Cần cơ chế đặc thù cho mô hình “thành phố thuộc thành phố”
Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) quy định cơ cấu tổ chức của chính quyền thành phố thuộc TP Hà Nội (dự kiến thành lập theo Nghị quyết số 15-NQ/TW tại khu vực phía Bắc - thành phố logistics, dịch vụ - vùng Đông Anh, Mê Linh, Sóc Sơn và phía Tây - thành phố về giáo dục, đào tạo, khoa học - vùng Hoà Lạc, Xuân Mai), với những đặc thù khác so với chính quyền quận, huyện, thị xã như tăng số lượng Phó Chủ tịch Hội đồng, UBND, đại biểu HĐND chuyên trách, bổ sung Ban Đô thị.
Về mô hình “thành phố thuộc thành phố”, đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh (Đoàn TP Hồ Chí Minh) cho rằng, quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mô hình này trong dự thảo Luật còn khá mờ nhạt, chủ yếu là quyền liên quan tổ chức bộ máy. Cơ quan chủ trì soạn thảo cần nghiên cứu thêm để phân cấp mạnh hơn cho mô hình này.
Dẫn thực tiễn TP Hồ Chí Minh đã có mô hình “thành phố thuộc thành phố” (TP Thủ Đức) từ mấy năm nay, đại biểu cho rằng, đây cũng là một dẫn chiếu để có thể xem xét trong việc ban hành quy định tại Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), để quy định nhiệm vụ, quyền hạn nhiều hơn cho xứng tầm với mô hình mới.
Đồng quan điểm, đại biểu Thích Bảo Nghiêm (Đoàn TP Hà Nội) chỉ rõ, việc dự thảo Luật đề cập đến mô hình chính quyền thành phố thuộc TP Hà Nội là cần thiết. Song, dự thảo còn nêu nhiều nguyên tắc chung, chưa đề cập đến chính sách đặc thù để phát huy vai trò mô hình chính quyền mới này, ví dụ như vai trò của chính quyền thành phố thuộc TP Hà Nội trong lựa chọn nhà đầu tư, ký kết hợp đồng dự án, điều chỉnh cục bộ quy hoạch, sử dụng tài sản công...
Từ đó, đại biểu đề nghị Cơ quan soạn thảo tham khảo bài học kinh nghiệm từ TP Thủ Đức thuộc TP Hồ Chí Minh và các quyết định đã được Quốc hội cho phép với TP Thủ Đức (tại Nghị quyết 98/2023/QH15 thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh).
Cơ chế, chính sách cho Thủ đô phải thực sự vượt trội
Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn TP Hà Nội) cũng chỉ rõ, TP Hà Nội không phải là "một tỉnh hay một địa phương mà là Thủ đô của cả nước", là hình ảnh đại diện cho cả quốc gia, mang tính hình mẫu, đóng vai trò dẫn dắt và có sức lan tỏa nhằm thúc đẩy sự phát triển của cả nước. Hà Nội phải đi trước, phát triển cao hơn mức yêu cầu chung của đất nước.
Vì vậy, dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) cần có những cơ chế, chính sách thực sự đặc thù, mang tính riêng có nhằm tạo ra sức hút riêng của Thủ đô để thu hút các nguồn lực cho phát triển.
Đại biểu tán thành với quy định tại Điều 4 dự thảo Luật về điều kiện áp dụng Luật Thủ đô: “Trường hợp có quy định khác nhau giữa Luật Thủ đô và các luật, nghị quyết khác của Quốc hội về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của Luật Thủ đô, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này”; “Trường hợp luật, nghị quyết của Quốc hội ban hành sau ngày Luật Thủ đô có hiệu lực thi hành có quy định khác với quy định của Luật Thủ đô mà cần áp dụng thì phải quy định cụ thể ngay trong luật, nghị quyết đó”.
Với vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng cùng những yêu cầu cao hơn đặt ra đối với sự phát triển của Thủ đô Hà Nội, các đại biểu nhấn mạnh, cơ chế, chính sách trong dự thảo Luật cần phải thực sự đột phá, vượt trội hơn so với các cơ chế, chính sách đặc thù dành cho những địa phương khác.
Nhất trí với đề xuất quy định trong dự thảo Luật về mô hình chính quyền các cấp của Thủ đô Hà Nội, đại biểu Tạ Thị Yên (Đoàn tỉnh Điện Biên) đề xuất nghiên cứu quy định theo hướng giao cho HĐND TP chủ động quyết định biên chế cán bộ, công chức, viên chức căn cứ vào khung danh mục vị trí việc làm đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và đáp ứng được yêu cầu thực hiện nhiệm vụ của chính quyền TP.
Theo đại biểu Tạ Thị Yên, quy định như vậy sẽ giúp TP có thể chủ động hơn về nguồn biên chế, có thể tăng hoặc giảm biên chế trong từng thời kỳ, tùy vào tình hình cụ thể và nhu cầu thực tiễn của địa phương.
Theo đại biểu Lê Thị Thanh Xuân (đoàn Đắk Lắk), Luật Thủ đô (sửa đổi) là đạo luật đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa chính trị - xã hội sâu sắc nhằm tạo hành lang pháp lý cho sự bứt phá phát triển của Thủ đô. Thủ đô Hà Nội là trái tim của cả nước. Trái tim có đập được những nhịp đập mạnh mẽ thì “cơ thể” cả nước mới có thể phát triển cường tráng và thịnh vượng.
Do đó, dự thảo Luật cần thể hiện sự phân quyền mạnh mẽ hơn, giao nhiệm vụ cụ thể cho chính quyền thành phố. Nội dung, phạm vi, đối tượng và cơ chế phân cấp, ủy quyền cần gắn với chế độ trách nhiệm. Đặc biệt, cần quy định mức đặc thù cao hơn để Hà Nội phát triển đúng tầm là Thủ đô văn hiến, TP vì hòa bình.
