Tuy nhiên, một số chuyên gia kiểm soát vũ khí lo ngại nỗ lực này có thể phản tác dụng.
Cụ thể, CNN đưa tin, Tổng thống Mỹ đã công khai đề cập tới một thỏa thuận trong chương trình nghị sự.
"Chúng ta có thể đàm phán một thỏa thuận khác, có thêm Trung Quốc và các nước khác," ông Trump nói.
| Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin. |
"Tổng thống cho rằng việc kiểm soát vũ khí nên bao gồm Nga và Trung Quốc cũng như hạn chế tất cả vũ khí, đầu đạn và tên lửa", một quan chức cấp cao của Nhà Trắng cho biết. "Chúng tôi muốn đưa ra các lựa chọn cho Tổng thống càng sớm càng tốt để ông có thêm thời gian lên kế hoạch”, quan chức này nói.
Kích hoạt cuộc chạy đua vũ trang mới?
Tuy nhiên, quy mô của tham vọng này cùng với sự chỉ trích trong quá khứ của ông Trump về hiệp ước START II là một "thỏa thuận tồi" và việc cố vấn an ninh quốc gia John Bolton vãn thường chỉ trích các thỏa thuận kiểm soát vũ khí, khiến giới quan sát lo ngại rằng mục tiêu thực sự của chính quyền Trump chỉ là thoát khỏi hiệp ước hạt nhân.
"Lý do duy nhất Mỹ viện đến Trung Quốc trong hiệp định hạt nhân mới là để hủy bỏ việc mở rộng Hiệp ước START mới", theo Alexandra Bell, Giám đốc chính sách cao cấp, Trung tâm kiểm soát vũ khí và không phổ biến vũ khí.
Bell và các chuyên gia kiểm soát vũ khí khác lo ngại rằng, động thái này chỉ giúp hai cường quốc hạt nhân lớn nhất thế giới lần đầu tăng cường kho vũ khí hạt nhân sau nhiều thập kỷ hạn chế theo hiệp ước START II.
Trong khi đó, giới chức Mỹ cho biết mục đích của họ là sửa đổi một hiệp ước cũ trong thời đại mới và tăng cường an ninh toàn cầu.
Tuy nhiên, chính quyền Trump chưa đưa ra lịch trình cho các cuộc đàm phán cụ thể hoặc thậm chí xúc tiến với Trung Quốc và Nga. Ngoại trưởng Pompeo khẳng định, Mỹ đang ở "giai đoạn khởi đầu của các cuộc đối thoại về việc gia hạn" hiệp ước.
Nhiều dấu hỏi
Phía Moscow lại nghi ngờ về khả năng tuân thủ hiệp ước mới của Washington.
"Việc mở rộng START II không thể được giải quyết chỉ trong một vài tuần", Đại sứ Nga tại Mỹ Anatoly Antonov chia sẻ tại một hội nghị kiểm soát vũ khí trong tháng này.
Hiệp ước START II đạt được 2010, theo đó quy định về việc cắt giảm kho vũ khí hạt nhân của cả hai bên để đến đầu năm 2018, tổng số vũ khí không được vượt quá 700 tên lửa đạn đạo liên lục địa, tên lửa đạn đạo trên tàu ngầm và máy bay ném bom hạng nặng, cũng như 1.550 đầu đạn hạt nhân và 800 bệ phóng. Hiệp ước cũng cho phép 18 lần thanh sát tại thực địa mỗi năm để mỗi bên theo dõi sát sao tình hình triển khai vũ khí của bên kia.
Hiệp ước dự kiến đáo hạn vào năm 2021, nhưng có thể được gia hạn thêm 5 năm nếu nhận được sự đồng thuận của cả hai bên.
Tuy nhiên, Nhà Trắng không thấy cần phải vội vã đàm phán về việc gia hạn thêm Hiệp ước START II, thay vào đó là tiến đến thỏa thuận lớn hơn, có khả năng hạn chế cả các vũ khí phi chiến lược và loại bỏ một số loại vũ khí.
"Chúng tôi không nhất thiết đàm phán ngay về việc mở rộng (Hiệp ước START II), quan chức này nói. Thay vào đó, "chúng ta cần có một cuộc thảo luận về mọi thứ mà Nga và Trung Quốc đang phát triển để giảm đe dọa cho Mỹ”.
Theo chuyên gia Bell, một khi Hiệp ước START II hết hạn, Mỹ sẽ không thể tiếp cận các thông tin yếu trọng về hệ thống hạt nhân Nga. Bên cạnh đó giới quan sát cũng nghi ngờ việc tham gia và tuân thủ của Trung Quốc trong Hiệp ước mà ông Trump tham vọng.
Hiệp ước START II được Nga và Mỹ ký năm 2010, có hiệu lực từ năm 2011. Thời hạn có hiệu lực của Hiệp ước là 10 năm – đến năm 2021.
