Theo chuyên gia y tế, vaccine giúp giảm mức độ nặng của bệnh chứ không phải 100% không mắc bệnh. Tiêm 2 mũi vaccine vẫn có thể nhiễm Covid-19 và lây cho người khác và cộng đồng.
Vaccine giúp giảm mức độ nặng của bệnh
Thời gian qua ghi nhận tại Việt Nam và trên thế giới có nhiều trường hợp đã tiêm đủ 2 mũi vaccine nhưng vẫn mắc Covid-19. Bởi các biến chủng virus ngày càng mạnh hơn và có thể có khả năng kháng vaccine.
Liên quan đến vấn đề này, Bộ Y tế cho rằng, những người tiêm đủ 2 mũi vaccine vẫn có khả năng mắc bệnh và lây nhiễm cho người khác, dù nguy cơ mắc bệnh, chuyển nặng và lây nhiễm cho người khác đã giảm. Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn, mỗi cá nhân cần phải xác định tiêm 2 mũi vaccine là giúp bản thân người đã tiêm nếu chẳng may nhiễm SARS-CoV-2 thì có thể có triệu chứng nhẹ, ít trở nặng. Tỷ lệ tử vong ở những người đã tiêm đủ 2 liều vaccine Covid-19 theo các báo cáo khoa học là thấp hơn so với nhóm chưa tiêm hoặc mới được tiêm một mũi.
“Người đã tiêm 2 mũi vẫn có thể nhiễm SARS-CoV-2 và lây cho người khác. Việc tiêm không đồng nghĩa họ được tự do đi lại, không thực hiện các khuyến cáo về phòng, chống dịch cho bản thân, gia đình và cộng đồng. Dù có ưu tiên đi làm dịch vụ thì những người đã tiêm 2 mũi vaccine vẫn cần thực hiện đầy đủ các khuyến cáo về phòng, chống dịch để đảm bảo an toàn cho cộng đồng” - Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế Đặng Quang Tấn cho rằng, đối với những người đã tiêm đủ 2 mũi vaccine Covid-19 trong nước, do diễn biến dịch bệnh đang phức tạp nên cần hiểu rằng việc tiêm đủ mũi vaccine là để người đã tiêm tăng miễn dịch với Covid-19 và giúp người đó nếu có mắc Covid-19 thì cũng có triệu chứng nhẹ và giảm nguy cơ tăng nặng so với những người chưa được tiêm.
Theo Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, tiêm đủ 2 mũi vaccine không có nghĩa là không có nguy cơ mắc Covid-19. Do đó, những người đã tiêm đủ mũi vaccine không nên chủ quan mà cần tuân thủ các quy định về phòng, chống dịch, thông điệp 5K của Bộ Y tế.
Lý giải về vấn đề này, TS Phạm Quang Thái - Trưởng Văn phòng tiêm chủng miền Bắc, Phó Trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho biết, vaccine không đem lại sự bảo vệ tức thì. Sau tiêm mũi 1 phải ít nhất 14 ngày sau mới bước đầu có tác dụng và mức bảo vệ sau tiêm mũi 1 chỉ đạt ở mức bảo vệ rất thấp. Sau tiêm mũi thứ 2 từ 1 tháng trở ra thì vaccine mới đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu và hiệu quả này cũng chỉ đạt ở mức khoảng 60% - 90% tùy theo loại vaccine.
“Vaccine Covid-19 không bảo vệ tuyệt đối, nhất là khả năng bảo vệ cơ thể không mang mầm bệnh. Điều này có nghĩa là khi đã tiêm vaccine, người tiêm có thể không mắc Covid-19, nhưng vẫn có khả năng trở thành người mang virus và lây bệnh cho người khác. Lợi ích thực sự của vaccine chính là bảo vệ người được tiêm khỏi rơi vào thể nặng và phải nhập viện” - TS Phạm Quang Thái lưu ý.
Vaccine không bảo vệ tuyệt đối
Đề cập đến vấn đề này, PGS.TS Trần Đắc Phu - Cố vấn Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, Bộ Y tế phân tích, vaccine phòng Covid-19 là loại vaccine mới, được cấp phép theo điều kiện khẩn cấp nên chúng ta chưa biết chắc chắn rằng việc tiêm vaccine có làm giảm được khả năng nhiễm bệnh và lây truyền bệnh hay không. Tuy nhiên, việc tiêm vaccine sẽ giúp giảm triệu chứng nặng và giảm nguy cơ tử vong. Hiện nay cũng chưa biết rõ thời gian hình thành kháng thể phòng bệnh sau tiêm là bao lâu. Ngoài ra, vaccine không bảo vệ tuyệt đối, nhất là khả năng phòng ngừa việc mang mầm bệnh.
“Trên thực tế, có những loại vaccine hiệu lực bảo vệ tới 90%, nhưng có vaccine chỉ hiệu lực bảo vệ khoảng 50% - 60%. Điều này có nghĩa là một số người đã tiêm vaccine vẫn có khả năng mang virus và lây bệnh cho người khác. Với những người tiêm đủ 2 mũi vaccine và đủ thời gian khuyến cáo thì cơ thể đã có kháng thể bảo vệ nhưng không phải tất cả mọi người đều có. Trong khi, đây là chủng virus mới nên cũng cần có thời gian để nghiên cứu, đánh giá vaccine này có hiệu lực bảo vệ tốt với chủng Ấn Độ hay không. Tuy nhiên, khi tiêm vaccine Covid-19, nếu chưa cản được sự lây nhiễm của virus SARS-CoV-2 thì vaccine sẽ giảm tình trạng nặng và tử vong đối với người nhiễm”- PGS.TS Trần Đắc Phu phân tích.
Theo các chuyên gia y tế, vaccine được tiêm vào trong cơ thể sẽ tạo ra kháng thể trung hòa với virus, kháng thể này được tạo ra từ tuần lễ thứ 2 sau khi tiêm. Tuy nhiên, không có loại vaccine nào ngăn chặn 100% virus nhưng kháng thể từ vaccine sẽ giúp ngăn chặn sự xâm nhập của virus vào các tế bào, làm giảm quá trình gây tổn thương tế bào các cơ quan trong cơ thể, ngăn chặn quá trình gây bệnh lý… Do đó, những người đã tiêm vaccine, có kháng thể bảo vệ thì khả năng mắc Covid-19 sẽ giảm, nếu có mắc cũng triệu chứng nhẹ, ít khả năng tăng nặng và tử vong. Vaccine giúp giảm mức độ nặng của bệnh chứ không phải 100% không mắc bệnh. Các chuyên gia khuyến cáo, để góp phần kiểm soát, ngăn chặn dịch Covid-19 lây lan, những người đã tiêm đủ liều vaccine vẫn cần tuân thủ các quy định về phòng, chống dịch cũng nhưng hướng dẫn của cơ quan chuyên môn như hạn chế ra đường, không tụ tập, thực hiện thông điệp 5K...
