Băn khoăn quy định chuyển tiếp khi bỏ sổ hộ khẩu

Đề nghị duy trì sổ hộ khẩu đến cuối năm 2022

Liên quan tới quy định về thời hạn của sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, do ý kiến còn khác nhau nên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đưa ra 2 phương án. Phương án 1, quy định chuyển tiếp, kể từ ngày luật có hiệu lực thi hành, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã được cấp vẫn được sử dụng và có giá trị như giấy tờ xác nhận về cư trú theo quy định của luật này đến hết ngày 31/12/2022; thông tin về cư trú trong Cơ sở dữ liệu về cư trú là thông tin gốc, cơ quan đăng ký cư trú sẽ không cấp mới, cấp lại sổ hộ khẩu, sổ tạm trú. Phương án 2, giữ như nội dung Chính phủ đã trình là các loại giấy tờ có giá trị pháp lý đã phát hành có sử dụng thông tin từ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú vẫn có nguyên hiệu lực pháp luật. Sổ hộ khẩu, sổ tạm trú không có giá trị sử dụng trong các giao dịch, quan hệ pháp luật được xác lập mới kể từ ngày luật có hiệu lực thi hành.

Phương án 1 nhận được nhiều sự đồng tình của các ĐB. Theo ĐB Trần Thị Dung (đoàn Điện Biên), với phương án kéo dài thời gian có hiệu lực đối với sổ hộ khẩu đến 31/12/2022, không làm hạn chế quyết tâm của Chính phủ và các bộ ngành trong việc xây dựng dữ liệu dân cư, cư trú, không ảnh hưởng đến hiệu lực thi hành của luật, tạo khoảng thời gian để cả cơ quan quản lý và người dân chuẩn bị tốt nhất cho việc quản lý cư trú bằng hình thức mới. Đồng quan điểm này, ĐB Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cũng cho rằng, cơ quan Công an có thể đảm bảo được đến ngày 1/7/2021 sẽ hoàn thành cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nhưng các cơ quan Nhà nước khác sẽ không theo kịp như Thuế, Hải quan, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm xã hội… "Nếu đến thời gian này, khi người dân đến giao dịch nhưng cơ quan chức năng chưa cập nhật kịp thời, lại đòi hỏi những giấy tờ như trên sẽ gây phiền hà cho người dân" - ĐB nêu ý kiến.

Có thể triển khai ngay khi Luật có hiệu lực

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm giải trình sau đó, việc sửa đổi Luật Cư trú hướng đến 3 mục tiêu: Bảo đảm yêu cầu để không cản trở quyền tự do cư trú của công dân; xác định vị trí pháp lý cho công dân trên lãnh thổ Việt Nam, để thực hiện các giao dịch và phục vụ cuộc sống. Việc quản lý cư trú của các cơ quan Nhà nước không được làm phiền hà, phức tạp, để tạo điều kiện cho người dân. Về vấn đề chuyển tiếp khi Luật có hiệu lực, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, cơ quan soạn thảo đề nghị phương án: Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú hết giá trị kể từ thời điểm Luật có hiệu lực thi hành là từ ngày 1/7/2021; không có quy định về chuyển tiếp, cho phép người dân được tiếp tục sử dụng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã được cấp cho đến hết ngày 31/12/2022 để chứng minh thông tin về nơi cư trú. Phương án này, cơ quan soạn thảo đã đối chiếu với năng lực hoạt động và thực tiễn.

Theo Bộ trưởng Bộ Công an, sổ hộ khẩu còn có rất nhiều điều khoản, quy định khác liên quan đi theo. Do đó, những quy định phương thức quản lý thay đổi, cả hệ thống phải thay đổi. Đồng thời, các quy định về triển khai căn cước công dân cũng có hiệu lực từ 1/7/2021. Đến nay, hơn 90% dữ liệu cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia đã thu thập xong, đang thẩm định, phúc tra lại và đưa vào hệ thống, còn 10% có thể hoàn thành trong năm 2020. Mục đích là đến ngày 1/7/2021, các phương thức quản lý liên quan đến sổ hộ khẩu, căn cước công dân triển khai đồng bộ. Bộ trưởng nhấn mạnh: "Chúng tôi đã có lộ trình, bước đi và mạnh dạn đề xuất triển khai ngay, không có quy định về chuyển tiếp khi Luật Cư trú sửa đổi có hiệu lực". Đồng thời cho rằng, việc xây dựng Chính phủ điện tử cũng dựa trên các cơ sở này, nếu Quốc hội giới hạn thời gian có hiệu lực như vậy, bắt buộc các bộ, ngành phải phối hợp để hoàn thành.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cũng khẳng định, sẽ tiếp thu ý kiến của các đại biểu về khái niệm, về một số những điều khoản quy định cụ thể, về một số trường hợp cụ thể trong vấn đề cư trú. Trong đó, với điều kiện thường trú phải đảm bảo quy định nhưng không thấp hơn 8m2 sàn/người. Tuy nhiên, dẫn chứng việc các nhà ở phố cổ như Hàng Ngang, Hàng Đào (Hà Nội), việc một căn hộ nhỏ chỉ 24m2 nhưng có đến 5 - 7 người trong một gia đình nhiều thế hệ ở, theo Bộ trưởng, vẫn phải xét đến điều kiện đăng ký rất cụ thể.

Theo chương trình Kỳ họp, Dự thảo Luật Cư trú (sửa đổi) sẽ được Quốc hội xem xét, thông qua vào ngày 13/11.