Đảm bảo tất cả đoàn viên, người lao động có Tết
Tình hình kinh tế - xã hội năm 2023 có xu hướng tích cực hơn so với năm trước nhưng vẫn còn có những khó khăn. Phần lớn số DN đảm bảo việc làm, thu nhập cho người lao động song vẫn còn có những công ty thiếu đơn hàng phải tạm hoãn hợp đồng lao động. Thông tin về tình hình lương, thưởng Tết năm 2024, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Ngọ Duy Hiểu cho biết: Từ giữa năm, chúng tôi đã có dự báo tình hình khó khăn của năm nay. Chúng tôi đã triển khai tới Liên đoàn Lao động các tỉnh chỉ đạo trực tiếp đến công đoàn cơ sở DN nắm bắt tình hình, phân loại các DN khó khăn ở các mức độ khác nhau để từ đó có đối thoại, thương lượng với chủ sử dụng lao động. Với những DN nào có điều kiện thì vẫn đảm bảo đời sống cho người lao động.
Thưởng Tết với người lao động không chỉ có giá trị vật chất mà còn có ý nghĩa tinh thần rất lớn. Trong bối cảnh nhiều DN đang thiếu lao động, mặt khác, Tổng Liên đoàn đã sớm xây dựng kế hoạch chăm lo Tết cho người lao động. Trong đó, cùng với việc triển khai nhiều hoạt động để đảm bảo tất cả đoàn viên, người lao động có Tết, tổ chức công đoàn cũng sẽ thương lượng với các DN về việc trả lương, thưởng Tết năm 2024 cho người lao động; chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho đoàn viên, người lao động trong dịp Tết.
“Tổng Liên đoàn dành ra một khoản kinh phí, dự kiến ít nhất 10% người lao động khó khăn nhất trong tổng số đoàn viên của đơn vị để chăm lo cho họ bằng nhiều hình thức như quà tặng, tổ chức các chuyến xe, chuyến tàu, máy bay miễn phí 0 đồng, giảm phí. Cùng với đó, Tổng Liên đoàn huy động nguồn lực chung của xã hội, DN, cộng đồng DN, địa phương nơi người lao động làm việc để chia sẻ, hỗ trợ, giúp họ vượt qua khó khăn” – ông ngọ Duy Hiểu cho hay.
Về phía Bộ LĐTB&XH, từ cuối tháng 11/2023 đã có công văn đề nghị các địa phương chủ động hướng dẫn, hỗ trợ các DN trên địa bàn phối hợp, trao đổi với tổ chức công đoàn cơ sở rà soát lại hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể, quy chế trả lương, quy chế thưởng để thực hiện chế độ tiền lương, tiền thưởng và các chế độ, chính sách khác đối với người lao động theo quy định, nội dung đã thỏa thuận. Đồng thời, xây dựng phương án thưởng Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán năm 2024 theo kết quả sản xuất kinh doanh năm 2023 theo quy định của pháp luật lao động và thông báo công khai cho người lao động trong DN biết. Bộ LĐTB&XH yêu cầu các địa phương báo cáo tổng hợp về lương, thưởng Tết trước ngày 25/12/2023.
Cố gắng mức thưởng Tết 2024 bằng năm trước
Thông tin về thưởng Tết năm 2024, một số chủ tịch công đoàn công ty ở khu Công nghiệp Bắc Thăng Long (Hà Nội) cho biết, đại đa số các DN vẫn còn nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh do đơn hàng giảm nhưng nhiều công ty vẫn cố gắng duy trì mức thưởng Tết như mọi năm. Nếu tình hình sản xuất kinh doanh của DN quá khó khăn, mức thưởng Tết sẽ giảm hơn năm trước nhưng không quá nhiều. Bởi các DN vẫn muốn giữ chân người lao động để chờ nền kinh tế phục hồi vào năm 2024. “Chúng tôi đang chuẩn bị đề xuất với Ban giám đốc công ty thêm một số trợ cấp như trợ cấp chức vụ vào thưởng Tết năm 2024. Nếu không được thì mức thưởng Tết năm 2024 vẫn giữ như mọi năm là tháng lương thứ 13”- anh Nguyễn Hoàng Long là Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH Matsuo Industries Việt Nam chia sẻ.
Tuy rằng tình hình kinh tế - xã hội năm nay có xu hướng tích cực hơn so với năm trước, nhưng TS. Nguyễn Hữu Dũng – nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội – Bộ LĐTB&XH cho rằng, đến tháng 12, GDP chưa đạt được tiêu chí Quốc hội đưa ra 6 – 6,5% vì phụ thuộc rất lớn vào tăng trưởng kinh tế. Đối với DN, hoạt động sản xuất kinh doanh có xu hướng tích cực hơn năm trước nhưng còn khó khăn bởi kinh tế thế giới tăng trưởng kém. Điều này dẫn đến có những DN FDI, DN Việt Nam bị giảm đơn hàng hoặc không có đơn hàng. Trong tình hình kinh tế thế giới và trong nước có khó khăn, các DN cố gắng lắm thì mức thưởng Tết năm 2024 bằng năm 2023, từ 6 – 6,5 triệu đồng/người.
Nhưng đối với những DN có khó khăn lâu dài, hoạt động không có lợi nhuận, rất khó để cân đối nguồn tiền thưởng Tết cho người lao động. Thậm chí, những DN này còn chấm dứt hợp đồng với những người lao động trên 35 tuổi. Theo TS Nguyễn Hữu Dũng, những DN khó khăn này rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước cho vay tiền với lãi suất ưu đãi để trả lương, thưởng Tết cho người lao động. Còn đối với những người lao động bị chấm dứt hợp đồng lao động, trở về quê do DN ít đơn hàng, chỉ duy trì mức sản xuất bình thường thì tổ chức công đoàn giúp họ có cái Tết đầm ấm, vui vẻ.
Pháp luật không bắt buộc DN phải thưởng Tết cho người lao động. Nhưng theo ông Ngọ Duy Hiểu, trách nhiệm xã hội của DN đôi khi cũng có giá trị như quy định của pháp luật, nó được thôi thúc từ động lực bên trong và trách nhiệm của người sử dụng lao động với người lao động. Chúng tôi tin rằng, những DN có trách nhiệm xã hội cao luôn ý thức được việc đó và khi họ làm tốt những việc này chính là cách để giữ chân người lao động, nhất là trong bối cảnh nhiều nơi đang thiếu nhân sự như hiện nay. Chúng tôi tin rằng, khi Công đoàn cơ sở tổ chức triển khai kế hoạch chăm lo Tết cho người lao động sẽ được nhiều DN lớn thực hiện. Và hiện nay đã có nhiều công ty sẵn sàng thực hiện công khai thưởng Tết cho người lao động.
“Tổng Liên đoàn đang suy nghĩ trong thời gian tới có thể kiến nghị với Chính phủ có những chính sách phù hợp trong điều kiện ngân sách cho phép của Nhà nước để chúng ta chăm lo cho người lao động trước Tết” – ông Ngọ Duy Hiểu nói.
