Nhân dịp này, báo Kinh tế & Đô thị đã có cuộc phỏng vấn đồng chí Phạm Quang Nghị - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội về thành tựu và những kinh nghiệm sau 5 năm thực hiện Nghị quyết số 15 của Quốc hội. Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.
Những bước tiến sau 5 năm hợp nhất
Đồng chí Bí thư Thành ủy có cảm nghĩ và đánh giá thế nào về chặng đường 5 năm qua, từ khi Hà Nội mở rộng địa giới hành chính?
Bí thư Thành ủy Phạm Quang Nghị: 5 năm qua là quãng thời gian không dài, lại diễn ra trong bối cảnh có nhiều khó khăn, thử thách. Được sự quan tâm chỉ đạo, tạo điều kiện của T.Ư và sự ủng hộ của cả nước, với tinh thần năng động, sáng tạo, Thủ đô Hà Nội đã vượt qua khó khăn, đạt được những kết quả rất quan trọng và toàn diện trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và xây dựng Đảng; từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Càng ở những vùng khó khăn, nông thôn, xa trung tâm, những thay đổi càng nhận thấy rõ hơn.
Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị thăm khu sản xuất chế biến thực phẩm sạch của Công ty 3F, xã Tiến Xuân, huyện Thạch Thất.Ảnh: Thanh Hải
Sau 5 năm hợp nhất, dù vẫn phải đối mặt với không ít thách thức khi dân số tăng nhanh, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội còn nhiều bất cập; nhiều trăn trở về quản lý đô thị và xây dựng nông thôn mới, về phát triển kinh tế và an sinh xã hội... nhưng Hà Nội hôm nay có thêm nhiều nguồn lực mới. Diện mạo Thủ đô đang đổi thay, lớn lên từng ngày, cả ở nội và ngoại thành. Đó là thực tế, mà mỗi người dân Thủ đô đều có thể cảm nhận được so với thời điểm chưa mở rộng Thủ đô Hà Nội.
Đồng chí có thể nói rõ hơn về những sự đổi thay ấy?
Bí thư Thành ủy Phạm Quang Nghị: Thủ đô Hà Nội sau khi được mở rộng, diện tích tự nhiên tăng lên hơn gấp ba lần, từ 921,8km2 lên 3.328km2; dân số tăng hơn gấp rưỡi, từ 3,457 triệu người lên 6,4 triệu người, nhưng thu nhập bình quân đầu người và một số chỉ tiêu trong lĩnh vực xã hội lại giảm. Hiện nay, Hà Nội có hơn 7 triệu người. 5 năm qua, Tốc độ tăng trưởng kinh tế luôn ở mức gấp 1,5 lần mức tăng bình quân của cả nước, bình quân 9,51%. Thu ngân sách, từ hơn 57 ngàn tỷ đồng của cả Hà Nội và Hà Tây năm 2007, đến năm 2012 Hà Nội thu được hơn 146.331 tỷ đồng, bằng hơn 20% cả nước, tăng gấp hơn 2,5 lần năm 2007. Thu nhập bình quân đầu người đạt 2.257 USD, so với năm 2007, Hà Nội là 2.000 USD, và Hà Tây là 520 USD. Về xuất khẩu, tăng bình quân 15,2%; năm 2012 đạt 10,3 tỷ USD tăng gấp 1,5 lần năm 2008.
Đấy là những số liệu thống kê. Còn nếu hỏi ý kiến, cảm nhận của người dân, thì không ai không vui mừng nhận thấy những đổi thay hàng ngày trong 5 năm qua.
Khi bắt đầu mở rộng địa giới hành chính, đồng chí có thấy lo lắng, áp lực gì và tâm trạng sau 5 năm như thế nào?
Bí thư Thành ủy Phạm Quang Nghị: Sau 5 năm nhìn lại, mọi người càng thấy rõ việc mở rộng địa giới hành chính là chủ trương hết sức đúng đắn, thể hiện tầm nhìn xa trông rộng của quyết định có ý nghĩa lịch sử này. Tuy nhiên, ngày đầu tâm trạng vui mừng và lo lắng đan xen, nhưng phần lo lắng nhiều hơn. Khi đó với trách nhiệm của mình, tôi luôn suy nghĩ làm sao khơi dậy được sự đoàn kết, nhất trí, tìm được cách chỉ đạo, điều hành hợp lý, giải quyết nhanh các khó khăn và va đập ban đầu. Đặc biệt, việc hợp nhất lại diễn ra trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH, mở cửa và hội nhập, và đang hướng tới Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, với khối lượng công việc lớn vô kể, cảm giác của những người lãnh đạo TP lúc nào cũng đứng trước nhiều áp lực, cũng thấy chưa đáp ứng được yêu cầu. Và điều đó cũng dễ hiểu, vì trong bộn bề công việc không phải lúc nào chúng ta cũng có thể làm tốt được mọi việc. Nhưng Hà Nội đã làm được những việc lớn, quan trọng và bài bản, như sớm ổn định công tác tổ chức và cán bộ; đã tổ chức thành công Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội; đã hoàn thành hàng trăm công trình xây dựng quan trọng ở Thủ đô; đã khẩn trương bắt tay xây dựng quy hoạch, không những quy hoạch chung và quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế -xã hội, tiếp đến là các quy hoạch trên lĩnh vực; đã đảm bảo tốt nhiệm vụ trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội; đời sống của nhân dân tiếp tục được cải thiện…
Tuy nhiên, chúng ta vẫn luôn nghe được những ý kiến nhận xét Thủ đô Hà Nội phát triển chưa ngang tầm. Vì vậy, sức ép công việc đến với lãnh đạo TP là rất lớn.
