Nhận biết được những tác hại của thuốc lá đối với cơ thể, hưởng ứng Ngày Thế giới không hút thuốc lá (31/5) và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá (từ 25-31/5), ngày 27/5 vừa qua, Bệnh viện Ung bướu Hưng Việt đã đồng hành cùng Quỹ MAKNA - Malaysia tổ chức hội thảo "Hơi thở của cuộc sống - Vì một thế giới không khói thuốc". Sau buổi hội thảo, Báo Kinh tế & Đô thị đã có một cuộc trao đổi ngắn với TS. BS. Thầy thuốc ưu tú Hoàng Đình Chân – Giám đốc chuyên môn Bệnh viện Ung bướu Hưng Việt, Hà Nội. Thưa ông, theo Tổ chức y tế thế giới (WHO) thống kê, Việt Nam đứng trong top 4 quốc gia có tỉ lệ hút thuốc lá nhiều nhất thế giới. Dưới góc độ thầy thuốc, ông nhìn nhận thế nào về con số trên? TS. BS. Hoàng Đình Chân: Thời gian qua, số người hút thuốc ở nước ta ngày càng gia tăng, nâng Việt Nam trở thành một trong bốn quốc gia có tỷ lệ người hút thuốc lá nhiều nhất thế giới. Đứng dưới góc độ một chuyên gia công tác nhiều năm trong lĩnh vực y tế, tôi cho rằng, đây thực sự là những con số đáng báo động đối với người dân Việt Nam. Khi số người hút thuốc tăng nhanh cũng là lúc chúng ta phải tính đến việc xử trí những hệ lụy sức khỏe do khói thuốc gây ra.
 BS. Hoàng Đình Chân: Nên bỏ thuốc lá ngay để giảm nguy cơ ung thư |
Cả nước ta có hơn 40.000 người tử vong vì các bệnh liên quan đến thuốc lá, con số này bằng với số người tử vong vì tai nạn giao thông và nhiều hơn số người chết do HIV/AIDS, sốt rét và bệnh lao cộng lại. Nhiều người chỉ biết rằng, thuốc là chiếm tới 90% nguyên nhân gây ra ung thư phổi. Tuy nhiên, khói thuốc cũng là nguyên nhân gây ra khoảng hơn 10 loại ung thư như ung thư vòm họng, ung thư tuyến tụy, ung thư cổ tử cung... và một số bệnh liên quan đến tim mạch như mạch vành và tai biến mạch máu não. Theo một thống kê gần đây, hơn 75% các ca tử vong ở nước ta hàng năm là do các bệnh không lây nhiễm, trong đó sử dụng thuốc lá là nguyên nhân chính. Nhiều ý kiến co rằng“Đàn ông Việt đang vô tình đầu độc vợ con bằng thuốc lá”, ông có thể giải thích thêm về tác hại của khói thuốc đối với những người xung quanh như thế nào? TS. BS Hoàng Đình Chân: Nhiều người cho rằng, hút thuốc lá thì không ảnh hưởng đến sức khỏe của người khác. Nhưng chính vì sự thiếu nhận biết này đã khiến số người phải chịu ảnh hưởng về sức khỏe do thuốc lá gây ra ngày càng nhiều, đặc biệt tình trạng ung thư phổi ở nước ta ngày càng trẻ hóa. Thống kê cho thấy, khói thuốc chiếm 4% khối lượng điếu thuốc và có chứa > 7000 chất độc hại khác nhau, trong đó có hàng trăm chất gây hại cho sức khỏe và 70 chất gây ra nhiều bệnh ung thư khác nhau. Những phụ nữ có chồng hút thuốc lá thì tỷ lệ mắc bệnh phổi cao hơn phụ nữ có chồng không hút thuốc. Ước tính cứ 10 người hút thuốc tử vong thì một người chết vì hít khói thuốc thụ động. Nhiều người vẫn chưa hiểu hết về tác hại thuốc lá và yên tâm khi sử dụng sản phẩm thuốc lá điện tử. Nhưng theo tôi, hút thuốc lá, thuốc lào hay nhưng loại thuốc có chứa ít hắc ín đều mang đến những hệ lụy nguy hiểm như nhau đối với sức khỏe, ngay cả thuốc lá điện tử vì đầu lọc của thuốc lá điện tử chỉ lọc được nicotine - Một trong hơn 7000 chất độc chứa trong khói thuốc. Hơn nữa, bạn nên biết rằng, ảnh hưởng của khói thuốc lá có thể lan rộng trong phạm vi 7-10m. Đây là những kiến thức cơ bản mà mỗi chúng ta cần biết để giữ khoảng cách an toàn với người đang hút thuốc và cũng chính là bảo vệ sức khỏe cho mỗi chúng ta. Đối với những người nghiện thuốc lá nên hạn chế và hút đúng nơi quy định để không làm ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Những người hút thuốc thường viện lý do rằng “hút điếu thuốc cho tỉnh táo, lấy cảm hứng làm việc”, ông nhận xét gì về lý do trên? TS. BS. Hoàng Đình Chân: Đây là câu trả lời khá phổ biến nếu như bạn hỏi một ai đó: “Vì sao không thể bỏ thuốc lá”. Tôi nghĩ rằng, đó là lý do không thuyết phục. Trong thời đại bùng