Văn kiện gồm 77 trang này nhắc lại 12 ưu tiên mà Thủ tướng Anh Theresa May đưa ra hồi tháng trước, trong đó nhấn mạnh nước Anh sẽ tìm kiếm một thỏa thuận thương mại tự do toàn diện với EU nhưng không bao gồm quy chế chuyển tiếp vô thời hạn. Về nhập cư, Anh sẽ đưa ra hệ thống mới nhằm kiểm soát người di cư từ EU, được chia làm nhiều giai đoạn để các DN có thời gian thích ứng, theo đó hỗ trợ thanh lọc lượng người nhập cư, giữ lại những cá nhân lao động chất lượng cao và sinh viên tiềm năng từ nước ngoài. Sách Trắng khẳng định, Anh cần thời gian để tiến hành từng bước bất kỳ cuộc đàm phán mới nào về các vấn đề như kiểm soát người nhập cư và hệ thống thuế quan sau khi rời EU. Những mục tiêu mà bà May đưa ra còn bao gồm việc nước Anh sẽ tiếp tục hợp tác an ninh với EU, duy trì khu vực đi lại chung giữa Anh và Ireland, đồng thời tiếp tục có những "đóng góp hợp lý" vào ngân sách EU...
| Sách Trắng về Brexit là thông điệp khẳng định của Thủ tướng Anh rằng lộ trình Anh rời khỏi EU sẽ minh bạch và hiệu quả. |
Chỉ vài giờ sau khi được công bố, Sách Trắng vấp phải chỉ trích từ cả phía ủng hộ và nghi ngờ châu Âu. Có lo ngại rằng Sách Trắng chưa là cơ sở đủ mạnh mẽ cho các bộ trưởng và giới chức Anh tiến tới đàm phán trong 2 năm tới, sau khi Điều luật 50 được kích hoạt. Theo đó, hệ thống quản lý nhập cư mà văn kiện này nêu ra bị phe hoài nghi phản đối khi được chia thành nhiều giai đoạn thay vì ngay lập tức triển khai. Phe đối lập tại Anh cũng cho rằng "Sách Trắng Brexit" mà Chính phủ vừa công bố còn rất "sơ sài" và "thiếu chi tiết." Bản thân nội bộ Anh cũng có những bất đồng sâu sắc về các điều kiện thực hiện Brexit. Lực lượng cánh hữu trong Chính phủ Anh ủng hộ phương án hủy bỏ hoàn toàn sự liên kết với thị trường chung và liên minh thuế quan của EU, cấm tự do đi lại và hủy bỏ khả năng làm việc với Tòa án EU. Trong khi đó, lực lượng theo hướng cánh tả phản đối kịch bản này vì cho rằng điều đó sẽ đem lại những hậu quả không thể khắc phục cho giới DN Anh vì giới DN Anh đang hoạt động ở châu Âu theo các điều kiện chung và không gặp bất cứ rào cản nào. Tuy nhiên, việc công bố văn kiện này là lời khẳng định của Thủ tướng Theresa May rằng chiến lược Brexit của Chính phủ Anh có mục tiêu cụ thể, rõ ràng và cần được thúc đẩy theo đúng lộ trình.
Hơn nửa năm sau cuộc trưng cầu dân ý Brexit, nước Anh đã trải qua nhiều biến chuyển mạnh mẽ. Bên cạnh tình trạng chia rẽ sâu sắc trong xã hội cũng như chính giới, đồng Bảng giảm giá mạnh, Brexit cũng mang lại những cơ hội quan trọng thông qua cam kết tiếp tục thúc đẩy tự do hóa thương mại với một nền kinh tế mở. Chính phủ Anh bước đầu đã tạo dựng được niềm tin cho giới đầu tư và có cơ hội giành lại quyền độc lập, đặc biệt trong lĩnh vực nhập cư, triển khai kế hoạch đàm phán và ký kết các thỏa thuận thương mại tự do (FTA). Trong bối cảnh quá trình Brexit vẫn đang ở giữa lằn ranh cơ hội và thách thức, nước Anh vẫn đang nỗ lực hết sức để đạt được lợi ích triệt để trong lộ trình sắp tới và Sách Trắng là bước đi cụ thể đầu tiên để đạt được mục tiêu vừa độc lập vừa thịnh vượng.
Cẩm Anh
