúp người nông dân giảm phần lớn chi phí và sức lao động...", ông Phan Châu Giang, xã Tự Tân, Vũ Thư, Thái Bình phân tích.
Bà Lâm Thị Tú (Phú Xuyên, Hà Nội) - Khách hàng đã mua và sử dụng máy cấy của anh Trần Đại Nghĩa sáng chế cho chúng tôi biết: “Trước kia chúng tôi đi cấy bằng tay ngày cũng chỉ được 1 sào ruộng mà về rất đau lưng. Chiếc máy cấy này do bác Nghĩa chế tạo ra giúp bà con chúng tôi bớt đi những khó khăn trong sản xuất nông nghiệp”.
Đánh giá về những tiện ích của máy, ông Nguyễn Văn Đạt - Chủ tịch UBND xã Đông Hoàng cho biết, máy cấy do anh Nghĩa chế tạo ra chỉ có giá từ 4 đến 5 triệu đồng, phù hợp với điều kiện canh tác và khí hậu của Việt Nam, khắc phục được nhược điểm của các loại máy động cơ. Đặc biệt, phù hợp với nền ruộng xấu, ruộng cao và miền núi.
Hiện nay, anh Nghĩa đã nhận được đơn đặt hàng từ nhiều nông dân ở khắp cả nước. Tuy nhiên, do thiếu nguồn vốn mở rộng sản xuất nên anh chưa đáp ứng hết được nhu cầu của mọi người. Với gần chục nhân công lao động, mỗi tháng xưởng của anh Nghĩa cũng chỉ sản xuất được khoảng 30 chiếc máy cấy phục vụ bà con nông dân.
Về dự định của mình, anh Trần Đại Nghĩa cho biết: “Sau khi chế tạo hoàn chỉnh chiếc máy cấy này, tôi đã đăng ký quyền sở hữu trí tuệ. Thời gian tới, chúng tôi sẽ nâng cấp và cải tiến chiếc máy cấy để nâng cao hiệu quả sản xuất. Tôi mong muốn có được vay khoản tiền ưu đãi để đầu tư mở rộng nhà xưởng sản xuất quy mô, đáp ứng được nhu cầu của bà con…
