Chùa Cầu còn có tên gọi Cầu Nhật Bản hay Lai Viễn Kiều, được xem là một trong những di tích độc đáo có giá trị lớn về kiến trúc, lịch sử, văn hóa…có một không hai của Quảng Nam và đất nước. Du khách đến tham quan, du lịch, nghiên cứu phố cổ mà không ghé thăm Chùa Cầu thì coi như chưa đến. Hình ảnh Chùa Cầu còn là ký ức, chứng tích của thời gian trên phố cổ rêu phong, là linh hồn, biểu tượng của Di sản văn hóa thế giới – Hội An…
Nguồn nước thải đang từng ngày đe dọa, xâm hại chân Chùa Cầu, lại gây ra ô nhiễm môi trường nghiêm trọng
|
Thế nhưng hiện nay cảnh quan chung quanh Chùa Cầu nhếch nhác, nhất là nguồn nước thải đang từng ngày đe dọa, xâm hại chân Chùa Cầu gây ra ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Trong khi đó, từ phía sau chùa cũng bị nguồn nước thải đang ngày, đêm “tấn công” khu dân cư đông đúc. Bên cạnh đó, hàng nghìn hộ dân, nhà hàng, khách sạn, các cơ sở sản xuất, kinh doanh…nằm dọc theo các tuyến đường Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Phan Châu Trinh, Trần Hưng Đạo…xả nước thải chưa qua xử lý xuống dòng kênh Chùa Cầu rồi chảy ra sông Hoài, khiến dòng nước ở đây đục ngầu, đen ngòm, sủi bọt trắng xóa, bốc mùi lan tỏa tanh hôi nồng nặc, phát tán ra khu vực phố cổ nhất là vào mùa nắng nóng, khô hạn dòng sông hầu như không chảy, nạn ô nhiễm lại càng gay gắt hơn gây bức xúc, lo lắng cho người dân và du khách tham quan.
Chúng tôi “mục sở thị” quanh phố cổ và dọc bờ sông Hoài thì được biết, vấn nạn ô nhiễm môi trường xảy ra từ nhiều năm qua, là điều quan tâm và nhức nhối nhất hiện nay, ông Trần Văn Hải nhà trên đường Nguyễn Thị Minh Khai (cạnh Chùa Cầu) phản ánh : “Nước thải dưới dòng kênh Chùa Cầu lúc nào cũng bốc mùi hôi tanh gây cảnh nhếch nhác, phản cảm, khó chịu. Hơn thế nữa, những ngày trời nắng nóng kéo dài, dòng sông gần như ngưng chảy, nguồn nước bị tù đọng, nạn ô nhiễm lại càng bức bối hơn. Hàng ngày, lưu lượng du khách về đây tham quan, vãn cảnh phố cổ rất đông, chẳng lẽ để tình trạng này tồn tại mãi sao. Về lâu dài, đề nghị chính quyền, ngành liên quan Hội An nên xây dựng Trạm xử lý nước thải cạnh Chùa Cầu, trước khi thải ra môi trường…”.
Dòng kênh Chùa Cầu đục ngầu, chảy ra sông Hoài bốc mùi lan tỏa tanh hôi nồng nặc, phát tán ra khu vực phố cổ
|
Chị Tôn Nữ Phương Trà, du khách đến từ TP Huế đi tham quan, du lịch, lưu trú phố cổ dài ngày, chia sẻ: “Chùa Cầu là biểu tượng Di sản văn hóa thế giới – Hội An, mang vóc dáng kiến trúc cổ, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc, nơi lưu giữ ký ức hồn xưa phố cổ, cần phải trùng tu, bảo vệ, gìn giữ như báu vật. Song hiện nay Chùa Cầu bị nước thải xâm thực và nạn ô nhiễm môi trường hủy hoại…”.
Ngoài ra, Chùa Cầu nằm ở vùng hạ lưu của con sông lớn, triều cường và dòng chảy mạnh, lại là vùng thấp, trũng cho nên hàng năm vào mùa mưa lũ thường xuyên gây ra ngập, lụt kéo dài cũng là tác nhân ảnh hưởng không nhỏ đến tuổi thọ của chùa.
