Phát triển đối tượng tham gia BHXH: Thay đổi chính sách phù hợp với thực tiễn

Giải pháp phát triển đối tượng tham gia BHXH bắt buộc

Theo BHXH Hà Nội, hiện nay, số người tham gia BHXH bắt buộc trên địa bàn TP có trên 1,8 triệu người. Số người tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) trên 7 triệu người, tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 89,7% dân số. Số người tham gia bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) trên 1,7 triệu người… Số người tham gia BHXH tự nguyện là 50.005 người, tăng 728 người so với tháng 3/2021. Đến hết tháng 4/2021, BHXH TP đã giải quyết chế độ hàng tháng cho 2.551 lượt người; giải quyết các chế độ ngắn hạn cho 157.737 lượt người và giải quyết hưởng trợ cấp BHTN hàng tháng cho 100.845 lượt người, đảm bảo quyền lợi khám chữa bệnh BHYT cho trên 3,3 triệu lượt người.

Phó Chủ tịch UBND quận Cầu Giấy Trịnh Thị Dung cho biết, thời gian qua, việc phát triển đối tượng tham gia BHXH bắt buộc trên địa bàn quận Cầu Giấy chưa đạt được như kỳ vọng. Nguyên nhân là do các DN nhỏ ngoài quốc doanh không có cán bộ chuyên môn về công tác BHXH, NLĐ thay đổi liên tục… Trong khi, Luật BHXH chưa bao phủ hết đối tượng có khả năng tham gia BHXH bắt buộc. Việc liên thông, kết nối, chia sẻ dữ liệu số giữa các cơ quan quản lý lao động, BHXH chưa đầy đủ. “Tính đến hết tháng 3/2021, quận Cầu Giấy có khoảng 6.300 DN nhỏ ngoài quốc doanh trên tổng số 9.200 đơn vị tham gia BHXH chiếm 68,5%. Trong 3 tháng đầu năm, quận phát triển mới 447 đơn vị với 1.360 lao động tham gia BHXH. Số người tham gia BHXH bắt buộc phát triển mới là 1.478 người” – bà Dung thông tin.

Đề cập đến giải pháp phát triển đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, bà Dung cho rằng, Ban chỉ đạo phát triển đối tượng tham gia BHXH thường xuyên chỉ đạo đơn vị liên quan phối hợp tổ chức đối thoại, tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về BHXH đến các DN, nhất là DN nhỏ ngoài quốc doanh. Quận cũng đề xuất sửa đổi, bổ sung, mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc như chủ hộ kinh doanh cá thể, người quản lý DN không hưởng tiền lương... Đồng thời, các đơn vị tiếp tục hoàn thiện, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung giữa ngành BHXH, LĐTB&XH, thuế nhằm khai thác, rà soát, phát triển đối tượng người lao động tham gia BHXH bắt buộc…

Cách làm hay từ mô hình đại lý thu

Còn tại quận Tây Hồ, một trong những đơn vị thí điểm mô hình đại lý thu BHXH, BHYT, dù chưa thể khẳng định là mô hình thành công nhưng đây là cách làm xuất phát từ thực tiễn, gợi mở nhiều giải pháp cho các đơn vị khác thực hiện.

Phó Chủ tịch UBND quận Tây Hồ Phạm Xuân Tài cho biết, nhiều năm qua, các chỉ tiêu TP giao về BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện, BHYT toàn dân và thu nợ BHXH đều được quận quan tâm, chỉ đạo để hoàn thành. Tuy nhiên, BHXH tự nguyện phát triển đối tượng chậm, chưa tương xứng với tiềm năng. BHYT toàn dân nếu tính theo số liệu thống kê, quận mới chỉ đạt được 76,7% (theo số liệu của Công an, quận đạt 91,5%), BHXH bắt buộc mới đạt 36% lực lượng lao động trong độ tuổi. Trong quá trình phát triển đối tượng BHYT tự nguyện và BHYT toàn dân cho thấy, số đại lý bảo hiểm quá ít (khoảng 20 đại lý), không thể bao phủ hết 165.000 dân. Hoạt động của các đại lý chủ yếu theo hướng thụ động, trong khi thông tin và dữ liệu chính xác về người dân mua hoặc chưa mua, các đại lý BHXH không bóc tách được số liệu.

Qua đó, quận xây dựng Đề án “Phát triển BHXH, BHYT trên địa bàn quận Tây Hồ giai đoạn 2021 - 2025”, đồng thời sẽ chi hơn 4 tỷ đồng trong 5 năm để triển khai các giải pháp phát triển đối tượng BHXH tự nguyện và BHYT toàn dân. Với đề án này, quận sắp xếp lại mô hình, đại lý BHXH, BHYT, mỗi phường có ít nhất 1 đại lý, mỗi tổ dân phố (TDP) có 1 nhân viên đại lý, làm nhiệm vụ vận động phát triển đối tượng tại TDP đó. Đồng thời quận cũng chia thành nhiều nhóm nhỏ tuyên truyền, tập huấn kỹ hơn cho nhân viên đại lý. Kết thúc tập huấn, nhân viên đại lý sẽ tiếp cận từng hộ gia đình, điều tra dữ liệu thông tin những người chưa tham gia BHXH, BHYT, từ đó có giải pháp truyền thông và phát triển đối tượng. Sau điều tra, các đại lý phải cập nhật dữ liệu thường xuyên hàng năm như người mua mới, người không mua, từ đó đơn vị nắm thông tin và biết cần phải tiếp sức cho những đối tượng nào. Bên cạnh đó, các đơn vị tuyên truyền, vận động, phát triển đối tượng tại các hộ gia đình, kết hợp với 1 điểm cố định tại UBND phường, thay đổi phương thức thụ động sang chủ động.

“Tuy nhiên, BHXH Việt Nam cần nâng cao mức hưởng thụ BHXH và BHYT, nghiên cứu chính sách liên quan đến công tác chỉ đạo ở cơ sở, chỉnh sửa phần mềm liên quan tới dữ liệu về những người dân tham gia BHXH, BHYT. Đồng thời các cơ quan cần thống nhất số liệu, dữ liệu dân cư do hiện nay, có 3 dữ liệu dân cư (thống kê, công an và thực tế của UBND các phường). Đặc biệt, T.Ư, TP nên có những thay đổi tư duy, thay đổi về mặt chính sách phù hợp hơn với thực tiễn để các đơn vị phát triển đối tượng BHXH tự nguyện và BHYT toàn dân hiệu quả hơn” - ông Tài nhấn mạnh.

Theo Phó Giám đốc Sở LĐTB&XH Hà Nội Nguyễn Quốc Khánh, Sở LĐTB&XH tập trung vào 6 nhiệm vụ chủ yếu như triển khai hiệu quả các nhiệm vụ được phân công theo Kế hoạch 20 của TP và quy chế phối hợp liên ngành số 588. Sở phối hợp liên ngành thanh, kiểm tra và kiến nghị xử lý nghiêm các DN cố tình trốn đóng, chậm đóng BHXH. Ngoài ra, Sở phối hợp với các đơn vị tuyên truyền, vận động NLĐ tham gia BHXH, BHYT, nhất là BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình, học sinh, sinh viên.