Giật mình trước những con số
Thông qua trích xuất dữ liệu trên Hệ thống xử lý và khai thác sử dụng dữ liệu từ thiết bị giám sát hành trình của Cục Đường bộ Việt Nam, Sở GTVT Hà Nội đã ra quyết định thu hồi 3.856 phù hiệu, biển hiệu của xe ô tô kinh doanh vận tải.
Nguyên do là các xe này có từ 5 lần vi phạm tốc độ/1.000km/tháng trở lên, không tính các trường hợp vi phạm tốc độ từ 5km/giờ trở xuống, theo quy định tại điểm b, khoản 10, Điều 22 của Nghị định số 10/2020/NĐ - CP ngày 17/01/2020 của Chính phủ quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô.
Nhìn vào bản danh sách xe và DN có xe vi phạm do Sở GTVT Hà Nội công bố khiến người xem giật mình. Đơn cử như xe đầu kéo mang BKS: 36H - 035.74 của HTX vận tải xe Đô Thành vi phạm tốc độ 1.133 lần trong tháng 1/2024.
Đáng nói HTX vận tải xe Đô Thành này có tới hơn 90 phương tiện vi phạm tốc độ bị thu hồi phù hiệu cùng một thời điểm, hầu hết là xe container, xe đầu kéo, một số ít là xe hợp đồng. Tương tự là HTX vận tải Đại Lâm có tới gần 80 xe container, đầu kéo vi phạm tốc độ đến mức bị thu hồi phù hiệu, tỏng đó có xe vi phạm hơn 500 lần/tháng.
Hay như HTX Dịch vụ vận tải xe Đại Nam có tới 41 phương tiện vi phạm tốc độ nhiều lần trong một tháng, cá biệt xe container mang BKS: 29H - 691.67 của HTX này vi phạm tốc độ tới 803 lần trong tháng 1/2024. Khủng khiếp hơn, chỉ trong 1 tháng, xe container mang BKS: 36H - 065.92 của HTX ô tô Trường Hải vi phạm vượt quá tốc độ tới 1.486 lần.
Việc phần lớn xe bị ghi nhận chạy quá tốc độ đều là xe tải, xe đầu kéo, container, xe hợp đồng… những loại hình phương tiện liên quan nhiều đến tai nạn giao thông thảm khốc thời gian qua không khỏi khiến người dân ngày càng bất an.
Thực tế đó cho thấy rất nhiều DN đang buông lỏng quản lý, để xảy ra vi phạm tốc độ với tần suất dày đặc, mức độ kinh khủng. Câu hỏi đặt ra là liệu có phải DN quá nhờn luật hay quản lý yếu kém?
Chuyên gia giao thông Nguyễn Mạnh Thắng đặt vấn đề: “Hay do luật pháp chưa nghiêm minh, còn kẽ hở nên DN mặc sức cho xe chạy quá tốc độ, bất chấp nguy cơ gây mất an toàn cho người dân trên đường? Phải xử lý nghiêm minh để chấm dứt tình trạng này?”.
Chế tài chưa đủ mạnh
Đại diện Sở GTVT Hà Nội cho biết đã yêu cầu các DN, cá nhân có phương tiện vi phạm phải nộp lại phù hiệu, biển hiệu; nghiêm cấm sử dụng phương tiện vi phạm cho hoạt động kinh doanh trong thời gian bị thu hồi phù hiệu, biển hiệu.
Đồng thời, đề nghị các DN tổ chức kiểm điểm, chấn chỉnh công tác quản lý an toàn giao thông và đội ngũ lái xe, đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt các quy định; tổng hợp và báo cáo kết quả khắc phục đầy đủ và kịp thời với Sở GTVT Hà Nội.
Theo quy định mới nhất tại Nghị định 41/2024/NĐ - CP được áp dụng từ ngày 1/6, các xe vi phạm lỗi nêu trên sẽ bị thu hồi phù hiệu trong 30 ngày, tái phạm lần thứ 2 sẽ bị thu hồi phù hiệu 60 ngày.
Tuy nhiên, nhiều ý cho rằng mức xử phạt này chưa phải "liều thuốc đặc trị" hiệu quả, hơn nữa chưa nêu rõ trách nhiệm của DN trong quản lý, vận hành xe phục vụ kinh vận tải. Đại diện Sở GTVT Hà Nội cho biết, hiện chưa có quy định nào cho phép thu hồi giấy pháp kinh doanh, hoặc tạm đình chỉ DN có nhiều xe vi phạm tốc độ trong một tháng.
Nhiều chuyên gia cũng đặt câu hỏi về khả năng ngăn ngừa vi phạm của hệ thống giám sát hành trình. Hiện mỗi DN vận tải đều phải có bộ phận đảm bảo ATGT, theo dõi phương tiện trên hệ thống trực tuyến, đưa ra các cảnh báo, yêu cầu xe không chạy quá tốc độ.
Nhưng thực tế cho thấy công tác này ở nhiều DN vẫn chưa được quan tâm đúng mức, nghiêm túc và hiển nhiên hiệu quả rất thấp. Hầu như tháng nào cũng có hàng nghìn xe vi phạm tốc độ, bị xử phạt thu hồi phù hiệu nhưng cả DN lần lái xe đều chưa biết sợ, chưa có ý thức tự giác khắc phục.
Chuyên gia giao thông Nguyễn Mạnh Thắng phân tích, chỉ riêng Hà Nội mỗi tháng đã có cả nghìn trường hợp xe vi phạm tốc độ, có xe vi phạm đến hơn 1.000 lần. Nguy cơ mất trật tự, ATGT từ những chiếc xe này là vô cùng lớn, tiềm phục trên diện rộng, bất cứ khi nào cũng có thể để lại hậu quả thảm khốc.
“Tình trạng này bắt nguồn từ sự coi thường pháp luật, buông lỏng quản lý lái xe của các DN vận tải. DN phải chịu trách nhiệm đầu tiên, cao nhất với vi phạm. Thiếu đi quy định tạm đình chỉ hoạt động, thậm chí thu hồi giấy phép kinh doanh của DN là chưa thỏa đáng” - ông Nguyễn Mạnh Thắng nói.
