Giám sát của Quốc hội phải giúp giải quyết bức xúc cụ thể

09:56 18/04/2016

Chia sẻ

Kinhtedothi - Nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XIII vừa khép lại, trong số những “món nợ” với cử tri mà các đại biểu (ĐB) Quốc hội đã chỉ ra, nhiều ý kiến trăn trở trước thực tế hoạt động giám sát vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng.

Qua giám sát gần như không khen ai và cũng không chê ai, không ai bị kỷ luật qua hoạt động giám sát của Quốc hội. Đó là một thực tế mà ĐB mong muốn nhiệm kỳ mới sẽ khắc phục được.

Giám sát vẫn chủ yếu “nghe báo cáo”

Khi đánh giá lại nhiệm kỳ Quốc hội vừa qua, các ĐB đã thẳng thắn nhìn nhận, bên cạnh những nét đổi mới trong hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội, hoạt động giám sát khác của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội và Đoàn ĐB Quốc hội nội dung giám sát dàn trải, cách thức tổ chức chồng chéo, thiếu khoa học. Đây là vấn đề quan trọng cần được phân tích nghiên cứu để có những bài học, điều chỉnh cần thiết cho nhiệm kỳ tới. Theo ĐB Trương Thị Huệ (đoàn Thái Nguyên), có những đoàn giám sát còn hình thức, tức là xuống địa phương chỉ nghe báo cáo, phát biểu trao đi đổi lại một buổi là xong mà chưa chú trọng kết hợp với giám sát việc cụ thể. Do đó, hiệu quả từ kết quả giám sát còn hạn chế. ĐB nhấn mạnh: “Cử tri thường mong muốn sau mỗi cuộc giám sát, bên cạnh việc đề nghị, kiến nghị về chính sách các luật, về tổ chức thực hiện thì phải chỉ ra được những vụ việc vi phạm pháp luật trong lĩnh vực giám sát, như vậy giám sát mới toàn diện, mới nghiêm minh, sâu sắc, rõ ràng và còn là bài học làm gương, làm mẫu cho cấp dưới; đồng thời, cũng chính là thực hiện kỷ cương phép nước”.

Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội giám sát công tác thi hành án dân sự trên địa bàn quận Tây Hồ. Ảnh: Tuấn Minh

Trong khi chất vấn được coi là hoạt động giám sát hiệu quả nhất và được cử tri quan tâm theo dõi, tuy nhiên, nhiều ĐB cho rằng, vấn đề quan trọng nhất của chất vấn là phải truy được trách nhiệm thì lại làm chưa tốt. Trong hàng ngàn câu chất vấn trực tiếp và bằng văn bản của ĐB Quốc hội, không có câu nào là không hỏi trách nhiệm thuộc về ai. Tuy nhiên, câu trả lời về vấn đề trách nhiệm cũng rất ít được trả lời, có thể vì vậy cho nên hàng loạt các vụ việc như: Phá rừng, làm biệt thự trái phép, ký túc xá vài trăm tỷ bỏ hoang, công trình nước sạch chết yểu, nhà máy thép ngàn tỷ thành sắt vụn... đằng sau vẫn là câu hỏi trách nhiệm mà cử tri muốn có được câu trả lời nhanh chóng, rõ ràng.

ĐB Nguyễn Bá Thuyền (đoàn Lâm Đồng) cũng tâm tư: “Cử tri vẫn còn băn khoăn chúng ta nói chúng ta phải làm việc lớn, Quốc hội phải làm việc lớn, nhưng việc nhỏ mà không giải quyết được thì làm sao làm việc lớn được. Tôi cho rằng, giám sát lớn một chủ trương, đường lối là đúng nhưng cần phải đi vào cụ thể, cử tri bây giờ rất mong được làm những công việc cụ thể, chỉ có vậy mới tác động dây chuyền mạnh mẽ đến việc khác... Nếu chúng ta không giải quyết cụ thể, chỉ trông một rừng cây thấy xanh nhưng bên trong mục ruỗng hết. Vấn đề giám sát, tôi đề nghị cần giám sát chung nhưng phải giám sát cụ thể để nâng cao được chất lượng, có tác dụng thiết thực, chuyển biến tình hình”.

Phải có khen, có chê

Mong muốn nhiệm kỳ tới, ĐB Quốc hội phải làm tích cực hơn nữa và theo đuổi đến cùng những vấn đề mình giám sát, chất vấn, kiến nghị, khắc phục tình trạng “giám sát ở phòng lạnh”, giám sát kiểu cưỡi ngựa xem hoa..., đó là vấn đề được nhiều ĐB đặt ra. “Một số cử tri nói với chúng tôi, chính sách thì ở xa, quan nha thì ở gần. Cho nên điều người dân mong muốn chính là hoạt động giám sát của Quốc hội, giúp họ có thể giải quyết được những bức xúc cụ thể, những phản ánh kiến nghị cụ thể” - ĐB Đỗ Mạnh Hùng (đoàn Thái Nguyên) phản ánh.

ĐB Trần Du Lịch (đoàn TP Hồ Chí Minh) cũng chia sẻ: “Tôi đã tham gia nhiều đoàn giám sát, nếu ta giám sát vấn đề khiếu nại của dân thì chúng ta nên trực tiếp đối thoại với người khiếu nại, chứ không phải chỉ nghe cơ quan Nhà nước báo cáo. Nếu chúng ta trực tiếp đối thoại từng việc cụ thể như vậy sẽ rất tốt. Tôi nghĩ nên rút kinh nghiệm cho nhiệm kỳ sau. Hơn nữa, chúng ta giám sát rất nhiều, kể cả giám sát tối cao tại hội trường, nhưng tôi kiến nghị, từng vấn đề chính sách mà cử tri quan tâm, nên phát huy vai trò của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban trong giải trình. Tôi thấy các nước làm rất hiệu quả, chúng ta mời Bộ trưởng tới một ban để làm rõ chính sách, quan điểm và thực thi nhẹ nhàng, không ồn ào nhưng rất hiệu quả. Đây là kết quả của các Ủy ban phải hoạt động”.

Ở một khía cạnh khác, ĐB Nguyễn Bắc Việt (đoàn Ninh Thuận) thẳng thắn: “Trong tham gia xây dựng, ban hành Luật Giám sát Quốc hội, tôi đã có đề nghị bám vào quan điểm của Đảng trong hoạt động kiểm tra giám sát, đó là có khen, có chê. Bây giờ ta làm hoạt động này, nhưng trong luật không nói được nguyên tắc, mục đích. Quốc hội khóa tới làm sao khắc phục được hạn chế này. Thấy tồn tại thì phải phê bình, cái làm tốt thì có khen, hiện ta chưa làm được”.

Nguyên nhân của những hạn chế trong giám sát được các ĐB chỉ ra có cả “lỗi” của chính ĐB Quốc hội. Như ĐB Huỳnh Nghĩa (đoàn Đà Nẵng) thẳng thắn, nhiều ĐB vẫn chưa làm tròn bổn phận, còn hời hợt, thiếu bản lĩnh. Ông cho rằng: “Quốc hội của nhiệm kỳ mới vẫn còn nặng nợ với cử tri, trong đó có vai trò của từng ĐB. Tôi tin rằng trong nhiệm kỳ tới, số ĐB tái cử và ĐB mới chất lượng được nâng lên, bản lĩnh trí tuệ sẽ tốt hơn, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới”.