| Tổng thống Mỹ Donald Trump và Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un trong hội nghị thượng đỉnh hồi tháng 6/2018 tại Singapore. |
Cuộc gặp dự kiến vào ngày 27-28/2 tới đây giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un có lẽ là bước tiến mạnh mẽ nhất trong vòng một năm qua kể từ hội nghị thượng đỉnh lịch sử của họ tại Singapore. Khi hai nguyên thủ Mỹ - Triều chuẩn bị gặp nhau tại Việt Nam cho hội nghị thượng đỉnh lần hai, một kỳ vọng ngày càng lớn dần rằng một thỏa thuận cụ thể hơn trước sẽ được ra đời.
Kết quả từ Singapore
Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên hồi tháng 6/2018 là lần đầu tiên một Tổng thống Mỹ đương nhiệm cùng ngồi xuống với một Nhà lãnh đạo Triều Tiên, tuy nhiên tuyên bố đưa ra từ cuộc họp lại được đánh giá là còn chưa đủ chi tiết, thông qua 4 cam kết chung:
- Hai nước sẽ thiết lập mối quan hệ mới, vì sự hòa bình và thịnh vượng.
- Mỹ và Bắc Triều Tiên sẽ cùng nhau xây dựng một chế độ hòa bình ổn định và lâu dài trên bán đảo Triều Tiên.
- Bắc Triều Tiên cam kết thực hiện nhiệm vụ phi hạt nhân hóa hoàn toàn bán đảo Triều Tiên.
- Hai nước sẽ phục hồi và hồi hương hài cốt của những người lính thiệt mạng trong Chiến tranh Triều Tiên 1950-53.
Ngay sau cuộc gặp với ông Kim, Tổng thống Trump đã đưa ra một thông báo bất ngờ về việc Mỹ sẽ đình chỉ các cuộc tập trận quân sự với Hàn Quốc - vốn thường bị Bình Nhưỡng chỉ trích là các cuộc diễn tập cho chiến tranh.
Triều Tiên cũng nhanh chóng chuyển trả 55 hộp chứa những gì được cho là hài cốt của binh lính Mỹ thiệt mạng trong cuộc chiến 1950-53. Một tháng sau đó, nhiều hình ảnh vệ tinh cho thấy Bắc Triều đã bắt đầu tháo dỡ một số cơ sở tại bãi thử tên lửa Sohae.
Hai miền Nam - Bắc Triều Tiên cũng đạt được sự hòa giải của riêng mình khi liên tiếp tổ chức ba hội nghị thượng đỉnh và thực hiện các hoạt động cụ thể nhằm giảm căng thẳng quân sự dọc theo biên giới chung, bom gồm việc đóng cửa một số đồn bảo vệ, loại bỏ bom mìn và áp đặt vùng cấm bay. Tuy nhiên, nhiều kế hoạch liên Triều khác đnag gặp trở ngại, khi nó phụ thuộc nhiều vào sự sẵn sàng của Washington để hỗ trợ nới lỏng các biện pháp trừng phạt đang ngăn chặn hầu hết các cam kết kinh tế với Bình Nhưỡng.
Năm vừa qua còn là một chuỗi các cuộc gặp gỡ thường xuyên giữa các quan chức Mỹ và Bắc Triều Tiên. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã tới Bình Nhưỡng nhiều lần, từng vấp phải sự lên án của phía Triều Tiên về những “yêu cầu giống như băng đảng xã hội đen”, nhưng đến cuối cùng cũng đã tìm kiếm được sự hài lòng của Chủ tịch Kim Jong-un.
Trong khi đó, Tổng thống Trump cũng đã tiếp đón các quan chức cấp cao của Triều Tiên tại Nhà Trắng và tuyên bố rằng mình và Chủ tịch Kim đã “có cảm tình với nhau” sau những lần trao đổi thư từ. Về phần mình, qua bài phát biểu mừng năm mới gần đây, Nhà lãnh đạo Kim Jong-un tuyên bố sẵn sàng gặp lại Tổng thống Trump, nhưng cảnh báo về một “con đường mới” đầy tiềm năng - có thể là sự phát triển trở lại của vũ khí hạt nhân - nếu các cuộc đàm phán không khiến Bình Nhưỡng hài lòng.
