EU đang chuẩn bị cho một kế hoạch dự phòng trị giá 20 tỷ euro để giúp Ukraine vượt qua cuộc khủng hoảng ngân sách, trong trường hợp Thủ tướng Hungary Viktor Orbán tiếp tục phản đối việc viện trợ cho Kiev.
Sau khi gói viện trợ 4 năm trị giá 50 tỷ euro cho Ukraine không được phần lớn thành viên EU chấp thuận vào đầu tháng này, các quan chức buộc phải tìm giải pháp thay thế khác để hỗ trợ Kiev nếu những bất đồng không thể giải quyết được.
Theo các bên tham gia đàm phán, một mô hình mới nhằm cung cấp những hỗ trợ cho Ukraine dưới hình thức các khoản cho vay đang là sự lựa chọn thiết thực của nhiều thành viên trong khối, nếu ông Orbán vẫn không chấp nhận việc viện trợ cho Kiev tại hội nghị thượng đỉnh của khối, dự kiến diễn ra vào tháng 2/2024.
Kế hoạch này sẽ được thông qua nếu các quốc gia thành viên tham gia ban hành bảo lãnh cho ngân sách EU, đảm bảo Ủy ban châu Âu (EC) có thể vay 20 tỷ Euro trên thị trường vốn và cung cấp cho Kiev vào năm tới – những bên liên quan cho biết. Đến nay, những điều khoản chi tiết vẫn đang được thảo luận và số tiền cuối cùng sẽ được ấn định theo nhu cầu của Ukraine.
Cơ chế hỗ trợ này tương tự với gói bảo hiểm thất nghiệp trị giá 100 tỷ Euro mà EC dành cho các thành viên EU trong thời đại dịch Covid-19.
Quan trọng hơn cả, kế hoạch này chỉ yêu cầu sự bão lãnh từ các thành viên tham gia chính – những quốc gia xếp hạng tín dụng lần đầu – thay vì tất cả các quốc gia thành viên EU. Điều này sẽ giúp khối tránh được việc phủ quyết từ Hungary do không đòi hỏi tất cả phải tán thành.
Tuy nhiên, một số quốc gia, như: Đức và Hà Lan, sẽ phải cần sự chấp thuận của quốc hội khi tham gia bảo lãnh, một quá trình mà các quan chức hy vọng có thể nhanh chóng hoàn thành để đảm bảo kịp viện trợ cho Ukraine vào tháng 3/2024.
Theo các chuyên gia, mặc dù không có nhiều rào cản trong các cuộc thảo luận liên quan đến viện trợ cho Ukraine, vấn đề về thể chế chính trị vẫn đáng trở nên khá phức tạp.
Nếu các nhà lãnh đạo EU đồng ý thông qua kế hoạch này vào ngày 1/2, Quỹ tiền tệ quốc tế IMF sẽ đóng vai trò đảm bảo trong việc giải ngân đợt tài trợ tiếp theo cho Ukraine với trị giá 900 triệu USD – một số quan chức giấu tên cho biết.
Họ cho biết thêm rằng điều này sẽ giúp Ukraine tránh phải dùng đến nguồn tiền quốc gia, tránh nguy cơ thâm hụt ngân sách hay lạm phát nhảy vọt.
Tuy nhiên, kế hoạch này có một nhược điểm là nguồn tiền hỗ trợ cho Ukraine sẽ bị giới hạn so với đề xuất ban đầu. Tất nhiên, điều này có thể khắc phục bằng việc các thành viên EU có thể cung cấp thêm các gói hỗ trợ riêng cho Ukraine.
Một lựa chọn dự phòng khác là EU có thể cung cấp các khoản vay trị giá 18 tỷ euro dành cho Ukraine trong vài tháng hoặc tối đa là một năm. Phương án này sẽ cần đa số các quốc gia có thẩm quyền đồng ý.
Tuy vậy, các quan chức EU vẫn ưu tiên phương án viên trợ lần đầu tiên vào tháng 6 đã bị Hungary phản đối, khi kế hoạch này có thời hạn đến 4 năm cũng như bao gồm khoản viện trợ 4 tỷ euro cho các mục tiêu về quốc phòng và di cư.
Theo các nguồn tin, trong cuộc điện đàm giữa các bộ trưởng tài chính G7 vào tuần trước, bất kỳ mô hình nào được chọn, EU đều cam kết sẽ cung cấp gọi viện trợ tài chính cho Ukraine chậm nhất là vào tháng 3/2024.
