Trước khi bước vào phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã dành phút mặc niệm tưởng nhớ các nạn nhân đã mất trong vụ cháy xảy ra ngày 12/9 tại số nhà 37, ngách 29/70 phố Khương Hạ, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội.
Nợ đầu tư xây dựng cơ bản chưa được khắc phục triệt để
Tại phiên họp, Phó Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Thị Thúy Ngần đã báo cáo tổng hợp nội dung thẩm tra của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội khóa XIV về giám sát chuyên đề, chất vấn và nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn từ đầu nhiệm kỳ khóa XV đến hết kỳ họp thứ tư trên 21 lĩnh vực.
Trong đó, đối với lĩnh vực kế hoạch và đầu tư, báo cáo chỉ ra, tỷ lệ các quy hoạch cần hoàn thành còn thấp, tiến độ lập các quy hoạch ngành, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh còn rất chậm. Việc triển khai một số nhiệm vụ thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội còn chậm, tỷ lệ giải ngân rất thấp. Nợ đầu tư xây dựng cơ bản chưa được khắc phục triệt để. Việc thu hút vốn ODA, vốn vay ưu đãi cho các dự án có quy mô lớn, kết nối hạ tầng liên vùng, ứng phó biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai còn ít so với tiềm năng.
Về lĩnh vực ngân hàng, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Thị Thúy Ngần cho biết, các nội dung yêu cầu tại Nghị quyết số 134/2020/QH14 và Nghị quyết số 62/2022/QH15 cơ bản đã được thực hiện nghiêm túc, đầy đủ. Trong đó, xử lý có hiệu quả vấn đề sở hữu chéo, đầu tư chéo trong hệ thống các tổ chức tín dụng. Kết quả xử lý nợ xấu đạt kết quả tích cực. Tín dụng tăng trưởng khá hợp lý, chất lượng tín dụng được cải thiện.
Tuy nhiên, việc hoàn thiện pháp luật về cơ cấu lại tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu còn chậm. Thiếu chính sách ưu đãi, khuyến khích nhà đầu tư tham gia xử lý tài sản bảo đảm và mua bán nợ xấu. Việc tìm kiếm, đàm phán ngân hàng thương mại nhận chuyển giao bắt buộc đối với ngân hàng yếu kém còn gặp nhiều khó khăn.
Đối với lĩnh vực giáo dục và đào tạo, việc bảo đảm các quy chuẩn về đội ngũ, cơ sở vật chất, trường, lớp giáo dục mầm non vẫn chưa đáp ứng yêu cầu. Cơ cấu đội ngũ giáo viên phổ thông chưa cân đối giữa các môn học trong cùng một cấp học và giữa các vùng miền; việc tuyển dụng giáo viên gặp nhiều khó khăn. Việc biên soạn, cung ứng, phát hành sách giáo khoa còn nhiều bất cập. Việc thực hiện tự chủ đại học còn gặp nhiều khó khăn. Nhiều sinh viên tốt nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động, đặc biệt là ở các ngành lĩnh vực công nghệ cao…
Về lĩnh vực nội vụ, việc sắp xếp, kiện toàn bộ máy đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Việc phân cấp, phân quyền được quan tâm đẩy mạnh. Những khó khăn, vướng mắc về chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cơ sở từng bước được giải quyết. Tuy nhiên, vẫn còn một số nội dung Chính phủ hoàn thành chậm so với yêu cầu hoặc chưa hoàn thành; hiệu lực, hiệu quả của bộ máy hành chính nhà nước, chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập chưa được đánh giá. Công tác quản lý, hoạt động của người hoạt động không chuyên trách tại thôn, tổ dân phố gặp rất nhiều khó khăn. Việc cải cách tiền lương vẫn chưa bảo đảm tiến độ.
Tập trung tháo gỡ những vướng mắc
Tham gia ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh đề cập nội dung tự chủ đại học. Theo Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh, trong yêu cầu chung, hai năm nay các trường đại học không được tăng học phí, trong khi chi thường xuyên cho các trường đại học đã cắt giảm. Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh cho rằng, nếu không giải quyết bài toán tài chính cho các trường đại học sẽ ảnh hưởng lớn đến chất lượng đào tạo đại học, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nhân lực chất lượng cao.
Liên quan đến lĩnh vực nội vụ, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho rằng, tinh giản biên chế là chủ trương lớn của Đảng, thời gian qua đạt hiệu quả cao, vai trò tham mưu của Bộ Nội vụ rất tốt.
