Sàng lọc thính lực cho trẻ: Đừng để khi quá muộn

Tuy nhiên, tại Bệnh viện (BV) Nhi T.Ư, nhiều gia đình đưa con đến khám quá muộn khiến hành trình tìm lại âm thanh cho bé vô cùng gian truân.

Nhiều nguyên nhân trẻ bị mất thính lực

Bé Nguyễn Trường Phúc (5 tuổi, Nam Định) đã gắn bó với các cô giáo ở Trung tâm thính học, BV Nhi T.Ư được gần 3 năm nay. Theo anh Nguyễn Khắc Trường, bố bé Phúc, khi bé khoảng 10 tháng tuổi, anh nhận thấy con trai chậm nói, không phản ứng với các tiếng động ở phía sau. Lúc ấy, cả gia đình nghĩ rằng bé chỉ chậm bình thường nên không đưa cháu đi khám ngay. Mãi đến khi con được 2 tuổi, thấy con không đáp lời khi bố mẹ gọi, không hứng thú chơi với các bạn cùng tuổi, phải nói rất to thì con mới nghe thấy, anh Trường mới đưa bé đến khám tại BV Nhi T.Ư và được điều trị từ đó đến nay. Tương tự, bé Phương Thủy (Hà Nội) được 15 tháng tuổi, bố mẹ bắt đầu lo lắng vì thấy con trầm lặng khác thường. Bé không quay lại khi người khác gọi tên, không giật mình khi có tiếng động lớn và cũng không bi bô những tiếng quen thuộc như trẻ cùng lứa tuổi. Gia đình đưa con đến khám tại BV Nhi T.Ư và BV Tai Mũi Họng T.Ư. Ở cả hai nơi, bé đều được chẩn đoán điếc mức độ sâu.

Bác sĩ khám cho bệnh nhân Nguyễn Trường Phúc tại Bệnh viện Nhi T.Ư. Ảnh: Hải Lý

Theo bác sĩ Lại Thu Hà - Khoa Tai Mũi Họng, BV Nhi T.Ư, cả hai trường hợp bệnh nhi kể trên nằm trong nhóm nguy cơ cao do mẹ các cháu đều mắc rubella trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Ngoài ra, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng nghe kém ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ như trong gia đình có người bị nghe kém bẩm sinh. Hay trẻ bị nhiễm trùng trong thời kỳ mang thai, cân nặng khi sinh dưới 1.500g, viêm màng não mủ, trẻ sơ sinh thở máy kéo dài từ 10 ngày trở lên. Bên cạnh đó, những trẻ bị chấn thương đầu, trẻ dùng kháng sinh nhóm aminoglycosis hơn 5 ngày, trẻ bị bệnh thoái hóa thần kinh như u xơ thần kinh, động kinh, trẻ mắc các bệnh nhiễm trùng như quai bị, sởi đều có nguy cơ kém thính lực.

Để muộn, khó phục hồi

Cũng theo bác sĩ Hà, trẻ bị suy giảm thính lực nếu không được phát hiện và can thiệp sớm (tốt nhất là trước 2 tuổi) sẽ không thể phục hồi ngôn ngữ như trẻ bình thường. Đây là nguyên nhân dẫn tới khó khăn trong học tập, giao tiếp và ảnh hưởng đến tâm lý xã hội của trẻ. Vì vậy, sàng lọc nghe kém sớm là vô cùng cần thiết đối với quá trình phát triển của trẻ. Theo đó, nên được sàng lọc trong vòng một tháng sau khi sinh, chẩn đoán xác định trong vòng 3 tháng sau sinh và tiến hành can thiệp (nếu trẻ bị nghe kém) trong vòng 6 tháng sau sinh.

Còn theo TS Nguyễn Tuyết Xương - Trưởng khoa Tai Mũi Họng, BV Nhi T.Ư, tại BV, các bác sĩ đã tiến hành sàng lọc khiếm thính bằng phương pháp đo âm ốc tai (OAE) kết hợp điện thính giác thân não (ABR). Nếu trẻ được phát hiện mất thính lực muộn (từ 2 – 3 tuổi) có thể gặp khó khăn trong phát âm, phát triển ngôn ngữ và nhận thức so với các trẻ bình thường, có thể phải gánh chịu những khuyết tật vĩnh viễn như bị câm, điếc. Những gia đình có con bị khiếm thính, hành trình tìm kiếm lại âm thanh để trẻ nghe được, nói được rất kỳ công và đòi hỏi sự kiên trì của các bậc cha mẹ.

Vì vậy, bác sĩ Xương khuyến cáo, gia đình nên cho bé tham gia sàng lọc khiếm thính sớm. Trong trường hợp nghi ngờ trẻ khiếm thính phải đi khám chuyên sâu để được những chuyên gia về thính học tư vấn, thời gian để chăm sóc trẻ hiệu quả chỉ khoảng 3 - 5 năm đầu.

Tại Việt Nam và trên thế giới, cứ 1.000 trẻ sinh ra thì có đến 3 - 4 trẻ bị giảm thính lực bẩm sinh. Mất thính lực có thể ở 1 hoặc cả 2 tai. Hiện, các BV như Nhi T.Ư, Phụ sản T.Ư, Phụ sản Hà Nội... đều triển khai sàng lọc thính lực sơ sinh. Có 2 phương pháp sàng lọc: Đo lường âm thanh thoát ra từ ốc tai và Đáp ứng âm của cuống não. Cả 2 phương pháp đều rất đơn giản, nhanh gọn, độ chính xác cao.