Hơn 200 xe ô tô đã bị kẹt trong một đường hầm đường cao tốc hôm 20/7 ở miền Trung Trung Quốc, khi lượng mưa lớn đổ xuống khu vực này. Những dòng nước tràn qua các lối vào của đường hầm, ngập gần đến trần. Hiện công tác tháo nước khỏi đường hầm vẫn tiếp diễn, và có ít nhất 4 người đã tử vong.
Lũ lụt đe dọa những đường hầm
Ban đầu, sự chú ý của quốc tế đến rủi ro an toàn giao thông do thời tiết khắc nghiệt tập trung vào tai nạn trong một đường hầm tàu điện ngầm ngập nước do mưa lớn tương tự ở Trịnh Châu, thuộc tỉnh Hà Nam, miền Trung Trung Quốc.
Các chuyên gia an toàn giao thông nhận định, vụ việc làm nổi bật những rủi ro mà biến đổi khí hậu cũng có thể gây ra cho người lái xe trên đường. ''Những vụ việc trên cho thấy các kỹ sư đường bộ, cũng như những nhà thiết kế hệ thống tàu điện ngầm, sẽ cần phải đối phó với lượng mưa dữ dội hơn liên quan đến biến đổi khí hậu'', theo Kara M. Kockelman - Giáo sư kỹ thuật giao thông tại Đại học Texas ở Austin.
Một đường hầm trên đường cao tốc “có thể trở thành chiếc bồn tắm trong một số trận mưa bão tương tự”, bà Kara cho biết, “và tình hình sẽ còn tồi tệ hơn do thảm họa khí hậu”.
Năm 2011, một nhóm chuyên gia Trung Quốc đã công bố tài liệu kỹ thuật chỉ ra rằng đường hầm Trịnh Châu (lúc đó vẫn đang được xây dựng), nằm ở một vùng trũng, nơi thường xuyên hình thành các ao tù đọng trên đường phố. Đường hầm mở cửa vào năm 2012.
Đường hầm được xây dựng với một hệ thống bơm được thiết kế để xử lý lượng mưa dự kiến đổ xuống 50 năm một lần. Trong khi đó, các nhà chức trách mô tả trận đại hồng thủy hôm 20/7, về lý thuyết là một sự kiện ít nhất 1.000 năm mới có một lần.
“Nếu nước tích tụ trong đường hầm”, tài liệu kỹ thuật cảnh báo, “nó sẽ đe dọa nghiêm trọng đến hoạt động an toàn của đường hầm”.
Chính quyền thành phố Trịnh Châu hôm 24/7 cho biết, số người chết chính thức do ngập lụt trong đường hầm tàu điện ngầm lên đến 13 người. Nhìn chung, số người chết của tỉnh do lũ lụt đã tăng lên 58 người, còn 5 người được ghi nhận là mất tích.
Trong khi ánh nắng chói chang hôm 24/7 đã làm khô các đường phố ở Trịnh Châu, nhiều cộng đồng ở tỉnh Hà Nam ở phía Bắc địa phương này tiếp tục phải đối mặt với tình trạng nước dâng cao. "Một số ngôi làng đang bị lũ lụt bao vây và cần phải sơ tán một số lượng lớn người dân", Guo Huajie - kỹ sư trưởng của Quân đoàn Cứu hỏa và Cứu hộ Hà Nam, cho biết tại một cuộc họp báo của chính phủ cùng ngày.
Sự cố đường hầm trên đường cao tốc có thể trở nên tồi tệ hơn nhiều, với 200 đến 300 xe ô tô đã bị mắc kẹt do nước dâng nhanh.
Bài toán công nghệ
Số người chết trong hôm đó đáng lẽ còn cao hơn, nếu không có một cựu lính biệt kích đặc nhiệm tiếp cận những chiếc xe để giải cứu những tài xế bên trong. Ông Yang Junkui - một cựu biệt kích Quân Giải phóng Nhân dân đã góp phần vào giải cứu những lái xe trong đường hầm ngập nước hôm 20/7.
Người đàn ông 45 tuổi, nói với các tổ chức tin tức Thượng Hải rằng đã nhận được điện thoại di động tự động cảnh báo mưa lớn vào đầu giờ chiều 20/7. Người đàn ông này chạy xe cho Caocao - một công ty dịch vụ gọi xe tương tự như Uber.
Tiếp cận được đường hầm khi nước bắt đầu dâng lên và xe cộ dừng lại, ông Yang rời khỏi chiếc xe ngay trước khi những phương tiện xung quanh bắt đầu nổi. Ông gõ cửa những tài xế khác, yêu cầu họ thoát ra khỏi xe và dẫn họ đến nơi an toàn.
3 người phụ nữ dường như không biết bơi đã bị bỏ lại gần đó trên nóc một chiếc ô tô bị chìm, khi 2 người đàn ông di chuyển họ đến nơi an toàn. Ông Yang nhảy xuống dưới nước và kéo từng người một ra ngoài. Sau đó, ông cố gắng cứu những người lái xe khác nhưng không thành công và buộc phải rút lui do bị thương ở chân. Hãng xe công nghệ Caocao cho biết ông đã tức tốc về quê nhà ở phía bắc Trịnh Châu để “giải cứu” một khu vực khác có nguy cơ ngập.
Chỉ 2 tháng trước, chính quyền tỉnh Hà Nam đang xúc tiến đầu tư vào “đường hầm thông minh” trong cùng đường hầm cao tốc 4 làn xe bị ngập hôm 20/7. Công nghệ sử dụng các cảm biến để theo dõi và định vị chính xác người hoặc phương tiện, cũng như giám sát chặt chẽ những máy bơm nước của đường hầm. Một hệ thống trí tuệ nhân tạo có thể được sử dụng để phân tích ngay lập tức các vấn đề và đề xuất giải pháp.
Các đường hầm trên đường cao tốc được xây dựng với hệ thống bơm riêng. Nhưng lượng mưa lớn kỷ lục vào tuần trước đã đặt ra những thách thức lớn cho các nhà thiết kế. Để hoạt động, các hệ thống bơm như vậy cần phải có khả năng di chuyển nước đến một nơi nào đó mà không phải ở dưới nước. Trịnh Châu gần như bằng phẳng và thoát nước chậm. Tiến sĩ Kockelman khẳng định, bất kỳ cuộc điều tra nào về những gì đã xảy ra ở Trịnh Châu sẽ cần phải kiểm tra xem liệu điểm thoát cho các máy bơm có bị ngập nước hay không. Điều đó có thể khiến dòng nước chảy qua các máy bơm chuyển hướng ngược lại và lấp đầy đường hầm.
Các quan chức Trịnh Châu đã tổ chức 3 cuộc họp báo kể từ khi xảy ra lũ lụt ở đường hầm, nhưng họ vẫn chưa trực tiếp giải thích điều gì đã xảy ra. Trong khi đó, chính quyền địa phương vẫn đang rất vất vả để tháo nước khỏi hầm đường cao tốc. Vào chiều 23/7, họ vận hành một cặp máy bơm có kích thước gần bằng động cơ phản lực thương mại gắn với xe hút màu đỏ, cỡ động cơ cứu hỏa ở đầu phía nam của đường hầm. Nhưng nước bùn vẫn ngập sâu trong đường hầm đến mức chỉ có thể nhìn thấy nóc một chiếc ô tô màu trắng lấp ló trên dòng nước sâu.
