Bộ Công Thương vừa có báo cáo gửi Chính phủ về việc giám sát tình hình thực hiện chuyển đổi doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước thành công ty cổ phần.
3 doanh nghiệp chưa thực hiện quyết toán cổ phần hóa
Báo cáo của Bộ Công Thương nêu rõ, trên cơ sở quyết định của Thủ tướng về tiêu chí phân loại doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà nước thực hiện chuyển đổi sở hữu, sắp xếp lại, thoái vốn, Bộ Công Thương đã xây dựng kế hoạch triển khai, kế hoạch cơ cấu lại doanh nghiệp do bộ làm đại diện chủ sở hữu.
Theo đó, Bộ Công Thương đề xuất bàn giao đồng thời và nguyên trạng tất cả các doanh nghiệp do Bộ đang làm đại diện chủ sở hữu sang Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và SCIC giai đoạn 2022 - 2025. Việc này nhằm tránh tình trạng doanh nghiệp tốt thì nhận bàn giao, doanh nghiệp không tốt thì không nhận và làm ảnh hưởng đến công tác quản lý Nhà nước.
11 doanh nghiệp đề xuất chuyển giao về Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp gồm: Tổng Công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM); Tổng Công ty CP Bia - Rượu - Nước giải khát Hà Nội (Habeco); Tổng Công ty Giấy Việt Nam; Tổng Công ty Máy và Thiết bị công nghiệp (MIE); Tổng Công ty CP Xây dựng công nghiệp Việt Nam; Công ty CP Xây dựng và Xuất nhập khẩu tổng hợp; Công ty CP Nông thổ sản Việt Nam; Công ty CP Đầu tư xây lắp và Vật liệu xây dựng; Công ty TNHH MTV Xây lắp thương mại và Vật liệu xây dựng BMC; Công ty CP Viện nghiên cứu dệt may; Công ty CP Viện máy và Dụng cụ công nghiệp IMI.
Theo Báo cáo của Bộ Công Thương, trong số 11 doanh nghiệp trên có nhiều đơn vị đạt doanh thu, lợi nhuận hàng nghìn tỷ đồng/năm. Điển hình trong 6 tháng đầu năm, doanh thu của VEAM là 6.170 tỷ đồng; Habeco là 2.078 tỷ đồng; MIE là 584 tỷ đồng; Tổng Công ty CP Xây dựng công nghiệp Việt Nam là 4.675 tỷ đồng...
“Ngoài việc đôn đốc các doanh nghiệp lập phương án sắp xếp các cơ sở nhà đất theo quy định, Bộ Công Thương cũng thực hiện quyết toán cổ phần hóa với các đơn vị chưa quyết toán khi chuyển sang công ty cổ phần” - Bộ Công Thương cho hay.
Đồng thời cho biết, hiện có 3 doanh nghiệp chưa thực hiện quyết toán cổ phần hóa gồm Tổng Công ty Thép (VNSteel), Tổng Công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp (VEAM), Tổng Công ty Máy và Thiết bị công nghiệp (MIE) do vướng quyết toán cổ phần hóa, đất đai và cả xảy ra một số vi phạm pháp luật, cơ quan điều tra đang điều tra xử lý liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh, quản lý sử dụng đất đai, các khoản công nợ...
Nhiều công ty con, công ty liên kết lỗ, mắc kẹt với việc đầu tư kém hiệu quả
Báo cáo giám sát tài chính năm 2022 đối với 8/11 doanh nghiệp trực thuộc của Bộ Công Thương gửi các đơn vị chức năng hồi giữa tháng 6 vừa qua cho thấy, dù gặp nhiều khó khăn nhưng các đơn vị do Bộ trực tiếp quản lý vẫn làm ăn có lãi trong khi các công ty con, công ty liên kết lại bị lỗ, mắc kẹt với việc đầu tư kém hiệu quả.
Về hoạt động, Bộ Công Thương cho biết, Tổng Công ty Giấy Việt Nam (Vinapaco) có tổng doanh thu 2.713 tỷ đồng nhưng lợi nhuận sau thuế khá khiêm tốn, chỉ đạt 10,33 tỷ đồng. Đáng chú ý, Công ty TNHH MTV Nguyên liệu giấy miền Nam hiện có hệ số nợ phải trả/vốn chủ sở hữu là 28,5 lần (năm 2021 là 31 lần, năm 2020 là 29 lần), vượt quá mức 3 lần theo quy định. Tổng nợ phải trả Công ty mẹ - Vinapaco đến 31/12/2021 là hơn 327 tỷ đồng.
Với Tổng Công ty CP Xây dựng Công nghiệp Việt Nam (Vinaincon), báo cáo giám sát tài chính cho thấy, tổng doanh thu năm 2022 của đơn vị đạt 254,9 tỷ đồng, đạt 64% kế hoạch năm, lợi nhuận đạt 14,7 tỷ đồng. Tuy nhiên, số nợ phải trả đến 31/12/2022 lên tới 181,2 tỷ đồng, tổng số nợ phải thu đến ngày là 490,7 tỷ đồng.
Hoạt động của Tổng Công ty Máy và thiết bị công nghiệp (MIE), dù không lỗ nhưng bị đánh giá kém do chỉ đạt 105 triệu đồng lợi nhuận sau thuế cho cả năm 2022. Một số công ty con của MIE cũng gặp khó khăn như Công ty Cơ khí Quang Trung còn tồn tại nợ vay quá hạn liên quan đến “Vụ án ông Nguyễn Duy Xuyên”.
Hay tại, Công ty Technoimport cũng đang tồn đọng nợ vay quá hạn ngân hàng phát sinh trên 5 năm chưa trả ngân hàng do chưa thu hồi được nợ. Bộ Công Thương cũng cho hay, trong số các đơn vị thuộc quyền quản lý, lợi nhuận chủ yếu đến từ các doanh nghiệp bán bia và làm liên doanh sản xuất ô tô với nước ngoài.
Cụ thể, Tổng Công ty CP Bia, rượu, nước giải khát Hà Nội (Habeco) năm 2022 đạt doanh thu hơn 6.461 tỷ đồng, tăng 20,4% so với năm 2021; lợi nhuận sau thuế đạt 442 tỷ đồng, bằng 135,9% so với cùng kỳ. Theo đánh giá của Bộ Công Thương, ‘gà đẻ trứng vàng’ của bộ này là Tổng Công ty Máy động lực và Máy Nông nghiệp (VEAM) vẫn giữ được phong độ trong năm 2022. Tổng doanh thu của VEAM năm qua đạt 6.455 tỷ đồng.
Trong đó, doanh thu từ bán hàng và cung cấp dịch vụ của tổng công ty đạt 533 tỷ đồng. Số còn lại hơn 5.918 tỷ đồng doanh thu đến từ hoạt động tài chính (chiếm 91,68% tổng doanh thu). Tổng lợi nhuận sau thuế của VEAM lên tới 5.624 tỷ đồng, vượt kế hoạch 25%.
Theo báo cáo, tại ngày 31/12/2022, tổng khoản mục phải thu của VEAM là 3.487,5 tỷ đồng, trong đó nợ phải thu cổ tức của Công ty Honda là 2.189,9 tỷ đồng, lãi dự thu tiền gửi ngân hàng là 437,4 tỷ đồng, còn lại là các khoản phải thu khác; đã bao gồm trích lập dự phòng phải thu khó đòi là 397,9 tỷ đồng.
