Cách đây 235 năm, ngày mùng 5 Tết Kỷ Dậu, Hoàng đế Quang Trung cùng đoàn quân chiến thắng tiến vào Kinh thành Thăng Long trong niềm hân hoan của Nhân dân, kinh thành sạch bóng quân thù.
Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa đã ghi một dấu son chói lọi trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc, trở thành biểu tượng của tinh thần đoàn kết, truyền thống yêu nước của người dân đất Việt, ghi dấu nghệ thuật quân sự tuyệt vời, thiên tài quân sự Hoàng đế Quang Trung. Bằng thắng lợi này, nhân dân ta đã đập tan mộng xâm lăng của ngoại bang, giữ vững nền độc lập, chủ quyền của dân tộc.
Theo “Thăng Long cổ tích khảo”, chùa Kim Sơn ở thôn Kim Mã, huyện Vĩnh Thuận, nay là phường Kim Mã (quận Ba Đình). Triều Lý sau khi định đô ở Thăng Long, Kim Mã là chỗ pháp trường, người trong thôn dựng am nhỏ để thờ muôn linh. Sau này, thi hài nghĩa quân Tây Sơn tử trận tại Đống Đa (năm 1789) trong kháng chiến chống quân Thanh được đưa vào tử táng tại đây.
Năm Tân Tỵ niên hiệu Tự Đức (1881), am bị đổ do bão, người trong thôn dựng lại bằng gạch ngói, tô tượng Phật, đặt linh vị để thờ và gọi là chùa Tàu Ngựa (Tàu Mã). Năm 1898, chùa trùng tu, đổi tên là Kim Sơn. Năm 1932 xây lại chùa, dựng tòa Tam bảo, đền thờ Mẫu và đàn Vạn Linh thờ các tử sĩ nhằm nhắc nhở cháu con ghi nhớ.
Phát huy truyền thống yêu nước, đạo lý uống nước nhớ nguồn, giữ gìn nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc, ngàn năm văn hiến của dân tộc, ngày 5 tháng Giêng hằng năm, tại di tích lịch sử chùa Kim Sơn, quận Ba Đình và phường Kim Mã đều long trọng tổ chức lễ dâng hương tưởng nhớ các anh hùng của nghĩa quân Tây Sơn đã anh dũng hy sinh đánh đuổi giặc Thanh vì độc lập dân tộc, tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ là những người con của quê hương Kim Mã đã anh dũng hy sinh trong 2 cuộc chiến tranh chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược.
Lễ tưởng niệm được tổ chức trang trọng với nghi lễ thiêng liêng theo phong tục lâu đời như cầu siêu cho các anh hùng nghĩa quân Tây Sơn, lễ rước kiệu Đức thánh Phùng Hưng từ đình Kim Mã sang chùa Kim Sơn, lễ tế Nam quan, Nữ dâng hương bái yết, nghi thức dâng hương…
