Nhiều triệu chứng Chuột rút do nóng: Là biểu hiện lành tính nhất của hội chứng do nóng. Đặc điểm chính là đau kiểu chuột rút dữ dội, ngắt quãng hay thoáng qua ở các cơ phải hoạt động nhiều. Thường kiểu chuột rút này xảy ra ở người làm việc nặng nhọc mà chưa thích nghi với thời tiết nóng. Điều trị bằng nghỉ ngơi nơi mát và uống nhiều nước và điện giải kali, natri. Có thể phòng được hội chứng này bằng cách ăn chế độ nhiều muối hơn và uống nhiều nước.
Suy kiệt do nóng: Hội chứng này cũng còn được gọi là mệt lả hay truỵ do nhiệt và là biểu hiện hay gặp nhất trong các hội chứng do nóng. Suy kiệt do nóng xảy ra dưới hai dạng: Dạng do kiệt nước và dạng do kiệt muối. Cả hai đều xuất hiện do hệ tim mạch không đáp ứng với nhiệt độ môi trường cao. Mất nước thường hay gặp ở người lớn tuổi đang dùng thuốc lợi tiểu, hoặc ở những người không uống đủ nước khi ở trong môi trường nóng. Hay gặp sốt thể kiệt muối xảy ra do không bù đủ muối, thường có giảm natri và clo máu. Cả hai thể này đều gây yếu cơ, mệt, bồn chồn, khát, chóng mặt, đau đầu, chán ăn, buồn nôn, nôn. Khó chịu ở bụng và có thể xuất hiện trước khi ngất. Trúng nóng: Xảy ra khi các cơ chế điều nhiệt của cơ thể không còn đủ khả năng làm thoát nhiệt hợp lý nên nhiệt độ của cơ thể tăng cao, thường lên đến 41ºC, làm suy sụp các chức năng của nhiều tạng. Biểu hiện thường đột ngột, khởi đầu bằng các triệu chứng thần kinh trung ương như đau đầu, nói líu giọng, chóng mặt, mệt, ảo giác, lú lẫn, co giật, và hôn mê. Trúng nóng có thể chia thành thể cổ điển và thể gắng sức. Trúng nóng do gắng sức gặp ở người khỏe mạnh, trẻ và xảy ra rải rác. Bệnh nhân ra mồ hôi bình thường. Thể cổ điển xảy ra chủ yếu ở người già, thành dịch mỗi khi có đợt nắng nóng. Bệnh nhân không ra được mồ hôi một cách bình thường. Nhiều người thuộc thể này có bệnh từ trước như xơ vữa động mạch, suy tim, đái tháo đường, nghiện rượu. Lúc đầu, bệnh nhân có biểu hiện đau đầu, nổi da gà, rùng mình, tăng nhịp thở, buồn nôn hay nôn, chuột rút, loạng choạng, dáng đi thất thểu, nói không ăn nhập với hoàn cảnh. Dần dần đi đến mất ý thức. Thể cổ điển có thể xảy ra nhanh chóng, không có triệu chứng báo trước và hôn mê có thể là dấu hiệu sớm. Tuy nhiên, bệnh nhân có thể kêu đau đầu, chóng mặt, mệt xỉu, khó chịu ở bụng, lú lẫn hoặc thở gấp. Sốt và mệt lả là hai dấu hiệu đáng chú ý nhất khi khám thực thể. Hay gặp tăng nhiệt độ trung tâm lên trên 41ºC. Da nóng và khô, mạch nhanh, thở yếu, huyết áp hạ, cơ nhẽo, mất hay giảm phản xạ gân xương. Li bì, sững sờ, hôn mê có thể gặp tùy mức độ nặng. Điều trị khi trúng nóng Khi sang chấn nhiệt kéo dài sẽ làm giảm lượng máu tĩnh mạch trở về tim, nên cung lượng tim sẽ giảm. Nếu nhiệt độ môi trường tiếp tục tăng cao hơn nhiệt độ cơ thể, nhiệt sẽ giữ lại trong cơ thể và xảy ra hiện tượng quá nhiệt. Phòng bệnh bằng cách uống nhiều nước, mặc đồ mỏng, nhất là đối với trẻ nhỏ và người già, dùng quạt, tắm mát, ở chỗ râm mát, tránh hoạt động quá mức. Khi bị trúng nóng cần các biện pháp cấp cứu tích cực ngay. Trong điều kiện thời tiết nắng nóng cần có máy điều hòa nhiệt độ. Cởi bỏ quần áo, lau người bằng nước mát, đồng thời chườm đá hai bên sườn. Để quạt trực tiếp hướng vào bệnh nhân để tăng cường thoát nhiệt do đối lưu. Truyền dịch mát. Cần đo nhiệt độ liên tục cho đến khi thân nhiệt dưới 38ºC. Có thể sử dụng chăn mát, rửa dạ dày, thụt trực tràng bằng nước mát. Trong quá trình làm lạnh da cần phối hợp với xoa bóp để tăng dẫn máu đã được làm mát về não và các tạng. Nếu không đỡ phải đưa người bệnh đến bệnh viện để được xử trí kịp thời.
Cần bảo vệ cơ thể khi trời nắng nóng kéo dài. Ảnh: Nguyễn Quỳnh |