Theo một số khía cạnh, cố vấn an ninh quốc gia tương lai của Tổng thống Donald Trump , Robert O'Brien, dường như trái ngược với người tiền nhiệm mới “xuống ghế” không lâu - John Bolton.
| Tổng thống Mỹ Donald Trump và ông Robert O'Brien |
Công việc hiện tại của ông O’Brien trong chính phủ là đặc phái viên về các vấn đề con tin, nghĩa là phương lượng với các loại tội phạm mà ông Bolton xa lánh. Năm ngoái, ông đã giúp đưa về nước mục sư người Mỹ Andrew Brunson, người bị chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ cầm tù. Đầu năm nay, ông đã đàm phán về việc thả công dân Mỹ - ông Daniel Burch khỏi Yemen. Vào tháng 4, chính khách này khẳng định, bước đi cần thiết (dù chưa đủ) để Syria hòa nhập với cộng đồng quốc tế là tìm kiếm và trao trả nhà báo Austin Tice.
Phong cách cá nhân của O'Brien - yên tĩnh và kỷ luật - cũng khác với sự hào hoa của ông Bolton. Một quan chức chính quyền cấp cao từng nhận định, ông O'Brien cam kết với tổng thống và các cố vấn hàng đầu nước này là sẽ nỗ lực tăng cường sức mạnh của Hội đồng Bảo an Quốc gia và chủ yếu luôn giữ thái độ bình tĩnh trong mọi hoàn cảnh. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, người từng là “đối thủ ngầm” của cựu cố vấn Bolton trong nội các của ông Trump, tán thành ông cho chức vụ này vì cách tiếp cận trên.
Nhưng mặt khác, đừng nhầm lẫn phong cách mềm mỏng của ông O’Brien với một chính sách đối ngoại mềm mại. Trong khi Tổng thống Trump bất đồng với ông Bolton về vấn đề Iran, Afghanistan và Triều Tiên thì tân cố vấn quốc gia O’Brien cũng thể hiện sự “diều hâu” dễ thấy của bất kỳ thành viên đảng Cộng hòa nào về những nội dung trên. Ông O’Brien từng là cố vấn cho chiến dịch tranh cử của Mitt Romney năm 2012 và làm việc với Thống đốc Scott Walker, nghị sĩ Ted Cruz năm 2016.
Đáng chú ý hơn, năm 2005, ông O’Brien từng đầu quân cho Bolton khi ông này còn giữ vị trí đại sứ Mỹ tại Liên Hợp quốc. Để hiểu hơn về tầm nhìn của O’Brien trong các vấn đề thế giới, có thể trích một số tài liệu viết của ông hồi năm 2016. Bài luận với tiêu đề “khi nước Mỹ Say ngủ: Hồi sinh vai trò lãnh đạo của nước Mỹ trong thời điểm khủng hoảng thế giới”, có lẽ đưa ra một vài gợi ý. Ông Bolton từng ca ngợi cuốn sách này, cho rằng đó là tài liệu mà mọi ứng viên tổng thống năm đó cần biết đến.
Có thể dễ dàng thấy tại sao ông Bolton thích cuốn sách đó. Bài viết của ông O’Brien có đoạn đề cập tới thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015 có tựa đề “Sự điên rồ của Obama”. Trong phần mở đầu, ông kể về trải nghiệm ở Afghanistan khi “một số nhà yêu nước người Afghanistan chọn đứng về phía chúng tôi sau vụ 11/9 đã hỏi liệu chúng ta có thể bỏ rơi đất nước như đã làm với Iraq”. Chưa hết, ông O’Brien xác định “sự hung hăng của Nga” là một trong những mối đe dọa lớn của Mỹ dưới thời Tổng thống Obama, mà cần được giải quyết để khôi phục vai trò lãnh đạo của Mỹ trên trường thế giới. Những quan điểm trên nghe hao hao như ông Bolton vậy! Đây là tin tốt cho nước Mỹ. Rằng Tổng thống Trump có thể chọn một tân cố vấn an ninh thúc đẩy những chính sách “cứng rắn” nhất của mình về đối ngoại.
Điều nguy hiểm hơn là Tổng thống Trump vẫn nổi tiếng với sự thay đổi thất thường. Một năm trước, cựu cố vấn Bolton được coi như tai mắt của ông chủ Nhà Trắng trong mọi vấn đề. Một năm sau, ông tuyên bố sa thải người cố vấn yêu thích trên mạng xã hội Twitter. Giờ đến lượt ông O’Brien tiếp tục đồng hành với vị Tổng thống trên con đường “lãnh đạo thế giới vào thời điểm khủng hoảng”.