Nắng nóng, khô hạn dòng sông hầu như không chảy, nạn ô nhiễm lại càng gay gắt hơn
|
Trong những năm qua, chúng tôi nhiều lần về Hội An để tìm hiểu viết bài, dự các lễ hội, tác nghiệp thì được biết, chính quyền Thành phố Hội An đã và đang chỉ đạo quyết liệt các ngành chức năng liên quan, ra sức nỗ lực cải thiện tình trạng ô nhiễm và cảnh quan nơi đây. Nhiều giải pháp đã được triển khai. Chính quyền sẽ cho giải tỏa các hộ dân hai bên kênh nước Chùa Cầu và ruộng rau muống, sau đó nạo vét lòng kênh, thiết kế thoát lũ kết hợp xử lý nước. Trạm bơm cấp nước kênh Chùa Cầu đã xây dựng cùng với việc xây dựng cảnh quan, điện chiếu sáng, cây xanh…tạo ra môi trường trong lành, thông thoáng và thân thiện. Hồ điều hòa đã xử lý nước thải bằng phương pháp lắng lọc tự nhiên tại hồ, trước khi chảy qua khu vực. Địa điểm hồ điều hòa nằm tại ruộng rau muống phía thượng lưu Chùa Cầu, mái dốc được kè bằng tấm lợp bê-tông, nước từ kênh phía bắc đường Phan Châu Trinh sẽ chảy qua cống hộp vào hồ điều hòa. Sau khi lắng lọc tự nhiên tại hồ, dòng chảy theo cống hộp chảy vào kênh dưới Chùa Cầu, nước thải của khu dân cư xung quanh cũng được gom bằng các tuyến cống rãnh rồi dẫn vào hồ điều hòa.
Ngoài ra, để tạo nguồn nước cấp lấy từ kênh đào sông Hoài, với sự tài trợ của Tổ chức JICA (Nhật Bản), đã xây dựng trạm bơm cấp nước đặt ngầm dưới tuyến đường ven theo kênh đào sông Hoài, khu vực đường bao Nguyễn Thị Minh Khai, nước được bơm lên theo tuyến ống chảy dọc theo hẻm, rồi vòng lên đường bê-tông trước làng nghề đến hồ điều hòa…
Ruộng rau muống, phía thượng lưu Chùa Cầu cảnh quan quá nhếch nhác
|
Thế nhưng xem ra, hồ điều hòa chưa được phát huy hiệu quả, trên sông Hoài và Chùa Cầu không những được cải thiện, mà ngày còn tiếp diễn ô nhiễm môi trường nghiêm trọng hơn. Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Chí Trung, Giám đốc Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An, bộc bạch: “Nạn ô nhiễm môi trường hiện nay trên sông Hoài và Chùa Cầu là mối quan tâm hàng đầu của Thành phố, trong những năm qua, Thành phố đã có nhiều biện pháp và những động thái tích cực để hạn chế tình trạng trên, song nạn ô nhiễm vẫn còn xảy ra là lý do khách quan. Trong thời gian đến, Tổ chức JICA sẽ nghiên cứu cho xây dựng một Trạm xử lý nước thải với quy mô lớn, thiết bị hiện đại, thì nạn ô nhiễm sẽ dần được cải thiện, khắc phục…"
Chùa Cầu – Phố cổ Hội An, mãi là điểm đến không thể thiếu trong hành trình du lịch Miền Trung, đến rồi thì lưu luyến nhớ thương…Để bảo vệ, gìn giữ Chùa Cầu trước sự “tấn công” của thời gian, thiên tai, con người… Chính quyền, Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An và ngành chức năng liên quan đã, đang và sẽ có những động thái tích cực, chắc chắn Chùa Cầu sẽ được bảo vệ nghiêm ngặt, gìn giữ tối đa cho mai sau, xứng đáng là linh hồn, là biểu tượng của Di sản văn hóa thế giới – Hội An.
