Chuyển đổi các hợp tác xã khó đúng hạn

Chỉ 13% HTX hoạt động hiệu quả

Theo đánh giá của Liên minh HTX TP, việc chuyển đổi các HTX theo Luật hiện gặp khó khăn, đặc biệt là ở các HTX nông nghiệp. Nguyên nhân đầu tiên phải kể tới là sự thiếu chủ động của các HTX. Đơn cử như tại huyện Ứng Hòa, hiện có 106 HTX nhưng có tới 97 HTX quy mô thôn. Bà Đặng Thị Tươi – Phó Trưởng phòng Kinh tế huyện Ứng Hòa thừa nhận, các HTX nông nghiệp này không có “sự vận động”. Huyện đã ban hành nhiều văn bản, hướng dẫn việc chuyển đổi nhưng không hiệu quả. Hiện mới có 6/106 HTX tổ chức đại hội. Sự bị động trong công tác chuyển đổi được thể hiện qua khảo sát của Liên minh HTX TP, khi có chưa tới 17% HTX, chủ yếu là các HTX kinh doanh dịch vụ nhận thức rõ về Luật, có năng lực quản lý, hiểu và chủ động tiến hành các bước tổ chức lại theo Luật. Các HTX còn lại đều tỏ ra rất lúng túng trong công tác chuyển đổi.

Làm hàng mây tre đan xuất khẩu tại xã Phú Túc, huyện Phú Xuyên. Ảnh: Việt Linh

Bên cạnh sự thiếu chủ động, một loạt khó khăn liên quan tới việc chuyển đổi các HTX theo Luật HTX năm 2012 cũng được phản ánh thời gian qua. Trong đó nổi cộm là công tác nhân sự. Hầu hết Chủ nhiệm HTX hiện là Đảng ủy viên, Chủ tịch Hội Nông dân, có tư tưởng “làm tạm thời”, trách nhiệm thực thi công vụ rất yếu. Có tới 43,3% cán bộ HTX mới qua các lớp bồi dưỡng, tập huấn ngắn ngày; trình độ trung – sơ cấp chiếm 33,6%. Chỉ 23,2% số cán bộ HTX có trình độ đại học – cao đẳng. Thêm vào đó, vốn cho phát triển sản xuất của các HTX cũng là bài toán không dễ. Như tại huyện Thường Tín, trong tổng số 26 HTX đang hoạt động, không có đơn vị nào có tài sản thế chấp để vay vốn đầu tư. Việc hỗ trợ bao tiêu sản phẩm cho xã viên cũng chưa thực hiện được... Đây được xem là nguyên nhân khiến số HTX hoạt động có hiệu quả trên địa bàn TP hiện chỉ chiếm khoảng 13%.

Bài toán nan giải

Tính đến cuối năm 2015, toàn TP có 394 đơn vị hoàn thành công tác tổ chức lại theo Luật HTX năm 2012, trong đó có 332 HTX nông nghiệp và 62 HTX phi nông nghiệp, chiếm tỷ lệ 25% tổng số HTX.

Trước rất nhiều khó khăn hiện nay, làm thế nào để đẩy nhanh việc chuyển đổi các HTX sang mô hình hoạt động mới đang trở thành bài toán nan giải. Bà Nguyễn Thị Thu Hương – Phó Trưởng phòng Thông tin tuyên truyền (Liên minh HTX TP) cho biết, thời gian qua, với vai trò là cơ quan thường trực về phát triển kinh tế tập thể, đơn vị đã có nhiều hoạt động nhằm tháo gỡ bài toán nhân sự và vốn. Cụ thể, năm 2015, Liên minh đã tổ chức 43 hội nghị triển khai các văn bản hướng dẫn việc chuyển đổi HTX theo Luật của TP. Phối hợp với các địa phương tổ chức 30 lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ. Đồng thời, lựa chọn 55 HTX tại các xã xây dựng nông thôn mới và 29 HTX tại 29 quận, huyện thực hiện làm điểm, từ đó nhân rộng các mô hình trên cơ sở hiệu quả chuyển đổi…

Dù vậy, theo đánh giá của Liên minh HTX TP, việc chuyển đổi các HTX theo đúng tinh thần của Luật HTX 2012 sẽ không thể hoàn thành theo đúng tiến độ đề ra (hết tháng 6/2016). Lý giải về điều này, ông Phạm Văn An – Chủ tịch Liên minh HTX TP cho biết, Luật HTX năm 2012 có hiệu lực từ năm 2013, tuy nhiên, tới tháng 5/2014, Bộ KH&ĐT mới ban hành Thông tư hướng dẫn. Khoảng thời gian 2 năm là quá ngắn cho việc chuyển đổi! Theo dự tính, việc chuyển đổi “thực chất” các HTX tại Hà Nội chỉ có thể hoàn thành vào cuối năm 2018.

Cũng theo ông An, trong thời gian tới, Liên minh HTX TP sẽ tiếp tục tập trung nâng cao hiệu quả công tác thông tin tuyên truyền, chất lượng nguồn nhân lực. Có các chính sách mềm dẻo để hỗ trợ các HTX chuyển đổi theo hướng sáng tạo, không gò ép theo khuôn mẫu. Để tạo điều kiện cho việc đẩy nhanh tiến độ chuyển đổi, Liên minh HTX TP cũng kiến nghị Chính phủ sớm ban hành Nghị định về cơ chế hỗ trợ riêng cho phát triển các HTX nông nghiệp. Đồng thời, Hà Nội sớm thông qua chính sách hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2015 – 2020 theo Quyết định số 2261/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.