Khúc mắc còn tồn tại là khi tại tất cả các cuộc đàm phán cấp cao cũng như các cuộc đàm phán hậu trường khác từng diễn ra giữa Mỹ và Bắc Triều, không bên nào tuyên bố các bước tiến mới về vấn đề phi hạt nhân hóa, nới lỏng các lệnh trừng phạt hay thiết lập một chế độ hòa bình mới cho bán đảo Triều Tiên.
Các tuyên bố được truyền thông nhà nước Bắc Triều Tiên vẫn thường xuyên phàn nàn về sự trì hoãn của Washington đối với một tuyên bố hòa bình và đồng ý nới lỏng các lệnh trừng phạt kinh tế Bình Nhưỡng. Trong khi đó, các quan chức tình báo và quốc phòng của Mỹ khẳng định rằng Triều Tiên vẫn tiếp tục phát triển kho vũ khí hạt nhân và tên lửa của mình.
Sau cuộc gặp với ông Kim hồi tháng 9 năm ngoái, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in cho biết Bắc Triều Tiên sẵn sàng tháo dỡ vĩnh viễn tổ hợp hạt nhân chính Yongbyon của họ và cho phép các thanh sát viên quốc tế vào một số địa điểm tên lửa nếu Mỹ nhượng bộ. Tuy nhiên, cả sự nhượng bộ và kiểm tra của Washington đến nay vẫn chưa được thực hiện.
Hy vọng tại Việt Nam
Các quan chức Mỹ và Triều Tiên hiện vẫn còn rất kín tiếng về việc liệu có thể có thỏa thuận nào được đưa ra từ hội nghị thượng đỉnh Trump - Kim lần thứ hai, trong khi các nhà phân tích cho rằng, Washington cần cởi mở hơn để thực hiện các bước tạm thời cho bất kỳ thỏa thuận nào có thể xảy ra.
Stephen Biegun, đặc phái viên hàng đầu của Mỹ tại Bắc Triều Tiên, nói với các nhà lập pháp Hàn Quốc rằng hầu hết các cuộc thảo luận gần đây với Bình Nhưỡng đều xoay quanh vấn đề hậu cần thượng đỉnh và cần có thêm nhiều cuộc đàm phán nữa để giải quyết các vấn đề cốt lõi thực chất.
Tuy nhiên, ông Biegun cũng tiết lộ, một số điều mục trong chương trình nghị sự đã được thảo luận, trong đó Triều Tiên đã kêu gọi nới lỏng lệnh trừng phạt, khởi động lại một số dự án kinh tế liên Triều, mở văn phòng liên lạc của Mỹ ở Bình Nhưỡng và ký tuyên bố chính thức chấm dứt cuộc chiến 1950-53 mới chỉ kết thúc bởi một bản đình chiến.
Các động thái khác, được dự báo có thể bao gồm việc nới lỏng lệnh cấm đối với người Mỹ du lịch tới Triều Tiên hay cung cấp thêm các khoản viện trợ song phương.
Theo các quan chức Hàn Quốc, để giành được một số nhượng bộ từ Washington, Triều Tiên có thể phải thông qua việc đóng cửa tổ hợp hạt nhân Yongbyon, cũng như bãi bỏ các cơ sở tên lửa quan trọng trước sự chứng kiến của các chuyên gia nước ngoài. Trong khi một số nhà lập pháp và phân tích của Mỹ thì suy đoán, ông Trump có thể đồng ý giảm bớt sự hiện diện quân sự của Mỹ tại Hàn Quốc - điều mà các quan chức ở Seoul và Washington nói rằng cấp độ quân đội không đủ để đàm phán.