Phong phú thêm đời sống văn hóa của Thủ đô
Vào thời điểm trước khi hợp nhất không ít người băn khoăn, lo ngại, hợp nhất Hà Tây về Hà Nội, văn hóa Xứ Đoài có thể sẽ bị coi nhẹ, hoặc những nét đẹp của văn hóa Tràng An cũng bị phai nhạt những nét đặc trưng? Vậy, theo đồng chí, văn hóa Hà Nội có chuyển biến như thế nào sau hợp nhất?
Bí thư Thành ủy Phạm Quang Nghị: Thực tế 5 năm qua là câu trả lời thỏa đáng nhất cho vấn đề này. Hà Nội là Thủ đô, trung tâm lớn về văn hóa, giáo dục, khoa học... Nghĩa là, mặt tinh hoa, tinh túy, đỉnh cao cũng rất là tiêu biểu. Song hơn ở đâu hết, Thủ đô cũng là nơi luôn phải đối mặt nhiều nhất với những vấn đề phức tạp trong lĩnh vực văn hóa, xã hội. Vì vậy, muốn giải quyết tốt các vấn đề thì việc nâng cao nền tảng văn hóa và đời sống tinh thần là rất quan trọng. Có người nhận xét, đạo đức tinh thần ngày nay không được như xưa, chiều hướng đi xuống, hay còn nói nặng hơn là xuống cấp. Nhìn vào một số hiện tượng nào đó, lĩnh vực nào đó, con người nào đó thì có những biểu hiện đó. Nhưng truyền thống văn hóa tốt đẹp của Thủ đô nói riêng, của đất nước nói chung luôn có sức sống mãnh liệt và lâu bền. Đó là truyền thống đã trải qua hàng ngàn năm lịch sử. Và trên thực tế, xét tổng thể, thì văn hóa, đời sống tinh thần của người dân Thủ đô 5 năm qua vẫn đang phát triển, đang đi lên, ngày càng phong phú, ngày càng tốt hơn. Hà Nội có rất nhiều tiềm năng, ưu thế, điều kiện để làm tốt về mọi mặt, nhưng quan trọng là chúng ta phải nhận thức được những việc làm chưa tốt. Cần hiểu rõ không chỉ thế mạnh, mà phải thấy rõ cả những yếu kém của mình, trong đó có lĩnh vực xây dựng nếp sống văn hóa thanh lịch, văn minh, có như thế mới mau chóng xây dựng được cả kinh tế và văn hóa Thủ đô phát triển theo hướng văn minh, hiện đại.
Hà Nội có truyền thống văn hóa rất đặc biệt, vừa có khả năng hội tụ, thu hút, vừa có sức lan tỏa mạnh mẽ. Mở rộng địa giới Thủ đô, đồng thời cũng là mở rộng không gian văn hóa. Những nét văn hóa truyền thống, đặc sắc vốn có của mọi vùng miền không những không bị phai nhạt, suy giảm mà ngược lại, nó có thêm nhiều thuận lợi mới để phát huy, được tôn lên và ngày càng thăng hoa, làm phong phú thêm văn hóa Thủ đô.
Biến thách thức thành điểm tựa thành công
Nhiều ý kiến nhận xét, công tác cán bộ từ chỗ được xem là một thách thức của Hà Nội khi hợp nhất, nhưng sau lại trở thành điểm tựa quan trọng để Thủ đô đi lên, Bí thư Thành ủy có thể chia sẻ về quan điểm này?
Bí thư Thành ủy Phạm Quang Nghị: Tôi nhớ, lúc bắt đầu tiến hành hợp nhất, những băn khoăn lo lắng về công tác cán bộ luôn là mối quan tâm hàng đầu và đã được hai Đảng bộ Hà Nội và Hà Tây đặc biệt coi trọng. Cho nên tất cả những việc làm, bước đi, quy trình, thủ tục đầu tiên đều được cân nhắc rất kỹ. Phương châm, khẩu hiệu đề ra lúc đó là: "Đoàn kết - hợp tác - trách nhiệm". Đoàn kết được nêu lên đầu tiên, rồi tiếp đến là hợp tác và trách nhiệm. Đấy là một phương châm hết sức đúng đắn, quan trọng, quyết định thành công. Nó đảm bảo cho chúng ta triển khai tốt hàng loạt công việc tiếp theo như sắp xếp bộ máy, phân công cán bộ... Đúng như anh chị em báo chí nói nơi này, nơi kia lúc đầu có biểu hiện "bằng mặt nhưng không bằng lòng" nhưng bây giờ thì mọi người đều đồng thuận cao, đều phấn khởi bắt tay vào công việc và nhất là những lúc công to việc lớn, thiên tai, lũ lụt xảy ra, đón chào sự kiện Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, tổ chức Đại hội Đảng bộ TP lần thứ XV, cho đến bầu cử Quốc hội, HĐND các cấp… Nếu không đoàn kết, nhất trí đã không giải quyết được những việc khó khăn, phức tạp vừa qua. Ngoài ra, còn phải kể đến ý chí, tấm lòng, sự tự giác của đội ngũ cán bộ, đảng viên và sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân.
