Phú Thiện được biết đến như vựa lúa của tỉnh Gia Lai, mỗi năm tại đây cung cấp hơn 70.000 tấn lúa. Chính vì thế, nơi đây có nhiều truyền thuyết gắn với Vua Lửa (Pơtao Apui), Vua Nước (Pơtao Ia) và Vua Gió (Pơtao Angin). Các hoạt động của những vị vua không ngai này gắn liền với hoạt động sản xuất nông nghiệp của người dân tộc thiểu số Jrai.
Ông Siu Pon là người kế nhiệm “ngai” Vua Gió sau khi ông Siu Bam đột ngột qua đời đời năm 1988. Khi được dân làng phong vua, thì họ cũng được xem là những Pơtao với sức mạnh siêu nhiên có thể hô mưa, gọi gió. Cùng với Vua nước, Vua lửa, Vua Gió ở Plei Măng (thị trấn Phú Thiện, huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) đã được cộng đồng làng trao cho những trọng trách về tinh thần như cúng sức khỏe, cúng bến nước cho làng và trên hết là khả năng hô mưa gọi gió giúp vượt qua các đợt hạn hán. Họ được xem như những “thông ngôn” giữa cộng đồng và Yàng (Trời) để truyền đạt ý nguyện khẩn cầu.
Đến nay, ông Siu Pon được ghi nhận như một vị Vua Gió cuối cùng trong những năm từ 1998 - 2001. Những năm đầu khi làm Pơtao, chỉ được cúng gà, vịt, heo để thuần thục các bài lễ.
“Theo lệ của các Ơi (ông) trước, phải 5 năm sau khi được làm Pơtao Angin mới được cúng trâu. Trước đó chỉ cúng heo, gà, rượu. Mình mới cúng sức khỏe, cúng cầu mưa. Làm Vua Gió khổ lắm, phải kiêng nhiều thứ. Mình không biết sao lại phải kiêng. Chắc kiêng ăn con bò, con ếch, nhái là do bò cày ruộng, ăn nó thì không có ai cày. Ếch nhái báo tin sắp có mưa”, theo già Pon từng chia sẻ.
Dù chưa có lễ cúng phong chính thức nhưng nhiều làng vẫn mặc nhiên xem ông là Vua Gió và dành cho già Pon sự kính trọng. Gọi là "vua" nhưng thực ra, nhà của "vua" chẳng hề có kẻ hầu người hạ. "Vua" vẫn phải đi làm nương, rẫy, ruộng bình thường. Bên cạnh vua chỉ có một đến hai người phụ tá giúp việc khi cần. Theo già Pon kể, do làm "vua" phải kiêng nhiều quá nên một số người từ chối khi được chọn.
Theo bà Kpă Loan – Phó trưởng Phòng Văn hoá và Thông tin huyện Phú Thiện thì, “nhiều người được đề cử làm Vua Gió nhưng họ từ chối vì sợ làm không tròn việc sẽ bị Yàng trách phạt, nguy hiểm tới tính mạng. Còn một số người họ không thích cách ăn kiêng của các Vua nên họ cũng từ chối. Do đó, người được chọn và phong làm Vua Gió rất ít, tính đến nay theo nghiên cứu mới có 8 đời vua”.
Điều đặc biệt của ngai Vua Gió là không bao giờ truyền ngai Vua cho người ngoài, chỉ truyền trong những người mang dòng họ Siu.
Theo truyền thuyết các vị Vua không bao giờ được gặp nhau, nếu gặp nhau sẽ xả ra đại hoạ như thiên tai giông lốc, mất mùa, dịch bệnh….
Cũng do quy ước khi lên làm Pơtao thì không có ruộng đất, nên cuộc sống của “Vua Gió” cũng nghèo như bao nhiêu người Jrai trên mảnh đất này. Tài sản mà “Vua Gió” để lại trước lúc từ giã cõi trần chỉ có những vật dụng dùng trong những lần làm nghi lễ cúng cầu gió, cầu mưa gồm: một bát đồng, một đĩa lớn, một nồi đồng, hai ghè rượu lớn, ba chiêng đồng, ba lục lạc tròn.
Siu Pon hiện được ghi nhận như một vị Vua Gió cuối cùng và dám từ chức. Từ chức vì cúng mãi mà không có mưa, không còn có ích với dân làng.
Vua Gió mà trong lịch sử dân tộc Jrai đã có từ lâu đời và gần đây được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm, về hiện tượng lịch sử - văn hóa yang pơtao Angin. Đánh dấu giai đoạn phát triển của người Jrai từ bộ lạc lên liên minh bộ lạc và hòa cùng lịch sử dân tộc Việt Nam.
Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu, hoạt động cúng bến nước, cúng thần lửa, cúng cầu mưa gió… của đồng bào dân tộc thiểu số đang trở thành một trong những hoạt động văn hoá thu hút khách du lịch. Do đó, ông Kpă Quang – Phó Chủ tịch UBND thị trấn Phú Thiện cho biết đã gửi tờ trình lên cấp trên xin hỗ trợ khôi phục các lễ nghi, lễ hội dân gian trong đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ, quan tâm phục dựng điểm di tích Vua Gió tại Plei Amăng để hình thành điểm du lịch trong tương lai.
