Mở rộng phạm vi cấp giấy chứng nhận căn cước
Ngày 25/10, tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khoá XV, thảo luận ở hội trường, đại biểu Nguyễn Phương Thủy (Đoàn TP Hà Nội) đánh giá cao nỗ lực của cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra đã giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội để hoàn thiện dự thảo luật.
Góp ý về quy định cấp giấy chứng nhận căn cước cho người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch, đại biểu Nguyễn Phương Thuỷ bày tỏ nhất trí với việc cần cấp giấy tờ tuỳ thân, xác định căn cước cho những đối tượng trên để phục vụ quản lý xã hội đầy đủ, toàn diện. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị xem xét mở rộng phạm vi cấp giấy chứng nhận căn cước cho tất cả những người không quốc tịch, đang cư trú trên lãnh thổ Việt Nam nhằm có cơ chế quản lý có hiệu quả đối với nhóm đối tượng này. Qua đó, tạo điều kiện để họ có thể tham gia các giao dịch dân sự, các dịch vụ công, nhất là các dịch vụ thiết yếu, bảo đảm cuộc sống.
Liên quan quy định cấp đổi, cấp lại thẻ căn cước, đại biểu Nguyễn Phương Thủy băn khoăn trường hợp “khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính, tên đơn vị hành chính”. Theo đại biểu, trong bối cảnh đang sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã thì số lượng đối tượng thuộc diện trên rất lớn, nếu áp dụng sẽ phát sinh chi phí không nhỏ, chưa kể chi phí đi lại và chi phí khác của người dân, gia tăng áp lực cho các cơ quan ở địa phương, dẫn đến dễ chậm trễ, gây phiền hà cho người dân.
Báo cáo giải trình cho rằng khi cấp đổi, đổi lại thẻ thuộc các trường hợp này thì người dân được miễn lệ phí, đại biểu Nguyễn Phương Thủy cho rằng, phí này công dân không bỏ ra thì Nhà nước cũng phải chi. “Với một xã trung bình 5.000 dân thì lệ phí đổi thẻ khoảng 250 triệu đồng, còn cấp huyện quy mô vừa phải 100.000 dân thì chi phí 5 tỷ đồng. TP Đông Sơn thuộc tỉnh Thanh Hóa dự kiến được thành lập với số dân hàng trăm nghìn người thì chi phí bỏ ra rất lớn” - đại biểu Nguyễn Phương Thủy nêu.
Ngoài ra, theo đại biểu Nguyễn Phương Thủy, nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã chỉ quy định các loại giấy tờ được cấp trước khi sắp xếp nếu chưa hết hạn thì vẫn tiếp tục được sử dụng.
Trao đổi lại với đại biểu Nguyễn Phương Thủy về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Minh Đức (Đoàn TP Hồ Chí Minh) – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh cho rằng, khi thay đổi đơn vị hành chính thì rất cần cấp, đổi thẻ căn cước. Liên quan chi tiết “nơi sinh” trong hộ chiếu ở Luật Xuất cảnh, nhập cảnh còn phải sửa, trong khi đó, nơi sinh thay đổi khi thay đổi cả đơn vị hành chính mà không sửa đổi thì rắc rối cho chính người dân. Quy định như dự thảo là tính toán quyền lợi tốt nhất cho người dân.
Đề xuất bỏ thông tin nơi cư trú trên thẻ căn cước
Tiếp tục tranh luận, đại biểu Nguyễn Phương Thủy cho hay, quy định trên thẻ căn cước có thông tin “nơi cư trú” mà chưa rõ là thường trú hay tạm trú, trong khi nơi cư trú là yếu tố động. Khi thay đổi nơi cư trú không phải thực hiện cấp đổi thẻ thì tại sao khi thay đổi nơi cư trú do thay đổi tên đơn vị hành chính lại cấp đổi đồng bộ như thế.
Theo đại biểu Nguyễn Phương Thủy, theo Điều 26 của Luật Cư trú, khi có thay đổi địa chỉ nơi cư trú vì điều chỉnh đơn vị hành chính, tên đường phố, tổ dân phố, thôn, xóm... thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm điều chỉnh các thông tin này trên cơ sở dữ liệu quốc gia về cư trú, cập nhật cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Thông tin này hoàn toàn có thể truy cập qua mã QR trên thẻ và định danh điện tử trên VNEID, tránh việc có thời điểm thông tin in trên thẻ và trên cơ sở dữ liệu là vênh nhau. Do đó, giải pháp đơn giản nhất là bỏ thông tin nơi cư trú trên thẻ căn cước.
Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn TP Hà Nội) đề xuất, thông tin về nguyên quán cần được thêm vào thông tin trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và thông tin của căn cước. Đại biểu làm rõ nguyên quán, quê quán, nơi sinh có khi giống nhau nhưng không phải là một. Do đó, có thông tin về nguyên quán mới thuận lợi cho công dân.
Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Anh Trí đề nghị rà soát quy định về trình tự thủ tục cấp đổi, cấp lại thẻ Căn cước mà thông tin đó chưa được cập nhật, điều chỉnh trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thì người cần cấp thẻ phải xuất trình các giấy tờ hợp pháp những thông tin đã được thay đổi để thực hiện thủ tục cập nhật, điều chỉnh thông tin vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Đại biểu cho rằng, để thực hiện được thuận lợi cho công dân và người cần cấp thẻ thì cần có thêm thông tin trong dữ liệu quốc gia về dân cư và thông tin trong cơ sở dữ liệu căn cước.
