| Nguyên Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Phạm Minh Huân |
Ông có thể cho biết thay đổi lớn nhất trong lần sửa đổi BLLĐ lần này là gì, thưa ông?
- Điểm mới nhất trong dự án BLLĐ lần này chính là quan hệ lao động. Dự thảo BLLĐ sửa đổi dành hẳn một chương để nói về đối thoại lao động bởi coi đây là văn hóa của DN, phải trở thành hoạt động diễn ra thường xuyên giữa chủ sử dụng và NLĐ. Đối thoại, chia sẻ thông tin để tìm ra các giải pháp giải quyết những vấn đề trong mối quan hệ lao động, hoạt động sản xuất kinh doanh.
Hay, những nội dung liên quan đến quyền và nghĩa vụ, thông qua thương lượng giữa hai bên để hình thành các thỏa ước lao động tập thể. Trong dự án luật lần này còn xuất hiện tổ chức đại diện cho NLĐ, bên cạnh tổ chức công đoàn Việt Nam. NLĐ có quyền lựa chọn tổ chức làm đại diện, bảo vệ, thậm chí đấu tranh với chủ sử dụng để bảo vệ quyền lợi cho mình.
Một vấn đề rất “nóng” trên các diễn đàn chính là tăng tuổi nghỉ hưu lên 62 với nam và 60 với nữ. Trong hai phương án (PA) 1 của Chính phủ và 2 của Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội, ông nghiêng về PA nào?
- Tuổi nghỉ hưu là vấn đề rất khó. Trong quá trình phát triển, Việt Nam cũng như các nước đang phải đối mặt với già hóa dân số. PA 1 và 2 đều là bước đi, một năm tăng mấy tháng. Tăng tuổi nghỉ hưu cũng nhằm đảm bảo cân bằng quỹ BHXH để giải quyết tốt hơn mối quan hệ giữa đóng và hưởng.
Khi tăng tuổi nghỉ hưu, NLĐ ở khu vực hành chính do Nhà nước trả lương không bị ảnh hưởng. Nhưng khu vực thị trường, NLĐ càng cao tuổi càng ảnh hưởng đến năng suất lao động. Nhất là những ngành nghề lao động nặng nhọc, độc hại không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, năng suất lao động, thậm chí có nguy cơ mất an toàn. Còn phía người sử dụng lao động, nếu không vì trách nhiệm xã hội, DN không muốn sử dụng NLĐ lớn tuổi bởi chi phí tăng nhưng hiệu quả lại giảm. Đó là bài toán cần lời giải.
PA 2 Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội đưa ra đề nghị Chính phủ quy định lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu cho NLĐ từng ngành nghề lường trước những khó khăn. Nếu cùng một thời điểm tất cả đều tăng tuổi nghỉ hưu giống nhau, NLĐ làm công việc nặng nhọc, độc hại chưa chắc đã đồng thuận. Tuy nhiên, với PA 2 vẫn cần phải suy nghĩ có cách đi thận trọng để không tạo ra xung đột lớn trong xã hội.
Khi dự án BLLĐ sửa đổi được thông qua sẽ có tác động thế nào đối với sự phát triển đất nước?
- Vẫn cần phải có các tính toán trong quản lý trước tác động lớn của CM 4.0, biến đổi khí hậu ảnh hưởng rất lớn đến việc làm, an sinh xã hội... Ngoài ra là yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế và già hóa dân số, còn thêm cả đói nghèo. Vì thế, trong lần sửa đổi này chúng ta chưa thể yên tâm mà tiếp tục đặt ra những vấn đề đó theo chuyên đề để nghiên cứu, đánh giá, tiếp thu kinh nghiệm quốc tế cho lần sửa luật sắp tới.Xin cảm ơn ông!
