40 người, 2 năm suy tư cho gần 20 phút phim
Bộ phim hoạt hình 3D "Quyết định lịch sử" của đạo diễn Hà Bắc không chỉ kể về Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong thời khắc then chốt (đêm 25/1/1954), mà còn nói về những tấm gương hy sinh dũng cảm trong cuộc chiến đấu này như: Bế Văn Đàn, Phan Đình Giót, Tô Vĩnh Diện... Để có 20 phút phim, hơn 40 họa viên đã phải làm dài hơn thế, và quan trọng hơn cả, họ đã phải lao động cật lực suốt 2 năm. Để đúng ngày thượng thọ 100 tuổi của Đại tướng, những thước phim ấy kịp đến với ông và gia đình.
Hai năm, mấy chục con người tất bật đi lại giữa Điện Biên và Hà Nội, thăm lại lán chỉ huy Mường Phăng, đồi A1, hầm bí mật của tướng Des Castries…, chụp lại từng đôi dép cao su, đoạn gỗ chặn pháo của bộ đội ta ngày ấy… chỉ cho một nỗi lo khắc họa cho thật và chi tiết trận đánh trên đồi A1. Riêng việc xây dựng hình ảnh Tướng Giáp, đoàn làm phim đã phải thiết kế nhiều hình mẫu: Tướng Giáp thời trẻ của năm 1954, tướng Giáp khi về già, Tướng Giáp suy tư, Tướng Giáp ra trận… Tất cả được làm tỉ mỉ từ vóc dáng, làn da đến mái tóc. Chỉ tính riêng hơn 4 phút khắc họa hình ảnh Tướng Giáp suy tư trong đêm 25/1/1954, với những chi tiết nhíu mày, đôi mắt mở to và suy ngẫm, bàn tay cầm chiếc bút chì hết nâng lên đặt xuống, lúc úp lúc mở… đạo diễn Hà Bắc phải mất cả năm trời đắn đo cân nhắc từng khuôn hình, xóa đi rồi lại yêu cầu họa viên tạo hình lại. Không chỉ vậy, đạo diễn còn tập trung ý tưởng lớn vào hình ảnh kết phim. "Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung, Hồ Chủ tịch và Tướng Giáp trở thành những bức tượng đồng đi vào lịch sử. Bởi đây là những nhân vật lừng danh, có công lớn với đất nước, là niềm tự hào của cả dân tộc. “Tôi muốn gửi đến các bạn trẻ thông điệp: Hãy biết về chiến công của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nhớ đến công lao của các bậc anh hùng. Đó cũng là những tấm gương để các bạn học tập trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc" - đạo diễn Hà Bắc chia sẻ.
Chỉ là món quà kỷ niệm
"Quyết định lịch sử" được Công ty HIPT đầu tư hơn nửa tỉ đồng kinh phí cho sản xuất. Nhưng cho đến lúc này, bộ phim vẫn chỉ là món quà kỷ niệm của những người tâm huyết dành tặng Đại tướng và gia đình trong ngày mừng ông thượng thọ. Bởi vì, nếu làm đúng thủ tục cấp phép, xin kinh phí đầu tư của Nhà nước, chưa biết đến bao giờ bộ phim mới hoàn thành. Theo đạo diễn Hà Bắc: "Đến nay, để có được giấy phép phát hành, công ty thực hiện sẽ phải đứng ra lo hàng loạt thủ tục rườm rà. Chính vì vậy, chúng tôi chọn phương án tặng phim và bản quyền cho gia đình Đại tướng Võ Nguyên Giáp".
Thực tế, từ trước tới giờ, các nhà làm phim hoạt hình Việt chưa ai "chạm" vào đề tài lịch sử cận đại và hiện đại. Bởi vì, động đến lịch sử là động đến sự tranh cãi, chưa kể ngôn ngữ hoạt hình là ngôn ngữ ước lệ, thậm chí hài hước. Theo đạo diễn Hà Bắc: "Ngay cả thời điểm then chốt trong cuộc đời Đại tướng Võ Nguyên Giáp và lịch sử, trong hồi ký của ông cũng chỉ diễn đạt duy nhất một câu: Đêm hôm đó, Đại tướng băn khoăn trăn trở rất nhiều. Băn khoăn ở đâu, trăn trở thế nào, lịch sử không ghi lại. Điều này đòi hỏi người làm nghệ thuật phải suy tư".
Phiêu lưu với "Quyết định lịch sử" là sự cả gan của đạo diễn Hà Bắc - người làm phim hoạt hình 3D đầu tiên của Việt Nam. Anh nói rằng: "Cho tôi cơ hội làm lại, tôi không còn đủ sức làm một bộ phim như thế". Tuy nhiên, đối với anh và hơn 40 họa viên trẻ, những tháng ngày làm phim là những tháng ngày đầy kỷ niệm.
