Khi dân biết, dân làm, dân kiểm tra

Tuy nhiên, để chủ trương quan trọng này của Đảng, Nhà nước tạo sức lan tỏa rộng khắp, vẫn cần sự vào cuộc hơn nữa từ cấp ủy, chính quyền các cấp.

Thành công nhờ dân chủ

Gặp chúng tôi trên cánh đồng mẫu lớn của xã Sơn Đông (Sơn Tây), bà Hoàng Thị Hạnh, ở xóm Chợ vui lắm. Dựng xe máy ngay cạnh ruộng, bà phấn khởi cho biết: “Giờ làm nhàn hơn xưa. Trước kia để làm cỏ hay thu hoạch xong số ruộng nhà, tôi phải đi làm mấy buổi vì ruộng ở nhiều nơi, nay tập trung làm có khi chỉ một buổi là xong. Chưa kể, trước phân chia ruộng là bờ đất, hai nhà cạnh nhau nhiều lúc cãi cọ vì không rõ ràng, nay ruộng nhà ai người ấy lo, chẳng bao giờ xảy ra tranh chấp". Có được kết quả đó là nhờ xã đã làm tốt công tác dồn điền đổi thửa. Lãnh đạo xã cho biết, lúc mới triển khai, nhiều người dân cũng tâm tư lắm, vì lo mình phải nhận ruộng xấu. Cán bộ xã, thôn đi từng nhà thuyết phục, vận động, phân tích cái lợi lớn của việc dồn điền đổi thửa và đã được bà con đồng tình ủng hộ.

Còn tại quận Long Biên, phường Thạch Bàn là một trong những điểm sáng về phát triển kinh tế - xã hội. Kết quả thu ngân sách hàng năm trên địa bàn đạt 130%; tỷ lệ công trình xây dựng có phép, đúng phép đạt 100%. Có được kết quả này là nhờ phường đã phát huy tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, với hạt nhân từ các chi bộ và đảng viên. Với “kim chỉ nam” ấy, 17 chi bộ ở tổ dân phố triển khai cụ thể cho mỗi đảng viên phụ trách từ 10 - 15 hộ gia đình với phương châm “gần dân, hiểu dân, trọng dân, lắng nghe ý kiến và học dân”. Đây thực sự là cầu nối hữu hiệu để nắm bắt kịp thời tâm tư nguyện vọng cũng như những vấn đề dân sinh bức xúc để phản ánh, tham mưu kịp thời cho chi bộ, Đảng ủy phường giải quyết kịp thời, hiệu quả.

Đây là 2 trong rất nhiều điển hình của việc thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở. Đánh giá của Ban Chỉ đạo (BCĐ) quy chế dân chủ TP cho thấy: Khi người dân được biết, được bàn, được tham gia, thấy được vai trò làm chủ của mình trong đời sống xã hội, những việc tưởng như rất khó đều giải quyết thuận lợi. Những thành tựu nổi bật của TP thời gian qua như dồn điền đổi thửa, xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo đảm an sinh xã hội... đều xuất phát từ việc thực hiện nghiêm túc quy chế dân chủ. Như tại huyện Thanh Trì, người dân đã đóng góp hơn 20 tỷ đồng, hiến hơn 1.000m2 đất xây dựng các công trình công cộng; huyện Ba Vì đã huy động được 7,6 tỷ đồng cùng 1.600 ngày công tham gia xây dựng hạ tầng giao thông… Cùng với đó, Ban Thanh tra Nhân dân, Ban giám sát đầu tư cộng đồng tại các xã, phường, thị trấn cũng phát huy hiệu quả cao, góp phần đẩy lùi tiêu cực. Tại quận Tây Hồ, Ban giám sát đầu tư cộng đồng giám sát 38 công trình, phát hiện 16 công trình có vi phạm; huyện Thanh Oai giám sát trên 100 công trình, gửi 600 kiến nghị đề xuất chính quyền địa phương, các đơn vị liên quan xem xét, giải quyết.

Cần sự chủ động hơn của cấp ủy

Bên cạnh những kết quả đạt được, BCĐ của TP cũng thẳng thắn nêu lên một số hạn chế cần khắc phục trong thời gian tới. Đó là tổ chức và hoạt động của các BCĐ ở các phường, xã, thị trấn có lúc, có nơi còn mang nặng tính hình thức. Nhiều BCĐ thiếu quy chế làm việc, không có chương trình hoạt động; BCĐ thay đổi nhân sự do cán bộ bị điều chuyển đi nơi khác nhưng chậm được kiện toàn. Công tác chỉ đạo quy chế dân chủ thiếu cụ thể, khiến cấp ủy địa phương khó xác định hạn chế, tồn tại để khắc phục. Điều đó cho thấy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng còn thiếu sâu sát.

Theo Trưởng ban Dân vận Thành ủy Hà Nội Trần Quang Cảnh: "Chỉ cần các địa phương xây dựng những quy chế cụ thể, dễ thuộc, dễ nhớ để triển khai thực hiện trong khu dân cư, tổ dân phố là đã thành công". Tuy nhiên, hiếm có nơi nào làm được điều này. Tại các phường, xã, vẫn rất thiếu những quy ước, quy chế mang tính cộng đồng cao, hướng người dân tuân theo nếp sống văn hóa, trật tự, kỷ cương và văn minh.

Trưởng ban Dân vận Thành ủy Trần Quang Cảnh khẳng định: "Nơi nào cấp ủy chủ động, thực hiện tốt quy chế dân chủ, nơi đó có được sự đoàn kết, giành được thành công trong công tác". Đây là lý do thôi thúc các cấp ủy Đảng hành động trách nhiệm, bài bản và chuyên nghiệp hơn trong lãnh đạo, chỉ đạo việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở.