Vì vậy, các chuyên gia đề xuất xây dựng chương trình GDPT mới tiếp cận theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực người học; đảm bảo logic, thể hiện đặc trưng của từng bậc học; trong đó đặc biệt tập trung vào phân luồng, hướng nghiệp cho học sinh (HS).
Quá nhiều môn học
Dự kiến, từ năm 2018 - 2019, ngành giáo dục áp dụng chương trình, sách giáo khoa (SGK) mới theo hình thức cuốn chiếu ở 3 bậc học (Tiểu học, THCS và THPT). Tuy nhiên, thời điểm này, dự thảo chương trình GDPT mới vẫn chưa thống nhất và như các chuyên gia nhìn nhận, vẫn tồn tại không ít bất cập.
Theo TS Nguyễn Kế Hào - nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục tiểu học, chương trình tổng thể mà Bộ GD&ĐT đưa ra góp ý từ một năm trước dù có một số ưu điểm nhưng vẫn còn nhiều bất cập, như: Định hướng xây dựng chương trình các môn học còn thiếu chuẩn kiến thức, kỹ năng và yêu cầu vận dụng kiến thức, kỹ năng vào quá trình học tập tiếp và cuộc sống hàng ngày. Hơn nữa, điều kiện thực hiện chương trình được nêu khá đầy đủ, nhưng chưa có điều kiện bảo đảm cho những điều kiện đó có được khi triển khai thực hiện chương trình, SGK mới.
GS Nguyễn Minh Thuyết - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội quả quyết: Dự thảo chương trình GDPT mới vẫn bắt HS phải học quá nhiều môn, không có điều kiện đi sâu vào những lĩnh vực cần cho nghề nghiệp tương lai. Đồng thời đề nghị: “Cần tổ chức dạy học tự chọn mạnh ở cấp THPT. Cụ thể, đến lớp 11, 12 sẽ không còn môn học nào mang tính bắt buộc nữa, HS có thể chọn môn học theo nhu cầu, sở thích và định hướng nghề nghiệp cho bản thân”.
Đổi mới nhưng không gây sốc
Trước những nhận định của chuyên gia về chương trình GDPT mới, lãnh đạo Bộ GD&ĐT khẳng định, quan điểm chủ đạo khi xây dựng chương trình mới là đổi mới căn bản, toàn diện nhưng kế thừa những nội dung tích cực của chương trình hiện hành, của truyền thống để tránh gây sốc. Những gì bất cập trong chương trình hiện hành sẽ được điều chỉnh. Thực tế, chương trình hiện hành vẫn nặng về kiến thức, nhẹ về kỹ năng, đặc biệt là chưa tiếp cận theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực của người học. Hay về cấu trúc, chương trình hiện nay đóng theo các môn, không mở theo hướng liên môn, dẫn đến trùng lặp và thiếu hiệu quả trong việc hình thành, phát triển phẩm chất, năng lực của HS. Bên cạnh đó, chương trình hiện hành chưa đạt được mục tiêu phân luồng, do nội dung học thiếu định hướng nghề nghiệp...
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho rằng, một chương trình hiện đại phải có sự logic, tương tác, kế thừa lẫn nhau giữa các bộ phận. Do đó, trong việc điều chỉnh chương trình hiện hành, cần xem xét theo hướng phát triển năng lực, nhẹ nhàng nhưng không cắt bỏ các nội dung học tập một cách cơ học. Chương trình mới phải tạo ra động lực phát triển mới cho GDPT, nhưng việc thêm, bớt môn học, cách thức xây dựng môn học của chương trình GDPT cần được xem xét chu đáo; phải đảm bảo logic, thể hiện đặc trưng của từng bậc học. Ví dụ, ở bậc THPT, chọn bao nhiêu môn là vừa, bố trí thời lượng từng năm ra sao để vẫn đảm bảo kiến thức phổ thông, nhưng vẫn liên thông được với giáo dục nghề nghiệp.
Bên cạnh việc điều chỉnh, sắp xếp hợp lý các môn học, lãnh đạo Bộ GD&ĐT cho biết, chương trình mới sẽ thay đổi từ nội hàm tới cách tiếp cận môn học, từ đơn môn sang đa môn, liên môn, tích hợp… Chính vì lý do này, Bộ đã yêu cầu Dự án Hỗ trợ đổi mới GDPT mời đội ngũ giáo viên phổ thông đồng hành cùng quá trình đổi mới. Bên cạnh đó, trách nhiệm của Dự án, của Ban soạn thảo chương trình sau này là huy động mọi người cùng tham gia xây dựng chương trình tổng thể, chương trình bộ môn và biên soạn SGK để có một chương trình và nhiều bộ SGK tốt đáp ứng yêu cầu đổi mới.
GDPT 12 năm gồm 2 giai đoạn: Giáo dục cơ bản (gồm cấp tiểu học 5 năm và cấp THCS 4 năm) và Giáo dục định hướng nghề nghiệp (cấp THPT 3 năm). Nếu HS THPT tiếp tục học nhiều môn như hiện nay thì không chỉ bị quá tải, mà còn không có điều kiện để học sâu những kiến thức, kỹ năng cần thiết để định hướng nghề nghiệp sau này. GS Nguyễn Minh Thuyết - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội |
