Đó là nội dung chính tại hội thảo “Chuyển đổi số và xu hướng M&A trong lĩnh vực công nghệ năm 2022” do Tạp chí Nhà đầu tư kết hợp cùng Nova Group tổ chức sáng 11/1.
Đòi hỏi bức bách
Tại Việt Nam, tháng 6/2020 Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 749/QĐ-TTg phê duyệt “Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến 2030”, với mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam trở thành quốc gia số trên cơ sở phát triển Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số. Theo chương trình này, doanh nghiệp vừa là trung tâm, vừa là chủ thể, đồng thời là mục tiêu, động lực của chuyển đổi số.
Theo báo cáo của Công ty KPMG, tính riêng trong 10 tháng năm 2021, số lượng các thương vụ M&A đã tăng gấp đôi và tổng giá trị giao dịch tăng gấp 3 lần so với cả năm 2020. Tổng biên tập Tạp chí Nhà đầu tư - TS Nguyễn Anh Tuấn cho biết, chuyển đổi số đang là đòi hỏi bức bách đối với mọi quốc gia và doanh nghiệp.
Tại Việt Nam những năm gần đây, mức độ chuyển đổi số của các doanh nghiệp còn khác nhau và không phải doanh nghiệp nào cũng thành công trong chuyển đổi số. Hiện có nhiều doanh nghiệp chú trọng chuyển đổi số và đạt được những thành công đáng khích lệ. Những doanh nghiệp chuyển đổi số thành công đã kiểm soát có hiệu quả dịch Covid-19, duy trì sản xuất, kinh doanh, phát triển kênh phân phối, bán hàng; gia tăng trải nghiệm khách hàng; tiết kiệm chi phí vận hành… qua đó nâng cao hiệu quả hoạt động, gia tăng lợi nhuận và nâng cao năng lực cạnh tranh.
“Cùng với xu hướng đẩy nhanh chuyển đổi số, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản trị doanh nghiệp và hoạt động sản xuất, kinh doanh, một làn sóng M&A trong lĩnh vực công nghệ thông tin đã xuất hiện và được dự báo còn dâng cao trong những năm tới” - Tổng biên tập Tạp chí Nhà đầu tư cho hay.
Tỷ lệ quá thấp
Hiện tại, Việt Nam có tỷ lệ thuê bao băng rộng (cả cố định và di động tương đối tốt so với một số quốc gia trong khu vực (Thái Lan, Indonesia, Malaysia). Tỷ lệ các doanh nghiệp trực tuyến sử dụng thanh toán kỹ thuật số cũng ngang bằng với một số nước trong khu vực.
Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ KH&ĐT) Bùi Thu Thủy khẳng định: Chuyển đổi số sẽ giúp doanh nghiệp phát triển mô hình kinh doanh và sáng tạo ra các sản phẩm, dịch vụ mới.
Thời gian qua, chuyển đổi số của các doanh nghiệp đã được đẩy mạnh nhằm nắm bắt tối đa cơ hội trong bối cảnh mới. Chính phủ cũng đang tăng cường các giải pháp và hỗ trợ đối với doanh nghiệp trong việc ứng dụng công nghệ thông tin. Đầu tháng 1/2021, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT đã phê duyệt Chương trình Hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số giai đoạn 2021 - 2025. Chương trình có mục tiêu hỗ trợ thúc đẩy chuyển đổi số trong doanh nghiệp thông qua tích hợp, áp dụng công nghệ số để nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, nâng cao năng lực và lợi thế cạnh tranh, tạo ra các giá trị mới.
Trong đó, 100% doanh nghiệp tiếp cận thông tin từ chương trình và nâng cao kiến thức về chuyển đổi số; 100.000 doanh nghiệp được nhận các hỗ trợ từ chương trình như sử dụng công cụ tự đánh giá mức độ sẵn sàng chuyển đổi số, hỗ trợ đào tạo, tư vấn, kết nối các giải pháp.
Theo Vụ trưởng Vụ Quản lý doanh nghiệp (Bộ TT&TT) Nguyễn Trọng Đường, thời gian qua, Bộ TT&TT đã nỗ lực hỗ trợ quá trình chuyển đổi số cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Cụ thể, Bộ TT&TT triển khai nhiều chương trình hỗ trợ với mục tiêu mỗi năm tối thiểu thúc đẩy 30.000 doanh nghiệp tiếp cận các nền tảng kỹ thuật số. Dù vậy, trong năm 2021, chỉ mới 16.000 doanh nghiệp tiếp cận được, một con số quá nhỏ so với mức 800.000 doanh nghiệp cả nước.
"Sắp tới, chúng tôi mong muốn các bộ, ngành, các tỉnh, thành cùng hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số, đặc biệt doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đây cũng là nhóm doanh nghiệp bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi dịch Covid-19. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi số của họ vẫn gặp phải một số rào cản như thiếu thông tin, mất nhiều thời gian để đào tạo, hướng dẫn cũng như thiếu nguồn lực hỗ trợ kinh tế" - ông Nguyễn Trọng Đường nói.
