Cần cơ chế đặc thù để thành "thung lũng Silicon" của Việt Nam

Còn nhiều rào cản

Đã được thành lập cách đây 18 năm (1998), Khu CNC Hòa Lạc được ví như một chàng trai trưởng thành nhưng chưa xứng đáng là nơi tập trung thu hút đầu tư phát triển khoa học công nghệ (KHCN) cao, ươm tạo và đào tạo nguồn nhân lực KHCN cho cả nước. Bên cạnh hàng loạt các hạn chế từ chính sách hỗ trợ, nhiều nhà khoa học cho rằng, cần phải có một cơ chế đặc thù để Khu CNC này phát triển đúng với kỳ vọng, trở thành "thung lũng silicon" (Mỹ) ngay trong lòng Việt Nam.

Làng phần mềm FPT trong khu CNC Hòa Lạc

Đến hiện tại, mặc dù gặp phải rất nhiều khó khăn, vướng mắc về mô hình phát triển, giải phóng mặt bằng, cơ sở hạ tầng... nhưng về cơ bản khái niệm "thành phố khoa học" ở Khu CNC Hòa Lạc đã dần hình thành với những mục tiêu và định hướng cụ thể. Đáng chú ý, cơ sở hạ tầng kỹ thuật Khu CNC này đang được xây dựng và phát triển bằng nguồn vốn ODA của Nhật Bản với tổng mức đầu tư khoảng 300 triệu USD và dự kiến hoàn thiện vào cuối năm 2018.

Tuy nhiên Khu CNC là một mô hình mới, lần đầu tiên được triển khai ở Việt Nam, do đó trong quá trình xây dựng và phát triển Khu CNC Hoà Lạc không tránh khỏi những lúng túng, vướng mắc trong cách thức tổ chức thực hiện, về việc tìm kiếm nguồn lực cho phát triển, xây dựng cơ chế chính sách, xác định các kế hoạch ưu tiên phát triển trong từng thời kỳ... đây là những nguyên nhân chính khiến tiến độ xây dựng và phát triển Khu CNC này bị kéo dài.

Trả lời Kinh tế & Đô thị về việc tại sao đến thời điểm hiện nay Bộ KH&CN mới nghiên cứu xây dựng cơ chế chính sách đặc thù đối với Khu CNC Hoà Lạc? Thứ trưởng kiêm Trưởng Ban quản lý Khu CNC Hòa Lạc Phạm Đại Dương cho biết: Xuất phát từ thực tế khi trải qua một giai đoạn dài xây dựng và phát triển, khi mà các chính sách vĩ mô điều chỉnh hoạt động của Khu CNC nói chung đã được hình thành tương đối đầy đủ thì việc đánh giá kết quả đạt được và các bài học kinh nghiệm rút ra sẽ mang tính toàn diện và tổng thể hơn.

Các khó khăn, vướng mắc và “rào cản” đối với sự phát triển của Khu CNC cũng được nhận định một cách đầy đủ và khách quan, việc đề xuất các định hướng phát triển trong giai đoạn sắp tới của Khu CNC thông qua cơ chế đặc thù cũng sát với thực tế hơn, ông Dương nói thêm.

Thời cơ đã đến

Dự thảo Nghị định cơ chế đặc thù cho khu CNC Hòa Lạc vừa được Bộ KH&CN đề xuất lên Chính phủ được giới KHCN đánh giá là rất đồng bộ và đầy đủ, có thể tháo gỡ toàn bộ các khó khăn vướng mắc từ trước đến nay, đảm bảo huy động tối đa các nguồn lực cho phát triển, tránh lãng phí thời gian, không làm mất cơ hội của các nhà đầu tư tại Khu CNC.

Đồng thời, cơ chế này cũng sẽ tạo động lực để đẩy nhanh tiến độ xây dựng và phát triển Khu CNC Hòa Lạc, giúp Khu CNC sớm kết thúc giai đoạn giải phóng mặt bằng và xây dựng cơ sở hạ tầng để chuyển sang giai đoạn phát triển mới đó là phát triển tiềm lực KHCN.

Thứ trưởng Phạm Đại Dương đánh giá, cơ chế đặc thù sẽ hội tụ đủ các yếu tố để cho khu CNC Hòa Lạc trở thành cái nôi của KHCN cũng như phát triển tiềm lực KHCN cho đất nước. Cùng với đó, cơ chế này sẽ phân định rõ chức năng quản lý Nhà nước và chức năng thị trường. Chính phủ sẽ chỉ tập trung lo xây dựng thể chế, cơ chế chính sách cho đầu tư, phát triển thay vì tự mình làm tất.

Không chỉ về phía nhà quản lý, các DN đầu tư vào Khu CNC Hòa Lạc cũng đang rất mong mỏi một cơ chế đặc thù nhằm phát triển khu CNC này.

Ông Yang Jae Kwan, Tổng giám đốc Công ty liên doanh y học Việt Hàn cho biết: Có mặt tại Khu CNC Hòa Lạc từ năm 2007, đến thời điểm hiện tại chúng tôi đã hiểu đủ những khó khăn mà nhà đầu tư gặp phải khi đầu tư vào đây. Chính vì vậy đã tới lúc khu CNC Hòa Lạc cần một cơ chế đặc thù để giải quyết được những vấn đề mà bấy lâu nay đang vướng, đặc biệt là sự thay đổi mạnh mẽ để thực sự tạo môi trường đầu tư thuận lợi nhất để thu hút các dự án đầu tư, đặc biệt trong lĩnh vực KHCN và công nghệ cao.

5 điểm chính trong Dự thảo Nghị định về cơ chế đặc thù cho Khu CNC Hòa Lạc

- Tháo gỡ các vướng mắc trong thực thi pháp luật; quy định các cơ chế đặc thù thực sự có tác dụng giải phóng tiềm năng phát triển của Khu CNC Hòa Lạc trong phạm vi hệ thống pháp luật hiện hành.

- Quy định rõ thẩm quyền của Ban quản lý và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, đơn vị có liên quan trong đầu tư, xây dựng, vận hành và quản lý theo phương châm uỷ quyền tối đa để thực hiện hiệu quả cơ chế “một cửa” và "một cửa liên thông" tại Khu CNC Hòa Lạc.

- Quy định các biện pháp khuyến khích, thu hút nguồn lực của Nhà nước đầu tư cho nghiên cứu và phát triển, xác lập cơ chế để tạo nguồn vốn đầu tư phát triển hạ tầng công nghệ cao của Khu CNC Hòa Lạc.

- Quy định về các ưu đãi, hỗ trợ đầu tư. Mức độ, hình thức ưu đãi phù hợp với từng đối tượng, mức độ tuỳ thuộc vào hàm lượng tri thức và khoa học công nghệ; sử dụng đất hiệu quả; sự thiết yếu đối với hạ tầng xã hội được xác định theo quy định của pháp luật hiện hành và sự cần thiết trong tiến trình phát triển của Khu CNC Hòa Lạc.

- Phát triển Khu CNC Hòa Lạc trên cơ sở đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, lấy mục tiêu nâng cao năng lực nội sinh về khoa học công nghệ của Việt Nam làm chủ đạo, đảm bảo điều kiện cho các nhà đầu tư hoạt động hiệu quả, người lao động đến làm việc và sinh sống tại Khu CNC Hòa Lạc yên tâm công tác và cống hiến.