Không phải vướng mắc, ách tắc nào cũng đổ thừa cho Luật Đầu tư công

Sáng nay (21/2), Ủy ban Thường vụ (UBTV) Quốc hội đã khai mạc Phiên họp thứ 31, cho ý kiến về các nội dung lớn còn ý kiến khác nhau của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công.

Theo chương trình phiên họp, UBTV Quốc hội cũng sẽ tiến hành xem xét, cho ý kiến đối với một số vấn đề còn ý kiến khác nhau của một số dự án luật khác đã được Quốc hội thảo luận, cho ý kiến tại kỳ họp thứ 6. Đó là: Luật Quản lý thuế (sửa đổi). UBTV Quốc hội cũng sẽ nghe Chính phủ báo cáo kết quả lấy ý kiến Nhân dân về dự án Luật Giáo dục (sửa đổi). Bên cạnh đó, việc điều chuyển kế hoạch vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách nhà nước của Dự án đầu tư xây dựng Đại học Quốc gia Hà Nội tại Hòa Lạc cũng sẽ được cơ quan thường trực của Quốc hội cho ý kiến.

Theo báo cáo của Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - ngân sách Nguyễn Đức Hải, sau quá trình rà soát, đánh giá kỹ về các vấn đề vướng mắc, thì nhiều ý kiến đề nghị mở rộng phạm vi sửa đổi, với tên gọi là Luật Đầu tư công (sửa đổi) để sửa đổi, bổ sung một cách toàn diện đạo luật này.

Về phương án giải trình, tiếp thu dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội cho biết, một trong số những vấn đề còn có ý kiến khác nhau về dự án Luật này chính là tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, B, C.

Theo đó, một số ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng việc điều chỉnh tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia từ mức vốn 10.000 tỷ lên 35.000 tỷ đồng và điều chỉnh theo tỷ lệ tương ứng đối với các dự án nhóm A, B, C là mức điều chỉnh quá cao, dẫn tới khó kiểm soát. Những đại biểu có ý kiến này đề nghị giữ nguyên quy định hiện hành. Một số ý kiến cho rằng, có thể điều chỉnh tổng mức đầu tư phân loại dự án, nhưng phải trên cơ sở đánh giá trên thực tế…

Nhiều ý kiến trong Ủy ban thẩm tra cho rằng, thực tế thời gian qua, chỉ số giá không có biến động lớn và việc phân cấp đầu tư công cơ bản ổn định. Với quy định như luật hiện hành, mới chỉ có 2 dự án quan trọng quốc gia trình Quốc hội và không có vướng mắc gì. Tuy nhiên, để phù hợp với thực tiễn, sau gần 4 năm thực hiện Luật Đầu tư công, chỉ số CPI đã tăng khoảng 10%, quy mô thu ngân sách tăng khoảng 55%, chi ngân sách cho đầu tư phát triển tăng khoảng 120%, quy mô các dự án đầu tư công cũng lớn hơn, để luật sửa đổi lần này phù hợp với thực tiễn biến động giá cả, phân loại dự án phù hợp với quy mô ngân sách, đề nghị mức vốn đầu tư của các dự án quan trọng quốc gia tăng thêm 50% so với quy định hiện hành.

Cũng có ý kiến đề nghị giữ như quy định của luật hiện hành, vì không cần thiết điều chỉnh. Luật Đầu tư công hiện hành cũng đã quy định trong trường hợp cần thiết thì UBTV Quốc hội được điều chỉnh tiêu chí phân loại dự án nhóm A, B, C và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Thảo luận về vấn đề này, nêu rõ quan điểm không nên thay đổi tiêu chí phân loại, Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho rằng: 4 năm mới chỉ có 2 dự án quan trọng quốc gia trình Quốc hội và không có vướng mắc gì thì tại sao phải nâng quy mô lên? Nâng lên như đề xuất thì có lẽ Quốc hội chẳng quyết định dự án nào nữa.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga lại lưu ý, thời gian qua có dấu hiệu một số dự án lúc đầu định đưa ra Quốc hội quyết nhưng sau đó lại chia nhỏ ra để không cần trình Quốc hội quyết. Vì đưa ra Quốc hội thì trình tự phức tạp hơn, giám sát chặt chẽ hơn.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cũng yêu cầu làm rõ vì sao phải điều chỉnh, tiêu chí điều chỉnh, chứ không thể “tự nhiên nhảy lên 35 ngàn tỷ đồng”.

Một trong những quy định khác cũng được quan tâm của Dự Luật là cho phép tách riêng công tác GPMB là dự án riêng. Quy định này có lý do từ thực tế gần đây triển khai dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Tuy vậy, quy định này không nhận được sự đồng tình của Ủy ban Tài chính - ngân sách và UBTV Quốc hội. Theo Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải: Nếu tách riêng công tác này để bố trí vốn đầu tư công có thể sẽ dẫn đến việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, GPMB xong không đủ nguồn lực để thực hiện dự án vì không nhìn được tổng thể nhu cầu nguồn lực, hoặc dự án không được phê duyệt, dẫn đến tình trạng "dự án treo", lãng phí nguồn lực và dễ gây bức xúc trong Nhân dân.

Một số quan điểm trong UBTV Quốc hội cũng nêu ra vấn đề, Luật cần phân cấp rõ hơn, phần vốn của ngân sách địa phương thì thẩm quyền là do địa phương quyết. Tuy nhiên, không đồng ý trao thẩm quyền cho Thường trực HĐND quyết định dự án thay cho HĐND. Vì dù Luật quy định HĐND họp tối thiểu 2 kỳ/năm, nhưng họp bao nhiêu kỳ là do yêu cầu của công việc. Hơn nữa, việc triệu tập kỳ họp HĐND không có gì phức tạp. “Thời gian chuẩn bị một dự án đầu tư 6 tháng chưa chắc đã xong, HĐND họp mỗi năm 2 kỳ thì HĐND quyết định là phù hợp. Tiêu tiền của dân cần phải quyết định một cách kỹ lưỡng, cẩn thận, không thể ủy quyền cho Thường trực HĐND được” - Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng Phan Thanh Bình nêu quan điểm.

Đồng ý với quan điểm cần rà soát kỹ những vướng mắc, bất cập của Luật Đầu tư công để đề nghị Quốc hội sửa đổi, bổ sung, nhưng Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân lưu ý: "Không phải bất cập, vướng mắc, ách tắc nào cũng đổ thừa cho Luật Đầu tư công". Thực tế triển khai Luật thời gian qua cho thấy khó khăn chủ yếu rơi vào trình tự, thủ tục, quá trình tổ chức thực hiện, tuy nhiên những vấn đề sửa trong Luật này lại chưa thấy tập trung vào những nội dung này.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng cho rằng mức điều chỉnh tăng lên đến 35 ngàn tỷ đồng (với dự án nhóm A) là cao quá. Vướng mắc ở khâu nào, cần xác định rõ. “Có dự án quyết định gần 1 năm còn chưa triển khai, chưa giao vốn, tiền có mà không chi được, cái đó có phải do Quốc hội hay do luật không, hay do trình tự thủ tục, do trách nhiệm của bộ, ngành, địa phương” - Chủ tịch Quốc hội nêu quan điểm.