nổ thông tin như hiện nay, bạn hoàn toàn có thể biết rõ được những tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe của chính bản thân và cộng đồng. Chính vì thế, mọi lý do để duy trì thói quen không hút thuốc đều không thể chấp nhận được. Đó có thể được xem là hành vì coi thường sức khỏe bản thân và sức khỏe của những người xung quanh. Nhiều người không hút thuốc vẫn có thể làm việc tốt. Rất nhiều gợi ý để bạn lấy cảm hứng trong công việc như tập luyện thể thao, xem phim, đi du lịch... buổi hội thảo “Hơi thở của cuộc sống” được tổ chức tại Bệnh viện Ung bướu Hưng Việt vừa qua, NSƯT Xuân Bắc cũng đến tham dự và anh cũng cho biết: “Nếu như ai đó nói rằng hút thuốc để cho mình tỉnh táo hơn, để hưng phấn hơn thì tôi xin khẳng định tôi là một minh chứng sống rằng không nhất thiết phải hút thuốc tôi vẫn sáng tạo được”. Tôi cho rằng, quan điểm “Nói không với thuốc lá” của NS Xuân Bắc là thái độ sống văn minh mà những người trẻ nên học tập. Tác hại của thuốc lá thì dường như ai cũng biết, tuy nhiên, tác hại của thuốc lá không gây ra ngay lập tức cũng chính là nguyên nhân làm nhiều người hút thuốc “chưa biết sợ”, nên vẫn hút thuốc, thưa ông? TS. BS. Hoàng Đình Chân: Các cụ ta có câu: “Chưa thấy quan tài chưa đổ lệ”. Câu này thực sự phù hợp với những người đã và đang có thói quen hút thuốc. Mặc dù biết được những tác hại của khói thuốc nhưng họ vẫn không thể từ bỏ được. Lý do là những tác hại của khói thuốc không gây ra ngay lập tức mà diễn ra âm thầm và ngấm ngầm ảnh hưởng đến sức khỏe của người hút. Tôi đã từng phẫu thuật cho một nữ bệnh nhân ở Vĩnh Bảo (Hải Phòng), trong khi làm các thủ thuật tôi thấy phổi của nữ bệnh nhân này đen như bồ hóng gác bếp, giống như người hút thuốc lá đã lâu năm, tuy nhiên khi hỏi tiền sử bệnh trước đó người phụ nữ này vẫn giấu. Sau phẫu thuật, gặng hỏi thì nữ bệnh nhân này mới tâm sự, do quê ở Hải Phòng – vùng đất trồng và kinh doanh thuốc lào – nên bà đã có thâm niên hút thuốc lào hàng chục năm, từ khi còn nhỏ. Tôi tin rằng, những con số thống kê đáng báo động về thuốc lá đã được đưa ra trong buổi hội thảo vừa qua và câu chuyện về phổi đen như bồ hóng gác bếp của nữ bệnh nhân phía trên sẽ khiến cho những người đang hút thuốc phải suy nghĩ lại về thói quen của mình. Ví dụ, tôi là người hút thuốc lá, nếu từ bây giờ bỏ thuốc thì tôi sẽ nhận được điều gì về sức khỏe? TS. BS. Hoàng Đình Chân: Những người từng hút thuốc lá đều có nguy cơ mắc ung thư phổi. Tuy nhiên, nếu ngay từ bây giờ, bạn ngừng hút thốc thì nguy cơ ung thư sẽ giảm và cơ thể sẽ khỏe khoắn hơn. Thực tế cho thấy, nhiều người đã có thể tăng cân trở lại khi bỏ thuốc. Ngoài ra, nếu bạn ngưng hút thuốc, nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành sẽ giảm ngay lập tức. Ông cho một vài lời khuyên giúp những người hút thuốc có thể bỏ thuốc dễ dàng hơn? TS. BS. Hoàng Đình Chân: Hút thuốc lá là một thói quen rất khó bỏ. Nhưng nếu hiểu rõ về những tác hại của thuốc lá và quyết tâm từ bỏ, bất cứ ai cũng có thể cai thuốc thành công. Theo tôi, để cai thuốc dễ dàng hơn bạn nên: Lập một kế hoạch bỏ thuốc rõ ràng; quyết tâm ngừng hút thuốc ngay lập tức. Tập thể dục: Đây là cách giúp cơ thể khỏe hơn, sảng khoái hơn và quên những cơn thèm thuốc lá. Kiểm soát căng thẳng: Thông thường, đàn ông hay hút thuốc mỗi khi căng thẳng. Do đó, mỗi khi thấy mệt mỏi, bạn nên giải trí theo những cách như nghe nhạc hay xem chương trình truyền hình yêu thích để cơ thể quên đi thuốc lá. Ăn uống lành mạnh: Đây là cách giúp bạn duy trì sức khỏe và kiểm soát cơn thèm thuốc lá tốt hơn. Cần chia sẻ kế hoạch bỏ thuốc để nhận được sự động viên quý báu của gia đình, người thân, bạn bè vì lúc cai thuốc, cơ thể sẽ có những biểu hiện như dễ cáu vô cớ, người mệt mỏi và khó tập trung làm việc. Nguồn động viên của người thân chính là bí kíp để bạn bỏ thuốc dễ dàng hơn. Cảm ơn ông về cuộc phỏng vấn!
