Tập đoàn Lotte trong tâm bão khủng hoảng

Thi thể Phó Chủ tịch Lee được tìm thấy chỉ vài giờ trước buổi làm việc với cơ quan công tố liên quan đến bê bối biển thủ, lập quỹ đen và trốn thuế tại tập đoàn này. Điều đáng nói là tại Lotte, ông Lee In-won là người có chức vụ cao thứ hai, chỉ sau Chủ tịch Shin Dong-bin.

Tâm bão khủng hoảng

Trong khoảng 2 năm gần đây, Tập đoàn Lotte liên tục gặp rắc rối, cả về nội bộ gia đình sáng lập lẫn hoạt động kinh doanh. “Cuộc chiến tranh quyền” bắt đầu khi người sáng lập - ông Shin Kyuk-ho và con trai cả Shin Dong-joo bị gạt khỏi vị trí lãnh đạo bởi chính người con trai út Shin Dong-bin khiến hình ảnh của Lotte trong công chúng Hàn Quốc xấu đi nhanh chóng. Bên cạnh đó, nhiều quan chức cấp cao của tập đoàn cũng bị triệu tập do vướng vào nghi án lập quỹ đen và chỉ đạo nhân viên lại quả cho các giới chức để trục lợi. Lee In-won là người mới nhất trong danh sách này. Sau 43 năm gắn bó với tập đoàn, ông Lee In-won có quan hệ khăng khít với gia đình sáng lập và là cầu nối giữa gia đình Shin với các công ty con.

Phó Chủ tịch Tập đoàn Lotte Lee In-won (bên phải) và Chủ tịch Tập đoàn Lotte Shin Dong-bin khi còn đương chức.

Những điều tra gần đây của công tố viên Hàn Quốc đã ảnh hưởng tới nhiều phân khúc then chốt của Lotte, từ kinh doanh khách sạn, tới bán lẻ và hóa học. Hồi tháng 6, theo kế hoạch tháo gỡ mạng lưới sở hữu chéo phức tạp của Tập đoàn Lotte, chính phủ đã gây áp lực khiến Hotel Lotte buộc phải IPO để tăng vốn lên 5,12 tỷ USD, khiến đây trở thành thương vụ phát hành cổ phiếu lần đầu lớn nhất năm nay. Cũng trong tháng 6, công ty Hóa chất Lotte phải rút khỏi thương vụ mua tập đoàn Axiall tại Mỹ, nhường cho đối thủ là tập đoàn Hóa chất Westlake.

Con tốt thí?

Nghi vấn tự tử của ông Lee In-won cũng gợi lại những bê bối tham nhũng chưa được khám phá tại Hàn Quốc mà trong đó, một số nhân vật trọng yếu tự sát nhằm chuyển hướng chú ý của lực lượng điều tra khỏi “những nhân vật chính”.

Đây không phải lần đầu những vụ tự tử nhằm kết thúc các bê bối tham nhũng ở các tập đoàn hàng đầu xứ sở kim chi. Năm 2014, một cảnh sát Hàn Quốc tên Choi đã tự sát do cáo buộc làm rò rỉ tài liệu nhạy cảm về Tổng thống cho truyền thông. Tháng 7/2014, cựu Chủ tịch Tập đoàn Đường sắt Hàn Quốc Kim Kwang-jae cũng tự tử trên sông Hàn do tình nghi nhận hối lộ từ một nhà cung ứng. Các điều tra của cảnh sát đã đi vào ngõ cụt sau khi ông này thiệt mạng.

Phó Chủ tịch Lee bị tình nghi đóng vai trò quan trọng trong hoạt động trốn thuế quy mô tới hàng trăm tỷ Won, lập quỹ đen giá trị hàng tỷ Won và bị cáo buộc liên quan đến nhiều thương vụ được cho là mờ ám giữa các công ty con trong tập đoàn. Cuộc triệu tập ông Lee được coi là bước đi then chốt nhằm cung cấp thêm những bằng chứng về cáo buộc Nhà sáng lập Lotte Shin Kyuk-ho và Chủ tịch Shin Dong-bin nhận quỹ đen. Nhưng cái chết của ông Lee đã khiến cuộc điều tra này đi vào bế tắc và sự thật có nguy cơ bị chôn vùi.