| Ông Trần Quang Năng - Trưởng phòng Dự báo thời tiết (Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia). |
Thưa ông, mặc dù mới lập Xuân, thế nhưng thời tiết lại nắng nóng như mùa Hè, không chỉ trong Nam mà cả ngoài Bắc, nhất là dịp Tết Nguyên đán vừa qua. Đặc biệt, chiều 16 đến hết đêm 17/2, ở các tỉnh Bắc Bộ đã xảy ra đợt mưa dông, sấm trên diện rộng, tuyết bất thường ở một số khu vực vùng núi phía Bắc… Ông có thể lý giải hiện tượng thời tiết như trên?
- Dịp Tết Nguyên đán vừa qua, các vùng trên cả nước có thời tiết nắng nóng kéo dài với nền nhiệt cao hơn so với cùng thời điểm này nhiều năm. Nguyên nhân chính là khối không khí lạnh chi phối thời tiết Bắc Bộ suy yếu và không có đợt không khí lạnh tăng cường nào bổ sung trong những ngày qua. Ngoài ra, một khối không khí nóng ở phía Tây phát triển và tác động đến miền Bắc khiến tình trạng nóng kéo dài hơn trong dịp Tết.
Còn việc xảy ra mưa rào, giông, ở Tuyên Quang, Tam Đảo, Bảo Lạc (Cao Bằng), Quảng Hà (Quảng Ninh) 86mm,... ; dông kèm lốc xoáy gây gió giật mạnh, mưa đá đã xảy ra ở Mù Cang Chải (Yên Bái), Sa Pa và Bát Xát (Lào Cai), Sơn La, Thái Nguyên là do ảnh hưởng của rãnh áp thấp có trục 24 - 26 bị đẩy dịch về phía Nam bởi một khối không khí lạnh từ phía Bắc kết hợp với hội tụ trong rãnh gió Tây trên cao. Cùng đó là do điều kiện nền nhiệt độ chung ở các tỉnh Bắc Bộ trong thời gian qua khá cao, cộng thêm độ ẩm lớn trong khí quyển đã tạo điều kiện thuận lợi cho mưa dông phát triển.
Thời tiết biến đổi bất thường như vậy sẽ ảnh hưởng thế nào trong mùa Xuân - Hè 2019, thưa ông?.
- Dự báo, nhiệt độ trung bình từ tháng 3 - 8/2019 trên phạm vi toàn quốc phổ biến ở mức cao hơn trung bình nhiều năm (TBNN) cùng thời kỳ khoảng 0,5 - 1,00 độ C; riêng tháng 3/2019 tại khu vực Bắc Bộ có khả năng cao hơn từ 1,0 - 2,00 độ C so với giá trị TBNN cùng thời kỳ. Trong nửa cuối tháng 2 và tháng 3/2019 tại Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ hiện tượng rét đậm, rét hại ít có khả năng xuất hiện. Nắng nóng có khả năng xuất hiện sớm hơn trung bình tại các khu vực phía Tây Bắc Bộ và khu vực Trung Bộ.
Do đó, từ tháng 3 - 5/2019, nguy cơ xảy ra hạn hán, thiếu nước tại các tỉnh thuộc khu vực Nam Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên, đặc biệt tình hình hạn hán thiếu nước xảy ra nghiêm trọng hơn ở những vùng ngoài công trình thủy lợi phụ trách tưới tại khu vực Tây Nguyên. Các tỉnh ven biển Trung, Nam Trung Bộ mùa khô khả năng kéo dài tới tháng 8 - 9/2019, nguy cơ cao xảy ra hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn vùng cửa sông tại các tỉnh thuộc khu vực Trung, Nam Trung Bộ.
Còn khu vực Bắc Bộ, từ nửa cuối tháng 2 - 4/2019, nguồn nước so với TBNN khu vực Tây Bắc phổ biến ở mức cao hơn từ 5 - 20%; khu vực Việt Bắc phổ biến thiếu hụt từ 10 - 20%; khu vực Đông Bắc thiếu hụt từ 10 - 20%; khu vực Đồng Bằng Bắc Bộ mức xấp xỉ TBNN trong tháng 2, từ tháng 3 - 4 thiếu hụt từ 30 - 40%.
Ông có thể đưa ra những cảnh báo cho người dân để giúp hạn chế những rủi ro do thời tiết gây ra?
- Trong năm 2019, mưa đá xuất hiện ngay giữa tháng 2 này báo hiệu cho thấy dấu hiệu về thời kỳ mưa dông với các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như lốc xoáy, gió giật mạnh, sét, mưa đá,… đã đến rất gần. Thêm nữa, với nền nhiệt độ đang có xu hướng cao hơn TBNN trong các tháng gần đây, sẽ là điều kiện nhiệt lực góp phần cho chúng ta dự đoán về một mùa thiên tai sẽ diễn ra khó lường, phức tạp trong thời gian tới.
Mưa đá là hiện tượng thời tiết nguy hiểm, có nhiều dạng và được hình thành trong các đám mây đối lưu gây thiệt hại nặng nề đến người và hoa màu,... Để chủ động ứng phó với thiên tai nói chung và mùa mưa, dông, lốc, sét, mưa đá sắp tới, người dân và chính quyền địa phương cần chú ý theo dõi chặt chẽ các bản tin dự báo, cảnh báo thiên tai từ các cơ quan hữu quan.
Trên cơ sở thông tin dự báo, cảnh báo đó các cấp chính quyền địa phương cần chủ động xây dựng các phương án lao động, sản xuất, sinh hoạt phù hợp với từng thời đoạn thiên tai, từng loại hình thiên tai cho người dân. Các cơ quan hữu quan tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến kiến thức khí tượng thủy văn và cách thức phòng chống thiên tai đến từng người dân, cộng đồng.
Ngoài ra, bà con cũng cần nắm được dấu hiệu nhận biết xảy ra mưa đá để có những phòng vệ kịp thời tránh thiệt hại. Nếu thấy trời nổi dông, gió, mây đen bao phủ bầu trời gần như kín tầm mắt, có dạng như bầu vú, rồi dông, gió nổi lên mạnh, tạo ra tiếng "ù ù, ầm ầm" liên tục thì bạn hãy cảnh giác với mưa đá. Nếu tiếp đó có lắc rắc vài hạt mưa rào và cảm thấy nhiệt độ không khí lạnh đi nhanh chóng, có thể mưa đá sẽ xảy ra.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
| Theo các kết quả dự báo mới nhất về hiện tượng ENSO của các cơ quan dự báo khí hậu trên thế giới, hiện tượng ENSO được dự báo sẽ duy trì trạng thái El Nino yếu trong các tháng tiếp theo của nửa đầu năm 2019 với xác suất 60 - 70%, đến nửa cuối năm 2019 nhiệt độ mặt nước biển khu vực NINO3.4 có xu hướng giảm dần và ENSO có khả năng trở về trạng thái trung tính. Như vậy, có thể nhận định El Nino năm 2018 - 2019 có cường độ yếu và không kéo dài. |
