Trong bài trả lời phỏng vấn tờ New York Times hôm 22/7, ông David Stilwell - trợ lý Ngoại trưởng Mỹ, phụ trách khu vực Đông Á đã đưa ra lời giải thích về lý do tại sao Mỹ yêu cầu đóng cửa tổng Lãnh sự quán Trung Quốc tại TP Houston.
Ông Stilwell cho rằng, Lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston là một trung tâm tình báo của quân đội nước này. Theo đó, Bắc Kinh đã cử học sinh, sinh viên tới Mỹ để thu thập thông tin nhằm thúc đẩy lợi thế chiến tranh. Ông Stilwell cũng cáo buộc tổng lãnh sự Trung Quốc tại Houston và các nhà ngoại giao khác gần đây đã sử dụng giấy tờ tùy thân giả tại sân bay của TP này.
Đây cũng là lời giải thích chi tiết nhất cho tới nay về quyết định bất ngờ của Mỹ đối với việc đóng cửa cơ quan ngoại giao của Trung Quốc.
Việc Chính phủ Mỹ yêu cầu Trung Quốc đóng cửa Lãnh sự quán tại Houston hôm 21/7 đã làm gia tăng phản ứng mạnh mẽ từ Bắc Kinh và khiến các nhà ngoại giao nước này đốt các thùng tài liệu trong sân của Lãnh sự quán. Các tuyên bố trước đó do Bộ Ngoại giao Mỹ đưa ra chỉ bao gồm những cáo buộc về việc Trung Quốc vi phạm chủ quyền của Mỹ và đe dọa người dân Mỹ.
Tuy nhiên, trong bài trả lời trên tờ New York Times, quan chức ngoại giao phụ trách khu vực Đông Á của Bộ Ngoại giao Mỹ, ông David Stilwell cho rằng Lãnh sự quán của Trung Quốc ở Houston có "một lịch sử liên quan đến hành vi lật đổ".
"Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) Trung Quốc đã cử học sinh, sinh viên cả công khai lẫn âm thầm tới các trường đại học Mỹ để học tập nhằm thúc đẩy các lợi thế chiến tranh của họ trong môi trường kinh tế và các lĩnh vực còn lại", ông Stilwell cho biết, đồng thời nói thêm rằng Lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện tất cả những hành động trên.
Lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston là 1 trong 5 lãnh sự quán của Trung Quốc ở Mỹ, cung cấp các dịch vụ về lãnh sự tại 8 bang của Mỹ, bao gồm cả Texas.
Ông Stilwell cũng cáo buộc Tổng Lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston và các nhà ngoại giao nước này gần đây đã tham gia vào một số hoạt động đáng ngờ ở sân bay quốc tế Houston, nơi tiến hành các chuyến bay hồi hương đưa công dân Trung Quốc về nước trong đại dịch Covid-19.
“Air China - hãng hàng không đã tiến hành các chuyến bay đặc biệt này, đang giữ giấy tờ với ngày tháng năm sinh giả của các nhà ngoại giao” tờ New York Times dẫn lời ông Stilwell cho biết.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington và Air China vẫn chưa đưa ra bình luận gì về sự việc trên. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng chưa trả lời câu hỏi làm rõ về hành động đáng ngờ tại sân bay của các nhà ngoại giao.
Nói về quyết định đóng cửa Lãnh sự quán Trung Quốc khi đang thực hiện chuyến công du tới châu Âu, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết Chính phủ Mỹ đang chờ đợi phản ứng từ phía Trung Quốc.
"Nếu họ không hành xử tốt, chúng tôi sẽ hành động để bảo vệ người dân Mỹ, bảo vệ an ninh của chúng tôi, an ninh quốc gia của chúng tôi, nền kinh tế và việc làm của chúng tôi", Ngoại trưởng Pompeo phát biểu hôm 22/7 khi đang có chuyến thăm Đan Mạch.
Bộ trưởng Pompeo dự kiến sẽ có bài phát biểu trong ngày 23/7 tại California với chủ đề “Đảng Cộng sản Trung Quốc và tương lai của thế giới tự do” - bài phát biểu thứ tư trong vòng 1 tháng qua của người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ nhằm chỉ trích Bắc Kinh về hành động và tham vọng toàn cầu của họ.