Một trong những yếu tố quyết định thành công trong 5 năm thực hiện Nghị quyết 15 là công tác cán bộ. TP đã dành sự quan tâm, đầu tư ra sao đối với công tác này, thưa đồng chí?
Bí thư Thành ủy Phạm Quang Nghị: Nếu không tập trung chăm lo làm tốt công tác cán bộ, chắc chắn chúng ta không gặt hái được những kết quả như vừa qua. 5 năm qua, Hà Nội đã có nhiều thành công trong công tác cán bộ. Đã làm tốt tất cả các khâu, từ quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và luân chuyển, bố trí, sử dụng cán bộ; Hà Nội là Đảng bộ đi đầu cả nước trong tổ chức lấy phiếu tín nhiệm các chức danh lãnh đạo chủ chốt TP…
Thời gian tới, Thành ủy tiếp tục chỉ đạo thực hiện tốt công tác này, gắn với thực hiện có hiệu quả Nghị quyết T.Ư 4. Mục tiêu là tiếp tục khơi dậy những nhân tố tích cực trong mỗi cán bộ, đảng viên, trong từng tổ chức, cơ quan, đơn vị; phải khắc phục, sửa chữa cho bằng được những yếu kém, khuyết điểm. Có như vậy, chúng ta mới hoàn thành được những nhiệm vụ rất nặng nề và khó khăn đang chờ đợi ở phía trước.
Thêm động lực để nâng tầm vóc Thủ đô
Luật Thủ đô có hiệu lực từ 1/7/2013, cùng với Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đồng chí có cho rằng đây là những điều kiện hết sức thuận lợi để Hà Nội phát triển mạnh mẽ hơn?
Bí thư Thành ủy Phạm Quang Nghị: Sự cần thiết ban hành Luật Thủ đô là để bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật áp dụng cho một đơn vị hành chính đặc thù, cơ chế phù hợp với yêu cầu xây dựng, phát triển Thủ đô của cả nước.
Trước khi Luật Thủ đô được thông qua, Thủ tướng Chính phủ cũng đã phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 và Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 11 về phương hướng, nhiệm vụ xây dựng, phát triển Thủ đô giai đoạn 2011 - 2020. Đây là những văn bản có giá trị chỉ đạo, định hướng hết sức quan trọng để Hà Nội phát triển xứng đáng với vai trò trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước.Nói về những thành tựu trong 5 năm qua, đồng chí đánh giá như thế nào về vai trò và những đóng góp của báo chí Thủ đô cũng như báo chí cả nước?Bí thư Thành ủy Phạm Quang Nghị: Tôi nghĩ, "đồng hành", "gắn bó" là thích hợp nhất để nói về vai trò và những đóng góp của báo chí. Từng phút, từng giờ đội ngũ các nhà báo luôn bám sát, phản ánh các hoạt động, các công việc của Thủ đô. Trang nhất, trang chủ của báo, chương trình Thời sự của Truyền hình… hàng ngày luôn có các thông tin nóng phản ánh về Hà Nội. Đây cũng vừa là cơ hội, thuận lợi và cũng là thách thức, là áp lực đặt ra đối với lãnh đạo TP, là kênh thông tin vô cùng phong phú và quan trọng cần phải lắng nghe, nắm bắt để phục vụ cho công việc, nhất là những tồn tại, thiếu sót diễn ra nơi này, nơi khác.
Nhân dịp 5 năm Hà Nội thực hiện Nghị quyết 15 của Quốc hội, đồng chí có nhắn gửi gì với cán bộ, đảng viên và nhân dân Thủ đô?
Bí thư Thành ủy Phạm Quang Nghị: Phía trước chúng ta là những nhiệm vụ quan trọng, cấp bách đang đặt ra. T.Ư và nhân dân cả nước luôn ủng hộ, giúp đỡ Thủ đô, nhưng đồng thời cũng đặt ra những đòi hỏi Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô phải nỗ lực phấn đấu cao hơn, mạnh mẽ, quyết liệt, sáng tạo hơn. Tôi mong rằng, chúng ta cần nhận thức rõ điều đó, để trên từng vị trí công tác, mỗi người hãy đem hết sức mình tham gia đóng góp xây dựng Thủ đô xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và đồng bào cả nước.
Trân trọng cảm ơn đồng chí Bí thư Thành ủy!
![[Ảnh] Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội](https://static.kinhtedothi.vn/200x113/images/upload//2024/11/275eb58461-f5ad-422b-a912-1db683083952.jpg "[Ảnh] Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội")
