Vì một thế giới hòa bình, công bằng và phát triển bền vững

Tôi rất vinh dự được phát biểu tại Phiên thảo luận cấp cao Đại hội đồng Liên Hợp Quốc Khóa 73 về chủ đề: “Để Liên Hợp Quốc gắn bó với tất cả người dân: Lãnh đạo toàn cầu và trách nhiệm chung vì các xã hội hòa bình, công bằng và bền vững”.

Tôi chúc mừng bà Garces được bầu làm Chủ tịch Khóa 73 Đại hội đồng Liên Hợp Quốc và tin tưởng dưới sự điều hành của bà, Khóa họp của chúng ta sẽ thành công tốt đẹp.

Tôi cũng đánh giá cao những sáng kiến quan trọng của ngài Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc trong thời gian qua.

Thay mặt Chính phủ và Nhân dân Việt Nam, tôi xin bày tỏ lời cám ơn chân thành đối với Đại hội đồng đã có phút mặc niệm về việc Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam Trần Đại Quang vừa qua đời.

1. Đến hôm nay, nhân loại không thể quên 2 cuộc chiến tranh thế giới nửa đầu thế kỷ 20. Nhưng kể từ khi Liên Hợp Quốc ra đời năm 1945 đến nay, trên hành tinh của chúng ta đã không xảy ra chiến tranh thế giới và trên thực tế nền tảng hòa bình ngày càng được củng cố nhờ nỗ lực của Liên Hợp Quốc, tổ chức đa phương lớn nhất toàn cầu, quy tụ hầu hết các quốc gia trên thế giới.

Trong hơn 70 năm qua, Liên Hợp Quốc đã phát huy vai trò to lớn của mình, nỗ lực không mệt mỏi để gìn giữ hòa bình, ngăn ngừa xung đột, chiến tranh; thực thi những chuẩn mực cốt lõi của quan hệ quốc tế trong Hiến chương Liên Hợp Quốc.

Cùng với đó là những thành tựu trong những năm gần đây về hợp tác và phát triển toàn cầu, ký kết Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân, cải cách Hệ thống phát triển Liên Hợp Quốc, thực hiện Mục tiêu thiên niên kỷ (MDG) 2015 và triển khai Mục tiêu phát triển bền vững (SDG) 2030; giải quyết các vấn đề toàn cầu về xóa đói, giảm nghèo, bảo vệ phụ nữ, trẻ em, bảo đảm quyền con người, cải thiện y tế, văn hóa, giáo dục, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu…

Ngày nay, Liên Hợp Quốc đã thực sự trở thành biểu tượng của tinh thần đoàn kết toàn cầu, nơi kết tinh các giá trị tiến bộ nhân văn và hiện thực hóa khát vọng vươn lên vì một thế giới hòa bình, thịnh vượng và công bằng.

2. Việt Nam đã đồng hành và đóng góp cho các mục tiêu cao cả của Liên Hợp Quốc trong hơn 70 năm qua. Chúng tôi ủng hộ mạnh mẽ vai trò trung tâm của Liên Hợp Quốc trong hệ thống quốc tế đa phương và tích cực đóng góp thực hiện các trụ cột hợp tác cơ bản của Liên Hợp Quốc về duy trì hòa bình, an ninh quốc tế, hợp tác phát triển và bảo đảm quyền con người.

Từ một nước nghèo kém phát triển, người dân thiếu lương thực, Việt Nam đã vươn lên, đạt tăng trưởng GDP cao trên 6% trong hơn 20 năm qua, là nước xuất khẩu lương thực hàng đầu thế giới, và từ năm 2010 trở thành quốc gia đang phát triển có thu nhập trung bình, đời sống của gần 100 triệu người dân được nâng cao. Chủ động hội nhập quốc tế, Việt Nam đã ký, tham gia và đang đàm phán 16 Hiệp định thương mại tự do (FTA), mở ra quan hệ thương mại tự do với gần 60 quốc gia, đối tác lớn trên thế giới.

Chúng tôi cũng đã tổ chức thành công Năm APEC 2017, Đại hội đồng Liên minh Nghị viện Thế giới lần thứ 132, Diễn đàn Kinh tế Thế giới về ASEAN 2018, Hội nghị Hợp tác Tiểu vùng Mekong lần 6, thực hiện Tầm nhìn 2025 về xây dựng Cộng đồng ASEAN và tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình. Việt Nam cũng đã chủ động, tích cực tham gia nhiều cơ chế quan trọng của Liên Hợp Quốc và đóng góp có trách nhiệm trên các lĩnh vực khác nhau.

