Tháng 11 năm nay, giá khí đốt tự nhiên tại châu Âu đã tăng mạnh, với mức giá tại trung tâm chuyển nhượng quyền sở hữu Hà Lan (TTF) lên đến 46 euro/MWh, tăng 16% chỉ trong một tháng. Sự gia tăng này bắt nguồn từ nhiều yếu tố như thời tiết lạnh bất ngờ, suy giảm sản lượng điện gió, và căng thẳng địa chính trị giữa Nga và Ukraine.
Tháng 11 chứng kiến nhiệt độ thấp hơn dự kiến ở Bắc bán cầu, đặc biệt tại Tây Bắc Âu và Đông Bắc Mỹ. Theo Quantum Commodity Intelligence, nhiệt độ dưới 0°C tại Tây Bắc Âu đã khiến thị trường khí đốt vốn căng thẳng trở nên thắt chặt hơn.
Bên cạnh đó, việc sản lượng điện gió giảm mạnh đã buộc các nhà điện phải chuyển sang sử dụng khí đốt. Điều này dẫn đến khả năng dự trữ khí đốt của châu Âu lần đầu tiên giảm xuống dưới 90% công suất trong năm 2023, thấp hơn mức trung bình 5 năm.
Xung đột Nga-Ukraine tiếp tục là yếu tố ảnh hưởng đến thị trường năng lượng châu Âu. Tuần trước, Gazprom – tập đoàn khí đốt lớn của Nga – bất ngờ ngừng cung cấp khí đốt cho Áo, làm dấy lên lo ngại về nguy cơ gián đoạn rộng hơn. Thêm vào đó, việc thỏa thuận vận chuyển khí đốt qua đường ống giữa Nga và Ukraine sẽ hết hạn vào cuối năm 2024 làm gia tăng nguy cơ gián đoạn nguồn cung khí đốt của châu Âu. Trong trường hợp không đạt được sự đồng thuận mới, các quốc gia Đông và Trung Âu có thể đối mặt với tình trạng thiếu hụt khí đốt nghiêm trọng giữa mùa Đông.
Mặc dù khí đốt qua đường ống từ Nga hiện chỉ chiếm 14 tỷ mét khối (Bcm) mỗi năm, một phần nhỏ trong tổng nhu cầu hàng năm 370 tỷ mét khối của Châu Âu, bất kỳ sự gián đoạn nào cũng có thể gia tăng áp lực lên cơ sở hạ tầng của châu lục này, đặc biệt trong giai đoạn nhu cầu về dầu đạt đỉnh.
Theo Goldman Sachs, trong trường hợp thỏa thuận vận chuyển giữa Nga và Ukraine được ký kết trở lại, giá TTF có thể giảm xuống 37 euro/MWh, giúp giảm áp lực đối với thị trường trong thời gian ngắn.
Ngược lại, nếu không có sự đồng thuận mới và xuất hiện thêm nhiều cú sốc như: thời tiết lạnh hơn hoặc sự chậm trễ của các dự án khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), giá khí đốt châu Âu có thể tăng vọt lên 77 euro/MWh. Trong trường hợp này, các nhà máy năng lượng sẽ phải chuyển sang sử dụng các sản phẩm thay thế như dầu, làm gia tăng chi phí năng lượng.
Goldman Sachs đã điều chỉnh dự báo giá TTF cho năm 2025 từ 34 euro/MWh lên 40 euro/MWh, trong bối cảnh khả năng lưu trữ khí đốt của châu Âu có thể chỉ đạt 40% công suất vào cuối mùa Đông năm 2025, thấp hơn so với mức 53% của năm 2024. Điều này cho thấy tình trạng căng thẳng về năng lượng sẽ còn kéo dài.
Hậu quả đối với nền kinh tế
Giá khí đốt tăng sẽ khiến chi phí năng lượng đối với các hộ gia đình và ngành công nghiệp ở châu Âu tăng cao, đặc biệt là những ngành sử dụng nhiều năng lượng như sản xuất thép, hóa chất và sản xuất hàng hóa. Điều này có thể làm suy yếu các nỗ lực phục hồi kinh tế sau đại dịch covid-19 và gia tăng áp lực lạm phát.
Hơn nữa, các ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng ở châu Âu có thể gặp khó khăn trong việc duy trì khả năng cạnh tranh với các đối thủ ở những khu vực có giá năng lượng thấp hơn.
Các nhà hoạch định chính sách có thể phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng trong việc trợ cấp chi phí năng lượng hoặc đẩy nhanh việc sử dụng năng lượng tái tạo để giảm sự phụ thuộc vào thị trường nhiên liệu hóa thạch.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý là mặc dù có sự gia tăng gần đây, giá khí đốt ở châu Âu vẫn thấp hơn đáng kể so với mức cao kỷ lục vào mùa Hè năm 2022, khi TTF tăng vọt lên gần 350 euro/MWh trong bối cảnh khủng hoảng năng lượng lên đến đỉnh điểm.
