Đó là nội dung chính trong Báo cáo số 147 của Bộ Công Thương gửi Thủ tướng về thực hiện kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ việc đàm phán giá điện của các dự án điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp.
Bộ Công Thương cho biết, tổng công suất 85 dự án bị chậm vận hành là hơn 4.600 MW. Đến 25/8, có 79 dự án (chiếm 94%) trong số này nộp hồ sơ đến Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Như vậy, còn 6 dự án, tổng công suất 284,7 MW chưa gửi hồ sơ đàm phán dù được đôn đốc nhiều lần.
Số dự án gửi hồ sơ, có 68 dự án đã thỏa thuận giá điện với EVN. Trong đó, 67 dự án đồng ý giá tạm bằng 50% khung giá phát điện, tức 754-908 đồng một kWh (chưa gồm thuế VAT), tùy loại nguồn điện mặt trời hay gió, để làm cơ sở ký hợp đồng mua bán điện, vận hành thương mại.
Đã có 61 dự án được EVN và chủ đầu tư thống nhất giá tạm, trình lên Bộ Công thương và có 58 dự án năng lượng tái tạo với tổng công suất hơn 3.181MW được Bộ Công Thương phê duyệt giá tạm tính. Trong số 61 dự án đã thống nhất giá tạm, có 43 dự án đã và đang trong giai đoạn thử nghiệm, trong đó có 20 dự án với tổng công suất 1.171,72 MW đã được công nhận ngày vận hành thương mại.
Báo cáo nêu, trong số các dự án đáp ứng các điều kiện kỹ thuật, 43 dự án đang thử nghiệm. Tuy nhiên, đến nay mới có 20 dự án khác đủ điều kiện vận hành thương mại (COD), tức là hệ thống có thêm 1.171,72 MW. Số dự án phát điện lên lưới mới chiếm 25% tổng số dự án không kịp vận hành để hưởng giá ưu đãi (giá FIT) trong 20 năm.
Liên quan đến các hồ sơ pháp lý, theo Bộ Công Thương, mới chỉ có 29/85 dự án chuyển tiếp được cấp giấy phép hoạt động điện lực, điều kiện cần để dự án được thử nghiệm, vận hành. Trong số các dự án này, có 20 dự án được cấp giấy phép toàn bộ dự án và 9 dự án được cấp giấy phép 1 phần dự án. Có 11 dự án đã nộp hồ sơ và đang được Bộ Công Thương kiểm tra, rà soát để cấp giấy phép. Đặc biệt, có tới 45 dự án vẫn chưa nộp hồ sơ đề nghị cấp giấy phép.
Thống kê của EVN cũng cho thấy, nhiều dự án chuyển tiếp chưa có văn bản gia hạn, giãn tiến độ thực hiện, đưa vào hoạt động của UBND tỉnh (quyết định chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư) và chưa hoàn thành các thủ tục về đất đai, các yêu cầu khác về đầu tư xây dựng. Cũng do thiếu các hồ sơ pháp lý nên đến nay mới có 20/85 dự án chuyển tiếp mới được Bộ Công Thương phê duyệt giá tạm và được công nhận ngày vận hành thương mại.
21 dự án có mức giá điện thấp hơn khung giá Bộ Công Thương cho biết, trên cơ sở hồ sơ các dự án chuyển tiếp và phương pháp quy định tại Thông tư 57/2020/TT-BCT, có 51 dự án đã được Công ty Mua bán điện rà soát, đàm phán, tính toán sơ bộ giá điện ở mức tỷ suất sinh lợi nội tại về tài chính tối đa là 12% (chưa xem xét loại bỏ các thành phần chi phí không hợp lý, hợp lệ trong tổng mức đầu tư) tương tự như các dự án nhà máy điện truyền thống.
Có tổng cộng 21/51 dự án có mức giá điện được tính toán thấp hơn khung giá đã được ban hành tại Quyết định 21 của Bộ Công Thương. Liên quan đến Thông tư 15/2022/TT-BCT quy định phương pháp xây dựng khung giá phát điện nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp, Bộ Công Thương cho rằng, việc ban hành Thông tư này là đúng thẩm quyền quy định tại Luật Điện lực, Luật Giá và các nghị định hướng dẫn.
Đầu năm 2022, Bộ Công Thương ban hành Thông tư 15 về cơ chế giá cho các dự án điện tái tạo chuyển tiếp sau khi giá FIT hết hiệu lực từ cuối 2020. Khung giá cho các dự án này được cơ quan quản lý đưa ra sau đó, nhưng nhiều chủ đầu tư phản ánh họ gặp khó khăn do giá mới đưa ra quá thấp.
Bộ Công Thương khẳng định trong báo cáo gửi Chính phủ, việc tính toán, đưa ra khung giá phát điện cho các dự án điện tái tạo chuyển tiếp đúng quy định. Khung giá này giảm bình quân 4,2-7,3% một năm so với giá FIT ban hành năm 2020 (giá FIT2) với điện mặt trời mặt đất và nổi.
Với điện gió, mức này cũng giảm 4,2-4,3% một năm so với FIT2. Bộ Công Thương cho biết, sẽ tiếp tục rà soát khung giá cho các dự án chuyển tiếp và kịp thời sửa, bổ sung nếu phát hiện bất cập.
