Theo Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, cả nước hiện có 5.411 làng nghề và làng có nghề, trong đó có 1.864 làng nghề truyền thống. Hà Nội là địa phương có nhiều làng nghề nhất cả nước, với trên 1.300 làng nghề (chiếm 30% làng nghề được công nhận của cả nước). Số hộ và cơ sở ngành nghề ở nông thôn tăng bình quân 9,8%/năm, giá trị sản xuất tăng bình quân 15%/năm. Nghề thủ công mỹ nghệ đã thu hút 1,5 triệu lao động, mang lại giá trị kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 1,7 tỷ USD/năm.
Tham luận tại Hội thảo có nhiều ý kiến cho rằng, trong bối cảnh hội nhập, trước sức ép của thị trường, nhiều sản phẩm làng nghề Việt bị mai một, nhiều làng nghề không giữ được thương hiệu vốn có và bị đánh cắp thương hiệu. Trong kinh tế thị trường và mở rộng hội nhập quốc tế, thương hiệu không chỉ là tập hợp các yếu tố xác định và phân biệt sản phẩm, đảm bảo sức cạnh tranh, tiêu thụ sản phẩm, mà nó thực sự trở thành nguồn vốn, tài sản có giá trị rất lớn, là chỗ dựa cho phát triển bền vững của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh. Do vậy, việc xây dựng thương hiệu cho làng nghề có vai trò vô cùng quan trọng đối với nông nghiệp nông thôn nói riêng và kinh tế nông thôn nói chung.
Các đại biểu cũng cho rằng, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam chưa coi trọng đầu tư khâu thiết kế mẫu mã sản phẩm nên dẫn đến tồn tại là quá lệ thuộc vào truyền thống, cầu kỳ, chưa chú trọng đến công năng… Bên cạnh đó, nhiều làng nghề còn bắt chước, sao chép mẫu mã làm mất đi tính đa dạng và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Đây là nguyên nhân chính gây nên việc khó cạnh tranh với hàng nước ngoài.
Theo Phó Cục trưởng Cục Sở hữu Trí tuệ (Bộ Khoa học- Công nghệ) Phan Ngân Sơn, Việt Nam là quốc gia có nhiều nghệ nhân, nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ được quốc tế đánh giá cao về chất lượng và mẫu mã đẹp. Tuy nhiên, chúng ta lại yếu kém trong khâu xây dựng thương hiệu khiến các sản phẩm không đủ sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế. “Số lượng các đơn vị sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ chưa xứng đáng với làng nghề hiện nay. Tài sản trí tuệ là tài sản vô hình, cần được bảo hộ và ngày càng được xã hội thừa nhận về vấn đề quan trọng của nó”, ông Phan Ngân Sơn chỉ ra.
| Lễ ký kết phối hợp giữa Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam và Hiệp hội Làng nghề Việt Nam trong phát triển Văn hóa - Du lịch và Xây dựng Thương hiệu thủ công mỹ nghệ. |
Nhấn mạnh về việc xây dựng thương hiệu làng nghề, Chủ tịch Hiệp Làng nghề Việt Nam Lưu Duy Dần khẳng định, nếu không xây dựng thương hiệu cho làng nghề, không thay đổi thì làng nghề sẽ chết. Xây dựng thương hiệu làng nghề sẽ đồng nhất việc thiết lập cơ chế bảo hộ, quản lý và khai thác nhãn hiệu, nâng cao được ví thế và sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường, củng cố lòng tin của người tiêu dùng đối với các sản phẩm thủ công mỹ nghệ.
Nhằm hỗ trợ các làng nghề phát triển thương hiệu, tại hội thảo, đại diện Cục Sở hữu trí tuệ đã giới thiệu và hướng dẫn về thủ tục đăng ký nhãn hiệu tập thể, xây dựng chỉ dẫn địa lý. Giảng viên Trường Đại học Mỹ thuật công nghiệp giới thiệu các thiết kế mỹ thuật trong phát triển thương hiệu sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Để xây dựng được thương hiệu, trước hết các làng nghề phải giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa vốn có. Bên cạnh nâng cao chất lượng sản phẩm, không ngừng cải tiến mẫu mã, phù hợp với xu thế thị trường hiện nay.
Cũng tại hội thảo đã diễn ra Lễ ký kết phối hợp giữa Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam và Hiệp hội Làng nghề Việt Nam trong phát triển Văn hóa - Du lịch và Xây dựng Thương hiệu thủ công mỹ nghệ. Lễ ký kết nhằm mục đích phối hợp thành lập Trung tâm Bảo tồn và Phát triển thủ công truyền thống Việt Nam, mở các khóa đào tạo thiết kết sản phẩm cho các làng nghề, tư vấn thiết kế mẫu mã sản phẩm, bao bì mỹ thuật cho các làng nghề tại Thái Nguyên…