Việt Nam đang nỗ lực phấn đấu hơn nữa cho công bằng và phát triển bền vững; thúc đẩy bình đẳng, hỗ trợ các nhóm yếu thế; bảo vệ tốt môi trường; bảo đảm quyền cho mọi người dân, đồng thời đề cao tinh thần đối thoại và hợp tác trong vấn đề quyền con người. Việt Nam cũng đã nỗ lực bảo vệ tốt các di sản văn hóa và thiên nhiên, gìn giữ bản sắc dân tộc. Chúng tôi là một trong số ít quốc gia đã hoàn thành trước thời hạn nhiều Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ MDG 2015 của Liên Hợp Quốc, nhất là về xóa đói giảm nghèo.

Chúng tôi luôn nhất quán trong việc đề cao Hiến chương Liên Hợp Quốc, các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế trong giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hòa bình, trong đó có khu vực Biển Đông trên cơ sở Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS) và bảo đảm an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không.

Những thành tựu của Việt Nam về phát triển bền vững, hội nhập quốc tế, giảm nghèo có sự hỗ trợ quý báu của cộng đồng quốc tế, trong đó có Liên Hợp Quốc. Nhân dịp này, thay mặt Chính phủ và Nhân dân Việt Nam, tôi xin chân thành cảm ơn Liên Hợp Quốc, các quốc gia và các tổ chức quốc tế đã hỗ trợ tích cực và có hiệu quả cho Việt Nam trong thời gian qua.

3. Hành tinh của chúng ta đang chuyển động nhanh chóng với động lực mạnh mẽ từ những tiến bộ vượt bậc về khoa học, công nghệ trong cách mạng công nghiệp 4.0 và sự lan tỏa theo xu thế tất yếu của toàn cầu hóa. Điều đó mở ra nhiều cơ hội mới để đưa nhân loại bước vào giai đoạn phát triển kinh tế mạnh mẽ chưa từng có trong lịch sử, góp phần củng cố xu thế lớn của toàn cầu về hòa bình, hợp tác và phát triển.

Thế giới cũng đang phải đối mặt với những thách thức mới, rất to lớn. Hòa bình thế giới vẫn chưa được bảo đảm. Tình hình bán đảo Triều Tiên đã có tiến triển. Ở Trung Đông, châu Phi và nhiều “điểm nóng” khác trên thế giới, xung đột và nguy cơ xung đột vẫn hiện hữu, chủ nghĩa khủng bố, vấn đề di cư vẫn đang là sự nhức nhối của nhiều quốc gia...

Tư duy cường quyền đề cao sức mạnh, sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, sự gia tăng các biện pháp đơn phương tiếp tục là mối đe dọa đối với hòa bình, ổn định quốc tế. Tình trạng bất công và bất bình đẳng còn tồn tại nhiều nơi trên thế giới; sự phát triển của toàn cầu vẫn có nhiều rủi ro, thiếu ổn định; tác động lan rộng của biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường; đói nghèo vẫn là một thách thức to lớn, với thực tế còn gần 750 triệu người nghèo đói cùng cực trên thế giới, trong đó có rất nhiều trẻ em, đói không đủ ăn, lạnh thiếu áo ấm, ốm đau không có thuốc uống, nghèo không được đi học...

Không một quốc gia nào, dù đó là các cường quốc giàu mạnh, có đủ sức giải quyết những thách thức to lớn đối với toàn cầu hiện nay, điều đó đòi hỏi sự nỗ lực, chung tay của mọi quốc gia trên hành tinh. Tôi đề nghị vấn đề "trách nhiệm kép", mỗi quốc gia có thêm trách nhiệm đối với các vấn đề toàn cầu, mỗi cá nhân có thêm vai trò công dân toàn cầu. Trong bối cảnh đó, tôi chia sẻ với đánh giá của ngài Tổng Thư ký là, vai trò của Liên Hợp Quốc trở nên quan trọng hơn bao giờ hết trong việc kiến tạo những nền tảng phát triển mới để xử lý có hiệu quả các thách thức toàn cầu. Các quốc gia cần tiếp tục đề cao vai trò của Liên Hợp Quốc và cùng nhau đoàn kết, phấn đấu “Vì một thế giới hoà bình, công bằng, và phát triển bền vững”.

Trong tiến trình này, tôi mong rằng, các cường quốc, các nước phát triển hãy bằng hành động thiết thực, hãy là những tấm gương đi đầu trong gìn giữ hòa bình và phát triển. Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc hãy là trung tâm để các quốc gia, dân tộc hợp tác vì hòa bình, công bằng và phát triển bền vững.