Gỡ rào cản hạn chế
Bình luận về số lượng doanh nghiệp tiếp cận các nền tảng kỹ thuật số, TS. Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh cho biết: Con số doanh nghiệp chuyển đổi số mỗi năm lại càng hạn chế so với mục tiêu. Do vậy, Việt Nam vẫn là nước trung bình về chuyển đổi số trong khối ASEAN. Bởi, kể từ khi Việt Nam bắt đầu sử dụng thuật ngữ chuyển đối số cách đây 3 năm (năm 2019), đến nay nhận thức về chuyển đổi số đã có chuyển biến nhưng hành động vẫn mang tính phong trào, bước đầu chỉ có chút khởi sắc.
Nhìn nhận dưới góc độ pháp lý, ông Nguyễn Trọng Đường thông tin, Bộ TT&TT đang xây dựng Luật Giao dịch điện tử nhằm đưa tất cả giao dịch truyền thống lên điện tử. Trong khi đó, Luật Công nghiệp, Công nghệ số dự kiến trình Quốc hội năm 2025.
Về vấn đề này, GS TSKH Nguyễn Mại - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài (VAFIE) chia sẻ: Mục tiêu của Chính phủ đến năm 2030 kinh tế số chiếm khoảng 30% GDP. Tuy nhiên, năm 2022 mới có luật đầu tiên được thông qua, đến giữa 2023 mới thực hiện được. Có nghĩa là thể chế không đáp ứng được mục tiêu. Cách làm luật hiện nay của chúng ta luôn chậm và không đáp ứng được thời cuộc của đất nước.
Liên quan đến khía cạnh doanh nghiệp, chuyên gia này cho rằng Nhà nước phải đào tạo cho doanh nghiệp, đặc biệt doanh nghiệp nhỏ và vừa. Chính phủ, các bộ, ngành nên quan tâm, giúp đỡ doanh nghiệp tự chuyển đổi số, chứ không phải chỉ đưa ra khuyến nghị để họ tự làm. Hiện nay, các doanh nghiệp nhỏ và vừa đang phải làm thế nào để khôi phục sản xuất, để trả lương cho công nhân. Nếu ai đó giúp họ có số vốn đầu tư thì họ có thể vừa giải quyết được khó khăn vướng mắc vừa thực hiện được chuyển đổi số. Việc hỗ trợ sẽ có rủi ro, để họ tiếp cận được vốn thậm chí 20% mất vốn, nếu chúng ta không có cách hỗ trợ như vậy thì họ không thể tham gia chuyển đổi số được.
"Việc bây giờ phải làm là giúp doanh nghiệp thay đổi theo hướng tự vận động và làm thế nào doanh nghiệp chủ động trong việc tiếp cận các tập đoàn lớn. Bởi trong các hiệp hội, doanh nghiệp nhỏ nào cũng lép vế, Việt Nam sẽ không thành công nếu không chuyển đổi số các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Các doanh nghiệp lớn cũng phải có trách nhiệm với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tóm lại, nhà nước nên làm nhanh thể chế, đồng thời nên có cách tiếp cận để doanh nghiệp tự chuyển đổi số, họ cần gì thì hướng dẫn họ" - GS Mại nói.
Trong khi đó, theo TS. Võ Trí Thành, để doanh nghiệp chuyển đổi số tốt cần đảm bảo 5 yếu tố gồm: Tư duy nhận thức của người đứng đầu, cuộc cách mạng về thể chế, nguồn nhân lực, hạ tầng và tinh thần doanh nghiệp sáng tạo. Ngoài ra, quá trình chuyển đổi số phải gắn với chiến lược kinh doanh thực, phải nghĩ lớn nhưng làm từng bước nhỏ và phải có ý nghĩa lan tỏa, kết nối đối tác với khách hàng và sản phẩm. Cuối cùng là vai trò người đứng đầu, những doanh nghiệp chuyển đổi số tốt thường có giám đốc công nghệ.
Để phát triển kinh tế số trong đầu tư kinh doanh, Chính phủ cần sớm sửa đổi Luật Giao dịch điện tử. Xây dựng khung pháp lý (gồm cả sandbox) cho các hoạt động kinh doanh số, tài sản số. Quy định về quản lý dữ liệu và chia sẻ thông tin, dữ liệu. Ngoài ra, cần chuẩn hóa cơ sở dữ liệu ở cả cấp quốc gia, quy định về dịch vụ đám mây cũng như quy định, chính sách bảo vệ người tiêu dùng tài chính, trong đó có tài chính số... (TS. Cấn Văn Lực - chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV)
Với làn sóng chuyển đổi số diễn ra trên toàn cầu, Nova Group cũng không ngoại lệ. Do đó, M&A là chiến lược quan trọng của chúng tôi trong thời gian tới. Trong các lĩnh vực chính (bất động sản, thương mại dịch vụ, nông nghiệp hàng tiêu dùng), Nova Group gần đây xây dựng Nova Tech đầu tư giải pháp công nghệ phần mềm. Với M&A, Nova Tech tìm kiếm các đối tác doanh nghiệp có tiêu chí: Đội ngũ phát triển chuyên nghiệp, trình độ chuyên môn cao, định hướng phát triển phù hợp với công ty. Các doanh nghiệp có thể tận dụng hệ sinh thái của Nova Group và tệp khách hàng của tập đoàn. Từ đó, có thể có các hoạt động trao đổi mua bán, đẩy mạnh hoạt động P2B. (Giám đốc Công nghệ Nova Tech Nguyễn Thế Vinh)
