“Công xưởng” giữa rừng
Từ khi Công ty vàng Bồng Miêu ngưng khai thác vì làm ăn thua lỗ và hết hạn giấy phép năm 2016, mỗi năm chính quyền tỉnh Quảng Nam tốn không biết bao nhiêu kinh phí để bảo vệ mỏ vàng, tổ chức truy quét, chốt chặn, đẩy đuổi các đối tượng làm vàng trái phép ra khỏi những cánh rừng.
Thế nhưng, nạn khai thác vàng trái phép vẫn tiếp diễn, bất chấp sự ngăn cản đẩy đuổi của lực lượng chức năng. Đặc biệt, thời gian gần đây, tại khu vực Thác Trắng, thôn Bồng Miêu, xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh lộ lên một phương thức khai thác vàng trái phép mới là đào vàng trên đất rẫy của người dân.
Từ UBND xã Tam Lãnh, phóng viên mất hơn 1 giờ đồng hồ băng rừng, men theo con đường mòn nhỏ hẹp dốc đứng vào khu vực Thác Trắng, nơi “vàng tặc” đang lộng hành. Bãi vàng lậu nằm trọn trong khu vực đất rẫy của người dân.
Theo quan sát, nơi đây có hàng trăm hố đang được đào bới khai thác vàng trái phép, công khai. Ẩn sâu trong rừng, dưới những lùm cây có hàng chục lán trại dựng bằng bạt xanh với đủ loại dụng cụ, phương tiện, máy móc phục vụ đào đãi vàng nằm ngổn ngang khắp nơi.“Vàng tặc” ngang nhiên hoạt động, tiếng máy nổ ầm vang cả một góc rừng, biến khu vực Thác Trắng không khác gì một “công xưởng”. Tại đây, vàng được sàng đãi, sau đó các phu vàng dùng bình gas, bình ô xy để cô lại, đợi thời điểm thuận lợi sẽ vận chuyển ra khỏi rừng. Thấy có người lạ đến, các đối tượng khai thác vàng trái phép đã nhanh chóng tắt máy, rời khỏi hiện trường, lẩn trốn đi nơi khác.
Điều đáng nói, trong quá trình khai thác vàng, các đối tượng xả nước thải trực tiếp ra sông suối, gây ô nhiễm nguồn nước, môi trường, ảnh hưởng đời sống sinh hoạt của người dân địa phương.
Ông H.N.H (71 tuổi, ở thôn Bồng Miêu) cho biết, các điểm khai thác vàng trong khu vực Thác Trắng vốn là đất trồng cây lâu năm của người dân. Tuy nhiên, các ông chủ bãi vàng móc nối với một bộ phận chủ đất để cùng làm vàng theo kiểu ăn chia. Một số khác mua đất hoặc manh động hơn là những người này ngang nhiên lấn chiếm đất rẫy để đưa xe máy múc hạng nặng vào san ủi, mặc sức đào bới tìm vàng.
“Hơn 1 tháng nay, hoạt động khai thác vàng ở khu vực này diễn ra quy mô. Các chủ bãi vàng đưa xe múc vào rừng san ủi, đào bới tìm vàng, những người này còn dựng lán trại để ở lại khoét núi tìm vàng. Không chỉ vậy, họ còn sử dụng nhiều hóa chất độc hại để đãi vàng, làm ô nhiễm môi trường, sạt lở đất”, ông H. bức xúc nói.
Quá bức xúc trước thực trạng trên, ông H. cùng nhiều người dân khác đã phản ánh lên chính quyền địa phương, nhưng vẫn chưa được xử lý triệt để.
Khó truy quét triệt để
Mới đây, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Phú Ninh đã phối hợp với UBND xã Tam Lãnh lập tổ công tác rà soát, kiểm tra hiện trạng tại khu vực Thác Trắng do các hộ dân trú tại xã Tam Lãnh đang trồng rừng sản xuất. Qua kiểm tra tại thực địa, tổ công tác phát hiện nhiều vị trí đã bị các đối tượng khai thác vàng trái phép san gạt, đào bới đất và đá để tìm vàng.
Ông Nguyễn Thế Vinh - Chủ tịch UBND xã Tam Lãnh thừa nhận tình trạng khai thác vàng không phép tại khu vực Thác Trắng diễn biến hết sức phức tạp. Các đối tượng dùng xe múc và xe cơ giới để khai thác vàng, không còn hoạt động thủ công như trước mà đã tăng cường với quy mô lớn, ngay trên đất trồng cây lâm nghiệp đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, gây ô nhiễm đất và nước của suối Thác Trắng.
Lực lượng chức năng xã mỗi tuần đều tổ chức truy quét, đẩy đuổi. Tuy nhiên do lực lượng mỏng, cộng với địa bàn rộng, địa hình đồi núi phức tạp nên mỗi lần truy quét gặp không ít khó khăn. Chính vì vậy, lực lượng chức năng xã vẫn thường xuyên phối hợp với huyện đã tiến hành truy quét, đẩy đuổi. Gần nhất, đã đẩy đuổi được hàng chục đối tượng, tiêu hủy nhiều máy móc, lán trại.
Ông Trần Quốc Danh - Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Ninh cho biết, hiện khu vực Thác Trắng tồn tại khoảng 5 bãi khai thác vàng trái phép.
“Huyện đã chỉ đạo lực lượng chức năng thường xuyên kiểm tra, truy quét các đối tượng khai thác vàng trái phép tại khu vực Thác Trắng, cũng như toàn bộ bãi vàng Bồng Miêu. Tuy nhiên, đường đi khá hiểm trở nên khi lực lượng chức năng lên kiểm tra, truy quét thì các đối tượng bỏ chạy vào rừng. Chúng tôi chỉ có thể phá máy móc, đốt lán trại”, ông Trần Quốc Danh cho hay.
Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Ninh cho biết thêm, không thể cấm người dân vào rừng. Nên chỉ khi bắt được tận tay các đối tượng khai thác vàng trái phép thì mới có thể xử lý được.
“Việc truy quét rất vất vả nhưng không có cách nào khác là cần phải quyết liệt hơn nữa, tăng cường công tác truy vết, đẩy đuổi thì mới có hy vọng dẹp yên nạn khai thác vàng trái phép tại khu vực Thác Trắng này”, ông Trần Quốc Danh khẳng định.
Việc khai thác vàng trái phép tại bãi vàng Bồng Miêu đã diễn ra nhiều năm nay gây ra nhiều hệ lụy về môi trường, mất an ninh trật tự, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân. Tuy nhiên, nếu các lực lượng chức năng vẫn chỉ “đẩy đuổi” mà không quyết liệt truy quét tận gốc thì rất khó lập lại trật tự ở địa bàn nóng này.