“Với những ngành có tính chất đặc thù như tòa án, kiểm sát, cơ quan điều tra của Bộ Công an… mà thực hiện tinh giản 7-10% theo chỉ tiêu chung là chưa hợp lý” – Chủ nhiệm Lê Tấn Tới nói và đề nghị ngành Nội vụ nghiên cứu đề xuất với Đảng, Chính phủ để tinh giản biên chế đạt hiệu quả và phù hợp với thực tế.
Liên quan đến lĩnh vực ngân hàng, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - an ninh Lê Tấn Tới băn khoăn, hiện nay còn tình trạng sở hữu chéo không và điều này có tác động đến sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế hiện nay hay không?
Cũng liên quan vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị Thống đốc Ngân hàng Nhà nước nói thêm, Ủy ban Kinh tế là cơ quan thẩm tra Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi, và sở hữu chéo đã được kiểm soát tốt, vi phạm đã xử lý rồi, nhưng cơ chế để xử lý dứt điểm các cổ đông lớn thao túng, chi phối hoạt động ngân hàng còn nhiều ý kiến khác nhau.
Giảm tỷ lệ giới hạn cấp tín dụng hay tỷ lệ sở hữu cổ phần có xử lý dứt điểm được sở hữu chéo hay không còn chưa khẳng định được, bởi mở rộng hơn hay thu hẹp hơn đều có ảnh hưởng đến thu hút đầu tư nước ngoài, đến sự phát triển của nền kinh tế.
Báo cáo giải trình tại phiên họp, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng khẳng định thẩm tra của các cơ quan Quốc hội đã đánh giá khách quan công tâm với hoạt động của ngân hàng.
Đồng thời nhấn mạnh, vấn đề sở hữu chéo, thao túng, sân trước sân sau trong lĩnh vực ngân hàng là vấn đề Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ rất quan tâm và yêu cầu Ngân hàng Nhà nước hoàn thiện văn bản quy định của pháp luật cũng như khi triển khai trong thực tiễn để khắc phục. Đây là vấn đề Ngân hàng Nhà nước rất quan tâm.
Trong Dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng, việc khắc phục tình trạng sở hữu chéo, thao túng cũng là vấn đề trọng tâm. Dự thảo cũng đã thiết kế một số giải pháp giảm hiện tượng sở hữu chéo như mở rộng phạm vi khái niệm có liên quan, giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần tại các tổ chức tín dụng, giảm giới hạn cấp tín dụng. “Tuy nhiên, nếu chờ quy định xử lý triệt để vấn đề sở hữu chéo thì không có”- Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nói. Đồng thời cho rằng, quy định như dự thảo luật chỉ là một phần, cần phải kết hợp với các quy định khác để làm sao hoạt động của các tổ chức cá nhân minh bạch thì mới hướng tới giảm tình trạng này.
“Quy định như vậy nhưng doanh nghiệp người dân phải tuân thủ, nếu cố tình nhờ đứng tên thì không xử lý được. Đó là thực tế, khi cố tình nhờ đứng tên thì chỉ có cơ quan điều tra phát hiện như một số vụ vừa qua” - bà Nguyễn Thị Hồng nói thêm.
Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cho rằng, việc xem xét thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội khóa XIV về giám sát chuyên đề, chất vấn và nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn từ đầu nhiệm kỳ khóa XV đến hết kỳ họp thứ tư là sự nhắc nhở, lưu ý, thậm chí cảnh báo hết sức xác đáng, cần thiết để Chính phủ tiếp tục tập trung thực hiện trong thời gian tới.
“Trong báo cáo đã đề cập 18 lĩnh vực thuộc trách nhiệm của Chính phủ, nhận xét chung các vấn đề này có 3 chữ “chậm, nợ, sót”, Chính phủ sẽ hết sức lưu ý vấn đề này” - Phó Thủ tướng nói.
Về những nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm từ nay đến cuối năm, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cho biết, trước hết Chính phủ sẽ tập trung tháo gỡ những vướng mắc chủ yếu thuộc thẩm quyền của Chính phủ và các bộ, ngành; có một số việc cá biệt Chính phủ sẽ báo cáo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội để tháo gỡ.
Bên cạnh đó, theo Phó Thủ tướng, tới đây sẽ tập trung nới lỏng sự tiếp cận tín dụng để các tổ chức, cá nhân tiếp cận nguồn vốn để cải thiện tình hình tổ chức sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy phát triển. Đồng thời, Chính phủ cũng sẽ đẩy mạnh giải ngân đầu tư công. “Chúng tôi sẽ cố gắng nỗ lực để kết quả giải ngân tốt nhất có thể vì ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ tăng trưởng GDP” - Phó Thủ tướng khẳng định.
