Kinhtedothi - Chuỗi các Hội nghị cấp cao ASEAN (1 - 6/8) diễn ra tại Kuala Lampur, Malaysia gồm Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM) lần thứ 48 và các Hội nghị liên quan tập trung bàn thảo nhiều vấn đề nhức nhối trong khu vực, điển hình là những diễn biến phức tạp tại Biển Đông.
Không thể né tránh
Trả lời hãng tin Reuters bên lề phiên khai mạc Hội nghị AMM 48 sáng nay, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân cho rằng các phiên họp nên tránh tất cả những đề tài nhạy cảm bao gồm vấn đề tranh chấp trên Biển Đông và không cần thiết có sự can dự của các quốc gia bên ngoài khu vực ASEAN.
Thủ tướng Malaysia phát biểu khai mạc Hội nghị AMM lần thứ 48.
|
Tuy nhiên, phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Mark Toner khẳng định, vấn đề căng thẳng trên Biển Đông cần được bàn tới như một trong những quan ngại về an ninh khu vực. Ông Toner nhận định, “các vấn đề an ninh quan trọng cần phải được đưa ra thảo luận thẳng thắn trong diễn đàn này, và chúng tôi cho rằng vấn đề Biển Đông đáp ứng tiêu chí đó”. Theo đó, Mỹ sẽ tiếp tục hối thúc Trung Quốc ngừng xây đảo nhân tạo phi pháp trên Biển Đông.
Bên cạnh đó, vấn đề Biển Đông dự kiến lại là trọng tâm thảo luận tại hội nghị của các bộ trưởng ASEAN lần này. Trong dự thảo tuyên bố chung hãng thông tấn Kyodo có được, các bộ trưởng ASEAN đã bày tỏ quan ngại về "những diễn biến gần đây" trên Biển Đông mà họ cho là có thể "hủy hoại hòa bình, an ninh và ổn định" trong khu vực.
Cơ hội tiến tới COC
ASEAN và Trung Quốc thống nhất Tuyên bố chung về ứng xử của các bên (DOC) ở Biển Đông năm 2002, dựa vào đó 2 bên sẽ soạn thảo và đi đến thống nhất Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Tuy nhiên, đã hơn 1 thập kỷ trôi qua COC vẫn chưa được hoàn tất. Nhiều lần ASEAN thúc giục Bắc Kinh sớm kết thúc COC nhưng không được đáp lại.
Đúng như đánh giá của hãng thông tấn AFP rằng Trung Quốc sẽ đối diện với áp lực từ nhiều nước châu Á cũng như Mỹ về hành vi xây đảo nhân tạo tại Biển Đông cũng như các bước đi gây hấn khác.
Tại phiên họp ngày 4/8, Malaysia đã kêu gọi thêm nỗ lực để tìm ra giải pháp duy trì hòa bình trên khu vực Biển Đông. Đồng thời, khi đại diện chính quyền Mỹ và Philippines yêu cầu Trung Quốc phải ngừng các hoạt động xây đảo phi pháp cùng các hành vi xâm lấn khác.
Trong khi Washington cho biết sẽ kêu gọi ngừng các hành động gây hấn của Trung Quốc cũng như các quốc gia khác, có khả năng ảnh hưởng đến ổn định khu vực. Ngoại trưởng Philippine Albert del Rosario cho biết Manila ủng hộ những kêu gọi của Mỹ về vấn đề này bao gồm "3 ngừng": ngừng xâm lấn, ngừng xây dựng và ngừng các hành vi gây hấn có thể gia tăng căng thẳng trên khu vực Biển Đông.
Đáp lại, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tiếp tục cho rằng những bước đi của Bắc Kinh vẫn thuộc khuôn khổ khu vực lãnh thổ Trung Quốc và không nên bàn luận gay gắt về vấn đề này. Theo đó, ông Vương Nghị thúc giục các bên ủng hộ Trung Quốc và 10 nước thành viên ASEAN tăng tốc hoàn thành COC.
Dù còn nhiều khác biệt, theo như Ngoại trưởng nước chủ nhà Malaysia từng nhận định trước thềm cuộc họp, chuỗi hoạt động nghị sự của ASEAN là cơ hội để những quan ngại giữa các quốc gia trong cũng như ngoài khu vực bày tỏ thẳng thắn quan ngại với Trung Quốc về vấn đề Biển Đông. Thông qua đó, góp phần dẹp bỏ những né tránh và nỗ lực cản trở COC, mở đường cho sự ổn định an ninh hàng hải khu vực dựa trên các nguyên tắc pháp lý và thương lượng hòa bình.