Chúng tôi ủng hộ việc dỡ bỏ cấm vận đơn phương để Cuba được thực hiện quyền tự do tham gia một cách công bằng, bình đẳng vào các quan hệ kinh tế, thương mại theo luật pháp quốc tế.

4. Hòa bình, tự do và thịnh vượng luôn là mong mỏi, khát vọng của mọi dân tộc. Trong thời đại Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, tiến bộ của nhân loại không chỉ được đo bằng những thành tựu của công nghệ mà trước hết phải là hòa bình và thịnh vượng và phải biết chắt chiu, nắm lấy từng cơ hội dù nhỏ nhoi cho hòa bình.

Từ quá khứ đấu tranh gian khổ, lâu dài giành độc lập, tự do, Việt Nam thấu hiểu sâu sắc giá trị của hòa bình, quyền bình đẳng, “quyền dân tộc tự quyết”, “quyền mưu cầu hạnh phúc” và các giá trị dân chủ của Hiến chương Liên Hợp Quốc. Tiếng nói của một nước nhỏ hay khát vọng của những người yếu thế cần phải được tôn trọng, lắng nghe, chia sẻ. Đó là nền tảng cho phát triển bền vững, bao trùm và không để ai bị bỏ lại phía sau, là cơ sở của ổn định xã hội cũng như bảo đảm quyền và phát huy sức sáng tạo của mỗi người.

Ngày nay, Liên Hợp Quốc cần cải cách mạnh mẽ, toàn diện theo hướng nâng cao hiệu quả, dân chủ và minh bạch để thực hiện tốt vai trò không thể thay thế được trong lãnh đạo xử lý các thách thức toàn cầu. Như phát biểu của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc tại Phiên khai mạc đã nhắc lại phát biểu của cố Tổng Thư ký Kofi Annan kính mến: “Chúng ta chỉ có thể làm chủ số phận của mình khi nào chúng ta cùng nhau đối diện với nó. Đó là lý do tại sao chúng ta có Liên Hợp Quốc”. Đó cũng là lý do vì sao, sau khi tuyên ngôn thành lập nước ngày 2/9/1945, tháng 1/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu của Nhân dân Việt Nam, đã gửi đơn gia nhập Liên Hợp Quốc.

Và lúc này, Tôi muốn cùng quý vị đặt ra câu hỏi: Chúng ta muốn một Liên Hợp Quốc như thế nào ?. Trả lời câu hỏi này, tôi đánh giá cao những đề xuất cải tổ của Ngài Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc, nhất là “Tái định vị hệ thống phát triển Liên Hợp Quốc”. Tôi cũng đề nghị Liên Hợp Quốc tăng cường hợp tác với các khu vực, trong đó có đẩy mạnh Cơ chế hợp tác thượng đỉnh Liên Hợp Quốc và ASEAN theo hướng: Tăng nội hàm của Liên Hợp Quốc trong ASEAN và làm đậm nét nội hàm ASEAN trong Liên Hợp Quốc.

5. Việt Nam tự hào là một thành viên tích cực của Liên Hợp Quốc. Với đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hoà bình, hợp tác và phát triển, đa dạng hoá, đa phương hoá các quan hệ, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, chúng tôi mong muốn đóng góp nhiều hơn nữa vào việc xây dựng các thể chế đa phương và thực hiện những trách nhiệm chung của cộng đồng quốc tế; trong đó cử Bệnh viện dã chiến cấp 2 tham gia phái bộ gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc (UNMIS) tại Nam Sudan.

Vừa qua Việt Nam đã ứng cử làm Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2020-2021. Chúng tôi chân thành cảm ơn 53 nước châu Á - Thái Bình Dương đã nhất trí đề cử Việt Nam là ứng cử viên duy nhất của Nhóm và cám ơn sự ủng hộ rộng rãi của các nước khác dành cho Việt Nam. Từ diễn đàn trọng thể này, thay mặt Chính phủ và Nhân dân Việt Nam, tôi trân trọng đề nghị và mong muốn nhận được sự ủng hộ của tất cả các quốc gia thành viên. Việt Nam cam kết sẽ luôn là thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế và Liên Hợp Quốc.

Chúng tôi tin tưởng, với quan hệ đối tác toàn cầu, đoàn kết và quyết tâm cao của chúng ta, các Mục tiêu phát triển bền vững và Chương trình nghị sự 2030 của Liên Hợp Quốc sẽ được thực hiện thành công, đáp ứng khát vọng của toàn nhân loại vì một thế giới hòa bình, công bằng và phát triển bền vững.