Xử phạt nghiêm minh, bảo đảm sự răn đe hành vi gây ô nhiễm do hóa chất

Thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, sau 16 năm thi hành, việc thực thi Luật Hóa chất đã mang lại những tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội. Bên cạnh kết quả đạt được, việc thi hành pháp luật về quản lý hóa chất đôi khi còn chưa nghiêm. Nhiều hóa chất nguy hiểm bị sử dụng sai mục đích gây ra nhiều khó khăn cho cơ quan quản lý và doanh nghiệp...

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, mục đích sửa đổi luật nhằm hài hòa hệ thống pháp luật về quản lý hóa chất với quy định của các nước trên thế giới, góp phần tạo môi trường thông thoáng, thu hút đầu tư của các tập đoàn đa quốc gia, các tập đoàn hóa chất lớn với công nghệ, hệ thống quản lý hiện đại. Việc sửa đổi cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam trong giao thương quốc tế, đầu tư sản xuất các sản phẩm hóa chất thiết yếu.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, Dự án Luật Hóa chất (sửa đổi) gồm 89 điều và được bố cục thành 10 chương, quy định về hoạt động hóa chất, phát triển công nghiệp hóa chất, hóa chất nguy hiểm trong sản phẩm, an toàn trong hoạt động hóa chất, quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động hóa chất, quản lý nhà nước về hóa chất.

Đối với quản lý hoạt động hóa chất, nhằm kịp thời nắm bắt các hóa chất nguy hiểm mới được đưa vào Việt Nam, Dự Luật quy định tất cả các hóa chất khi nhập khẩu phải được khai báo. Số liệu khai báo sẽ được đồng bộ vào cơ sở dữ liệu hóa chất và cung cấp trực tiếp cho các bộ quản lý chuyên ngành. Đồng thời bổ sung quy định cụ thể hơn về trách nhiệm cung cấp, lưu giữ, cập nhật thông tin phân loại đặc tính nguy hiểm của hóa chất, phiếu an toàn hóa chất để bảo đảm trách nhiệm và quyền lợi của tổ chức, cá nhân hoạt động hóa chất trong việc cung cấp và tiếp cận đầy đủ thông tin về hóa chất.

Về hóa chất nguy hiểm trong sản phẩm, hàng hóa, các bộ quản lý ngành công bố hóa chất nguy hiểm trong sản phẩm chưa có quy chuẩn kỹ thuật cần quản lý. Tổ chức, cá nhân sản xuất sản phẩm chứa nêu trên có trách nhiệm xây dựng quy trình quản lý hóa chất nguy hiểm trong quá trình sản xuất sản phẩm. Tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu sản phẩm có trách nhiệm công bố thông tin hàm lượng hóa chất nguy hiểm trong sản phẩm trên cơ sở dữ liệu hóa chất. Các quy định trên được xây dựng theo hướng minh bạch thông tin đến công chúng, dựa trên sự tự giác, trách nhiệm xã hội và không phát sinh thủ tục hành chính.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy nhấn mạnh, hóa chất đóng vai trò quan trọng, không thể thiếu trong đời sống sinh hoạt hàng ngày cũng như trong phát triển các ngành sản xuất, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của con người. Với mức độ phổ biến rộng khắp nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe con người và môi trường, hóa chất cần được quy định và quản lý chặt chẽ.

Cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, hoàn thiện quy định chi tiết, đầy đủ hơn, phân định rõ trách nhiệm và cơ chế phối hợp trong quản lý nhà nước; bổ sung quy định về trách nhiệm của các bộ có liên quan thực hiện một số hoạt động về quản lý, sử dụng hóa chất cụ thể; đánh giá nội dung phân cấp cho UBND cấp tỉnh, bảo đảm tính khả thi.

Đề cập hóa chất nguy hiểm trong sản phẩm hàng hóa, Chủ nhiệm Lê Quang Huy cho biết, Thường trực Ủy ban KH,CN&MT đề nghị làm rõ nội dung quản lý này; làm rõ chức năng của cơ quan liên quan như các Bộ: Công Thương, Y tế, NN&PTNT về quản lý hóa chất trong sản phẩm chứa hóa chất.

Thảo luận tại phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Ban soạn thảo Dự án Luật tiếp tục rà soát các quy định của dự án Luật Hóa chất (sửa đổi) để phù hợp và thống nhất với Luật Dược, Luật Bảo vệ môi trường. Quy định rõ không chỉ có công bố các hành vi bị cấm mà còn phải kịp thời công bố thông tin từng hóa chất, hàng hóa bị cấm nhằm đảm bảo an toàn cho người dân. Rà soát và quản lý hoạt động sản xuất, xuất nhập khẩu hóa chất; tăng chế tài xử lý các vi phạm trong quản lý hóa chất...

Cho ý kiến vào Dự án Luật, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, Ban soạn thảo phải tiếp tục rà soát, thể chế hóa chủ trương, xây dựng và triển khai việc cấm sử dụng các loại hóa chất độc hại, gây ảnh hưởng tới nguồn nước; tiếp tục chủ động, ứng phó với biến đổi khí hậu; tăng cường quản lý tài nguyên môi trường…

Chủ tịch Quốc hội lưu ý cơ quan soạn thảo rà soát bổ sung thêm quy định về giải thích từ ngữ; đối với hóa chất kèm theo hàng hóa nhập khẩu, cần xác định mức độ độc hại. Hóa chất độc hại thì dứt khoát không nhập về, không để ảnh hưởng đến môi trường, đời sống của người dân.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị cần tăng cường truyền thông về an toàn hóa chất đối với cộng đồng; tăng cường chế tài xử phạt, áp dụng mức phạt cao hơn đối với các vi phạm nghiêm trọng về hóa chất gây hậu quả xấu đối với sức khỏe con người và môi trường. “Một cơ sở sản xuất gây độc hại, phạt 10 triệu, 20 triệu, hay 50 triệu đồng thì không ăn thua. Họ bán ra hàng tỷ đồng, chỉ phạt 50 triệu thì không thấm vào đâu cả”- Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nói.